Ông nông dân 38 năm tuổ.i Đảng nuôi con gì, trồng cây gì mà thành tỷ phú đầu tiên của người Sinh Mun?
Đó là khát vọng và cũng là lời khẳng định của lão nông Vì Văn Vầu (61 tuổ.i, nguyên Bí thư Chi bộ bản Tà Ẻn), cũng là tỷ phú đầu tiên của người Sinh Mun trên đất Phiêng Khoài, Yên Châu, Sơn La. Năm nay, ông Vầu vừa tròn 38 năm tuổ.i Đảng.
Bứt phá để mỗi ngày có 5 bát gạo
Trong ký ức của đảng viên Vì Văn Vầu ở bản Tà Ẻn, những ngày trai trẻ của ông và cả gia đình luôn gắn với cái đói, cái nghèo. “Nghèo lắm, nghèo đến nỗi tôi chỉ mơ ước được ăn bữa cơm no không phải độn khoai, độn sắn, chứ chưa dám mơ đến những bữa cơm có thịt” – ông Vầu kể vậy.
Năm 1979, ông Vầu nhập ngũ, tham gia Sư đoàn bộ binh 356, đóng quân ở Lào Cai bảo vệ biên giới phía Bắc của Tổ quốc.
“Chính trong quân ngũ, tôi đã nghĩ: Mình còn trẻ, khoẻ, đã nhận việc gì là phải làm cho thật tốt. Vì thế, tôi là một trong những chiến sĩ người dân tộc thiểu số luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, là Chiến sĩ Quyết thắng của Trung đoàn 149, Quân khu II và được kết nạp Đảng” – ông Vầu kể.
Vườn bưởi da xanh hơn 150 gốc được ghép từ thân buởi Diễn luôn sai trĩu quả là một trong những nguồn thu nhập lớn của gia đình ông Vầu hiện nay. Ảnh: K.T
Năm 1982, xuất ngũ về địa phương, đảng viên trẻ Vì Văn Vầu lại trăn trở với sự đói nghèo ở quê hương. “Đất rộng, sức khoẻ có, lại làm nghề nông truyền thống mà sao vẫn cứ nghèo mãi? Câu hỏi ấy cứ đeo bám lấy tôi và tôi quyết định: Chỉ có lao động cật lực mới có thể no cơm, ấm áo” – ôngVầu kể.
Nhờ cái quyết định ấy đến sớm nên ở thời điểm những năm 1980, gia đình ông Vầu đã nhanh chóng mở rộng diện tích đất sản xuất, chỗ thì trồng sắn, trồng ngô; chỗ gieo lúa nương; chỗ trồng củ dong riềng, đỗ, đậu; nuôi lợn, gà, trâu, bò, dê…
“Làm thì nhiều nhưng năng suất thấp lắm vì kinh nghiệm và tiến bộ khoa học kỹ thuật chưa có. Được cái, tay làm – hàm nhai nên nhà tôi cũng không đói nữa. Từ đó tôi cũng yên tâm tham gia làm cán bộ xã, bản” – ông Vầu tâm sự.
Học cách làm hay, mỏi tay đếm tiề.n
Bước sang thập kỷ 90, phong trào đổi mới trong lao động sản xuất nông nghiệp ở Sơn La bắt đầu khởi sắc.
Video đang HOT
Ông Vầu kể: “Tôi thấy người ta trồng nhãn, mận hậu và ngô lai có thu nhập cao, thế là tôi cũng mạnh dạn đầu tư làm theo. Do ít vốn nên lúc đầu tôi cũng chỉ trồng mỗi thứ vài trăm mét vuông. Nhờ cây ngô lai ngày ấy được giá, năng suất cao nên tôi có thu nhập khá hơn, có vốn lớn để đầu tư trồng cây ăn quả và chăn nuôi bò, dê, lợn”.
