Ôn thi nước rút vào lớp 10: Những lưu ý quan trọng trong môn Ngữ văn
Cô Đỗ Khánh Phượng cho rằng, để ôn thi giai đoạn nước rút hiệu quả thì trước hết các em học sinh phải nắm được cấu trúc đề thi để có phương pháp học ôn đúng hơn.
Kỳ thi vào lớp 10 THPT đang đến rất gần và tình hình dịch COVID-19 ảnh hưởng không nhỏ đến kế hoạch học tập và ôn luyện của các thí sinh. Trong giai đoạn ôn thi nước rút quan trọng này, cô Đỗ Khánh Phượng, giáo viên môn Ngữ văn tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI hệ thống những nội dung cần lưu ý giúp học sinh chinh phục bài thi Ngữ văn vào lớp 10 với điểm số cao nhất.
Cấu trúc đề thi
Cô Đỗ Khánh Phượng cho rằng, để ôn thi giai đoạn nước rút hiệu quả thì trước hết các em học sinh phải nắm được cấu trúc đề thi của các tỉnh, thành phố.
Với Hà Nội, cấu trúc đề thi gồm 2 ngữ liệu: văn bản thơ và văn bản truyện hoặc văn bản nghị luận. Từ 2 ngữ liệu trên, đề bài phần lớn sẽ xuất hiện 4 dạng câu hỏi.
Câu hỏi 1, nhận diện văn bản: Tên tác phẩm, tác giả, hoàn cảnh sáng tác, hỏi về nhân vật được nói đến trong đoạn văn, yêu cầu chép lại đoạn thơ…Đây là dạng câu hỏi tái hiện giúp các em dễ dàng điểm nhất (2 điểm).
Câu 2, đọc – hiểu: Xác định nội dung đoạn văn bản hoặc đoạn trích thơ, những đặc điểm nghệ thuật ngữ liệu của đề thi đưa ra, các kiến thức thuộc phần Tiếng Việt (3 điểm).
Câu 3, nghị luận xã hội: Đề bài thường là về 1 vấn đề được đặt ra từ văn bản trích dẫn (2 điểm).
Câu 4, nghị luận văn học: Bên cạnh yếu tố nghị luận thường đính kèm thêm yêu cầu khác. Đề thi của Thành phố Hà Nội sẽ yêu cầu học sinh viết thành đoạn văn và lồng ghép thêm câu hỏi về kiến thức Tiếng Việt (3 điểm).
Cô Đỗ Khánh Phượng, giáo viên môn Ngữ văn tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI.
Khác với đề của thành phố Hà Nội, cấu trúc đề thi của TP.HCM gồm 3 câu hỏi (cùng cấu trúc đề với các tỉnh/thành phố như: Hải Dương, Nghệ An, Ninh Bình, Phú Thọ và một số trường thi chuyên Văn). Cụ thể cấu trúc đề như sau:
Câu 1, đọc – hiểu văn bản. Câu này thường yêu cầu về kiến thức Tiếng Việt, xác định nội dung nghệ thuật, nêu quan điểm của vấn đề, nêu suy nghĩ về vấn đề được đặt ra trong văn bản (2-3 điểm).
Câu 2, nghị luận xã hội về một tư tưởng đạo lý hoặc hiện tượng đời sống. Điểm khác biệt của đề này so với đề của Hà Nội là yêu cầu học sinh viết thành bài văn ngắn không quá 1 trang giấy thi và có nội dung gắn kết với phần Đọc – hiểu (2-3 điểm).
Câu 3, nghị luận văn học. Phần này có thể yêu cầu học sinh nghị luận về 1 đoạn thơ/đoạn truyện; nghị luận về một ý kiến, nhận định bàn về đặc điểm nội dung hoặc nghệ thuật hay nghị luận về một vấn đề thuộc lí luận văn học, so sánh văn học (4-6 điểm).
Nội dung quan trọng
Theo cô Đỗ Khánh Phượng, dù là cấu trúc đề nào thì học sinh cũng cần tập trung vào 3 nội dung là phần Đọc – hiểu văn bản, phần Nghị luận xã hội và phần Nghị luận văn học.
Để làm tốt phần Đọc – hiểu, học sinh cần nắm chắc 3 phần kiến thức. Thứ nhất là phần Văn, các em cần nắm chắc kiến thức như thông tin của tác giả, tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác, phương thức biểu đạt, thể thơ, cách gieo vần, ngắt nhịp, nắm được nội dung của đoạn văn bản và biết cách giải thích ý nghĩa nhan đề.
Thứ hai là phần Tiếng Việt, học sinh cần nắm cách nhận diện từ loại, kiểu câu, thành phần câu, biện pháp tu từ, các phương châm hội thoại. Và cuối cùng là phần Tập làm văn, các em cần nắm được kiến thức về hình thức đoạn, các phép liên kết và vận dụng các kiến thức của phần văn bản để giải quyết một vấn đề hoặc tình huống đặt ra ở phần đọc – hiểu.
Học sinh tham gia thi THPT. (Ảnh minh hoạ: H.C)
Đối với phần Nghị luận xã hội, có 2 dạng chính là nghị luận về một tư tưởng đạo lí hoặc về một hiện tượng đời sống.
“Với đề nghị luận về tư tưởng đạo lý, các em cần lưu ý rằng những tư tưởng nghị luận trong chương trình Ngữ văn lớp 9 thường là tư tưởng tích cực như lòng dũng cảm, tình yêu thương, sự khoan dung, khiêm tốn, ý chí, nghị lực. Bên cạnh đó, đề thi cũng có thể là tư tưởng tiêu cực, tư tưởng về quan hệ gia đình, tư tưởng về quan hệ xã hội hoặc đôi khi là nghị luận về các mặt đối lập”, cô Phượng phân tích.