Ông Vầu luôn tự học hỏi những kinh nghiệm sản xuất tiến bộ và tự tay ươm, chiết, ghép các giống cây trồng cho trang trại của gia đình. Ảnh: K.T
Theo lời già bản Tà Ẻn Vì Văn Hôm, ông Vầu là một trong những già bản, đảng viên gương mẫu trong lối sống ở Tà Ẻn. Không chỉ biết cách làm giàu cho gia đình mình, ông Vầu còn giúp đỡ nhiều bà con trong bản cách làm hay để cùng xóa nghèo, vươn lên khá giả.
Đưa khách đi thăm vườn cây trái rộng tới mấy ha, ông Vầu phấn khởi khoe: “Già yếu rồi nên tôi không còn nuôi nhiều gia súc, nhưng bây giờ mỗi năm, ít nhất tôi cũng thu được nửa tỷ đồng nhờ bán hoa trái và củ dong riềng. Tôi học được cách làm cho cây trái giống mới nhanh được thu hoạch mà năng suất cao, chất lượng tốt, lại là nông sản sạch nên chẳng lo ế hàng”.
Chỉ vào cây bưởi da xanh sai trĩu quả, ông Vầu bảo: Những gốc bưởi Diễn này trồng ở đây không hợp khí hậu, quả nhỏ, bán không được giá nhưng tôi không chặt bỏ mà dùng chính cái gốc này ghép mắt, ghép cành bưởi da xanh vào.
Nhờ thế, chỉ sau vài năm tôi đã có bưởi da xanh cho thu trái mà quả lại to, chất lượng tốt nhờ bộ rễ khoẻ mạnh. Những gốc nhãn cũng vậy, tôi sử dụng thân cây cũ để ghép nhãn Miền Thiết, chỉ 2 năm là có thu ngay.
Với nhiều nông dân khác, khi đầu tư làm trang trại thường phải lo vốn để mua giống, phân bón, thuê người thiết kế trang trại, đào hố trồng cây… Nhưng ông Vầu không thuê ai mà tự học cách ghép mắt, ghép mầm, ươm giống cây, tự thiết kế trang trại, rồi cứ túc tắc làm dần.
“Mình tận dụng phế phẩm nông nghiệp để làm phân bón cho cây thì không chỉ đỡ tiề.n mua phân bón mà đất còn tốt lâu, tốt bền; quả củ ngon hơn và khách hàng thích hơn. Việc đốt rác nông nghiệp còn làm ô nhiễm môi trường nữa đấy” – ông Vầu bảo vậy.
Tôi hỏi ông Vầu: “Ông làm nhiều thế, việc gì cũng giỏi thì tiề.n để đâu cho hết?”.
Ông Vầu cười: “Tôi là cán bộ nghỉ hưu nên cũng không tiêu đến tiề.n nhiều, nhưng còn mấy đứa con trai, con dâu và các cháu thì nhu cầu đầu tư lớn lắm. Vừa mới tháng trước, tôi phải đầu tư cho thằng trai cả 1 xe ôtô ngót tỷ đồng. Rồi 2 đứa con dâu cũng đang muốn mở rộng trang trại… Bây giờ các con hiểu biết hơn mình nên nghĩ lớn hơn, làm mạnh hơn, đòi hỏi đầu tư cũng lớn hơn.
Chỉ vào những dãy bằng khen, giấy khen của nhiều cấp, nhiều ngành đang treo ngăn nắp thành từng dãy trên tường phòng khách, ông Vầu không giấu vẻ tự hào: “Nhà tôi giờ có 6 người, gồm 2 vợ chồng tôi, 2 anh con trai đang đi bộ đội và 2 cô con dâu, thì có tới 5 người là đảng viên. Với người dân tộc Sinh Mun ở vùng cao như chúng tôi thì đó là kết quả đáng trân trọng lắm. Vì thế, tôi luôn động viên vợ và con, cháu trong nhà phải cố gắng nhiều hơn nữa để làm sáng thêm danh dự của Đảng, của gia đình”.
Bịn rịn chia tay, ông Vầu nói thêm: “Tôi năm nay 38 tuổ.i Đảng rồi nhưng thấy sức mình vẫn còn khoẻ, kinh nghiệm làm ăn cũng tiếp thu được nhiều cái mới. Vừa rồi tỉnh Sơn La lại có thêm 2 nhà máy chế biến hoa quả tươi, đó là lợi thế cho nông dân chúng tôi. Vì thế, tôi tự nhủ phải làm tốt cái trang trại cây ăn quả này, đón lõng thời cơ; phấn đấu đến năm tôi tròn 40 tuổ.i Đảng là thu nhập phải nhân đôi so với hiện nay…”.
Sơn La: Có "cây giảm nghèo" bền vững, chảo lửa Yên Châu xuất hiện nhiều triệu phú
Đưa cây ăn quả vào trồng trên đất dốc, đời sống, thu nhập của người dân huyện Yên Châu (Sơn La) không ngừng cải thiện, nâng cao.
Nhiều hộ dân nơi đây không chỉ thoát nghèo, mà còn vươn lên thành triệu phú nhờ trồng cây ăn quả, áp dụng tiến bộ kỹ thuật để bắt những mảnh đất đồi dốc bạc màu"nhả vàng".
Cây giảm nghèo bền vững
Yên Châu được ví như chảo lửa của tỉnh Sơn La bởi vào mùa hè, vùng này nắng nóng, oi bức vô cùng khắc nghiệt. Nhiệt độ ở Yên Châu thường cao hơn các huyện, thành phố khác trong tỉnh từ 1 - 3 độ C. Có lẽ chính khí hậu khắc nghiệt đó đã góp phần tạo nên vị ngọt lịm của những quả xoài và mùi thơm hấp dẫn của những cây chuối được trồng trên vùng đất này.
"Tiếng lành đồn xa", xoài, chuối, mận hậu và các sản phẩm cây ăn quả khác của Yên Châu ngày càng được khách hàng ưa chuộng. Các loại quả tươi bán được giá, người dân vùng chảo lửa có thu nhập ổn định và yên tâm mở rộng diện tích.
Để tránh ruồi vàng phá hoại, người dân Yên Châu đã tiến hành bao trái khi quả xoài to bằng miệng chén. Ảnh: T.N
Ông Hà Như Huệ - Chủ tịch UBND huyện Yên Châu đán.h giá, trồng 1ha cây ăn quả có thể giúp nông dân thu nhập từ 200 -300 triệu đồng/vụ, thậm chí cao hơn nữa nếu chăm bón tốt. Thực tế, đã có không ít hộ dân ở vùng đất nắng như đổ lửa này thu hàng trăm triệu đồng mỗi năm nhờ trồng cây ăn quả.
Vài năm nay, diện tích cây ăn quả phát triển mạnh ở Yên Châu, nhanh chóng phủ xanh đất dốc bạc màu, với những loại cây trồng chủ lực như nhãn, xoài, mận hậu, chuối...
Bà Quàng Thị Vình - người dân bản Tà Vài (xã Chiềng Hặc, huyện Yên Châu), phấn khởi cho biết: "Trước đây, gia đình tôi thuộc diện hộ nghèo trong xã. Cả nhà 7 miệng ăn mà chỉ trông chờ vào 7.000m2 đất nương trồng 1 vụ ngô và ít ruộng cấy lúa nước. Quanh đi quẩn lại chỉ trồng mỗi cây ngô nên mảnh nương của gia đình dần trở nên bạc màu. Năm 2015, được cán bộ xã đến nhà vận động, gia đình tôi đã chuyển toàn bộ diện tích trồng ngô sang trồng xoài Đài Loan".
Theo bà Vình, cứ trồng vậy thôi chứ lúc đó bà cũng không tin lắm vào giá trị kinh tế mà cây xoài sẽ đem lại. Tiếc công chăm bón, ngày nào vợ chồng bà cũng lên vườn xoài, hết nhổ cỏ rồi lại bón phân...
Cây không phụ người chăm bón nên sinh trưởng, phát triển tốt, đến năm thứ 3 đã bắt đầu cho quả bói. "Cứ thế, vườn xoài cho quả đều đặn, năm sau sai hơn năm trước, kéo theo thu nhập của gia đình tôi cũng tăng lên" - bà Vình kể.
Hai năm trở lại đây, mỗi vụ gia đình bà Vình thu hoạch được gần 10 tấn xoài tươi. Xoài tươi bán cho thương lái với giá bình quân 9.000 đồng/kg, gia đình bà thu về gần 100 triệu đồng. Năm 2019, gia đình bà Vình đã thoát khỏi danh sách hộ nghèo của xã.
Trò chuyện với phóng viên Báo NTNN, bà Hà Thị Mai - Chủ tịch UBND xã Chiềng Hặc cho biết: Đến thời điểm này, xã Chiềng Hặc có khoảng 630ha cây ăn quả, trong đó gồm hơn 300ha xoài, 156ha nhãn, hơn 80ha chuối và một số cây ăn quả khác.
"Nhờ trồng cây ăn quả mà thu nhập của người dân trong xã đã tăng lên đáng kể. Tỷ lệ hộ nghèo trong xã giảm từ 49% (năm 2016) xuống còn 36% vào cuối năm 2019. Nếu không đưa cây ăn quả vào trồng trên đất dốc, thay thế cây ngô, cây sắn thì chắc chắn tỷ lệ hộ nghèo của xã không giảm nhanh như vậy. Thực tế trồng cây ăn quả đem lại giá trị kinh tế cao hơn nhiều so với trồng ngô, sắn" - bà Mai nhấn mạnh.
Sản phẩm xoài Yên Châu được đóng gói chuẩn bị xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc theo đường chính ngạch. Ảnh: T.N
Những triệu phú từ trồng cây ăn quả
Kể từ khi đưa cây ăn quả vào trồng trên đất dốc bạc màu, nhiều hộ dân ở Yên Châu không chỉ thoát nghèo, mà còn vươn lên làm giàu, trở thành triệu phú.
Vài năm gần đây, năm nào gia đình anh Trần Như Kiên ở bản Pha Cúng (xã Lóng Phiêng, huyện Yên Châu) cũng thu vài chục tấn quả nhãn tươi mỗi vụ. Hiện anh sở hữu vườn nhãn lớn nhất nhì xã Lóng Phiêng với khoảng 6 giờ và được trồng theo quy trình VietGAP. Cứ vào vụ thu hoạch nhãn, thương lái kéo đến gia đình anh thu mua liên tục, anh "mỏi tay" đếm tiề.n.
Bình quân mỗi vụ, anh Kiên thu trên dưới 50 tấn quả nhãn tươi, với giá bán bình quân khoảng 10.000 đồng/kg, anh thu về khoảng 500 triệu đồng.
"Trồng nhãn tuy vất vả song bù lại giá trị kinh tế cao gấp nhiều lần so với một số cây trồng khác. Nhãn là cây dễ tính song nếu chăm sóc không đúng quy trình kỹ thuật thì lại khó có "cái ăn". Ngoài làm sạch cỏ, bón phân đầy đủ cho vườn nhãn, thì phải chịu khó cắt tỉa, tạo tán cho cây nhãn..." - anh Kiên chia sẻ.
Còn ông Hà Văn Póng - dân bản Đông Khùa (xã Tú Nang, huyện Yên Châu) thì khẳng định, nếu cứ trông chờ vào trồng ngô trên đất dốc bạc màu, thì gia đình ông không thể có được cuộc sống dư giả như hiện nay. Năm 2015, ông Póng quyết định bỏ ngô, chuyển sang trồng xoài Đài Loan trên đất nương của gia đình. Hợp đất nên nương xoài hơn 300 gốc của gia đình ông đã cho thu hoạch được 3 năm nay. Năm nào, ông Póng cũng thu cả trăm triệu đồng từ bán quả xoài tươi ra thị trường.
Yên Châu phát triển cây ăn quả theo hướng hữu cơ Yên Châu là một trong những địa phương có diện tích cây ăn quả lớn của tỉnh Sơn La, với nhiều sản phẩm có thế mạnh xuất khẩu, như: Xoài, nhãn, chuối, mận hậu. Để sản phẩm cây ăn quả có đầu ra ổn định, từng bước đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của thị trường, huyện Yên Châu đã tập...