Theo đó, những tư tưởng đạo lí có thể xuất hiện dưới dạng một nhận định, một câu châm ngôn, một câu ca dao tục ngữ, một bài thơ hoặc xuất phát từ những ngữ liệu trong chương trình Ngữ văn 9. Ví dụ như bài “Nói với con” cho ta tư tưởng về tình cảm gia đình, bài “Ánh trăng” khơi gợi tư tưởng về lòng biết ơn, bài “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” khơi gợi tư tưởng về tình yêu đất nước, tình đồng đội…
Với đề nghị luận về một hiện tượng đời sống, học sinh cần lưu ý rằng hiện tượng được chọn thường thu hút sự quan tâm của nhiều người. Ví dụ như: vệ sinh môi trường, bạo lực học đường, bạo hành gia đình,.. .”Dù là hiện tượng tốt hay xấu, đáng khen hay đáng chê thì các em cần ghi nhớ rằng, từ hiện tượng đời sống đó người viết phải phân tích ra ý nghĩa xã hội về tư tưởng đạo đức để bàn bạc, đánh giá” , cô Phượng nhắc nhở học sinh.
Với phần Nghị luận văn học, cô Phượng chỉ ra 5 dạng đề có thể xuất hiện: Cảm nhận về một đoạn thơ/bài thơ; phân tích về một hình tượng nhân vật trong truyện/trong thơ hoặc phân tích một chi tiết trong truyện/trong thơ để làm rõ nội dung tác phẩm; nhận định về một tác giả hoặc tác phẩm và yêu cầu làm sáng tỏ nhận định đó; phân tích nghệ thuật, tình huống truyện, cốt truyện; phân tích giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
Phần Nghị luận văn học có dạng đề rất phong phú. Vì vậy, muốn làm chủ phần nội dung kiến thức này, trước tiên học sinh phải nắm được những kiến thức cơ bản nhất về tác giả, tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác. Điều này giúp các em hiểu rõ về tác phẩm và có thể đưa ra những phân tích, đánh giá sâu sắc trong quá trình làm bài nghị luận về tác phẩm đó.
Cùng với đó, cô Phượng đưa ra một số nội dung cần chú ý khi ôn luyện phần nghị luận văn học. Với phần thơ, các em học sinh cần lưu ý phải thuộc thơ và nắm vững được nội dung chính của từng bài, điểm chung và điểm khác biệt của một số bài cùng chủ đề, đề tài. Với phần văn xuôi, các em học sinh cần đọc tác phẩm nhiều lần để nhớ đến từng chi tiết và nắm được nội dung, nghệ thuật của từng tác phẩm. Ở mỗi một tác phẩm, các em lưu ý tìm hiểu kĩ về các nhân vật, tâm lí nhân vật và tính huống truyện.
“Trong quá trình ôn luyện, các em nên liệt kê ra những chi tiết, sự việc tiêu biểu trong bài để nắm thật chắc và học thuộc một vai câu văn độc đáo để làm dẫn chứng khi viết bài” , cô Phượng nhấn mạnh.
Mặc dù quá trình ôn thi nước rút khiến các em học sinh áp lực về thời gian và khối lượng kiến thức, tuy nhiên cô Khánh Phượng khuyên các em với những tác phẩm chưa học kĩ, vẫn nên dành thời gian học lại thêm một lần để hiểu cặn kẽ, nắm thật vững kiến thức.
Hai dạng bài nghị luận xã hội thường gặp trong bài thi Văn vào 10
Nhằm giúp thí sinh đạt được kết quả cao trong bài thi môn Ngữ văn vào 10, cô Nguyễn Thị Thu Trang, giáo viên Ngữ văn tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI sẽ hướng dẫn các em hệ thống lại kiến thức trọng tâm về kiểu bài nghị luận xã hội.
Ảnh minh họa
Đề nghị luận xã hội chia thành hai kiểu bài: Nghị luận về tư tưởng đạo lý (bàn luận về những vấn đề thuộc tư tưởng, đạo đức, lối sống, cách ứng xử) và nghị luận về hiện tượng đời sống (bàn luận về những hiện tượng, những sự việc cụ thể xảy ra trong đời sống hàng ngày, mang tính cấp bách, gần gũi, có ảnh hưởng đến cuộc sống).
Với từng kiểu bài, thí sinh cần triển khai theo các luận điểm rõ ràng.
Cụ thể, với kiểu bài nghị luận về tư tưởng đạo lý, thí sinh cần triển khai thành các luận điểm như sau:
Luận điểm 1: Giải thích các khái niệm về tư tưởng đạo đức.
Luận điểm 2: Nhận định, đánh giá về biểu hiện/vai trò của tư tưởng đạo lý.
Luận điểm 3: Liên hệ - Phản đề (Bàn luận mở rộng các tư tưởng vấn đề trái ngược).
Luận điểm 4: Bài học nhận thức, hành động cho bản thân, kết luận.
Còn với kiểu bài nghị luận về hiện tượng đời sống, đầu tiên cần giải thích hiện tượng đời sống đó là gì. Tiếp theo, các em nêu lên biểu hiện, thực trạng của vấn đề. Nếu đó là vấn đề tích cực thì sau đó hãy nên ra vai trò, lợi ích của vấn đề; nếu đó là vấn đề tiêu cực thì cần lập luận về hậu quả, tác hại của vấn đề. Cuối cùng nêu lên giải pháp, liên hệ thực tế.
Khi đứng trước bất cứ đề bài nghị luận xã hội nào, cũng cần quy về dạng bài nghị luận về hiện tượng đời sống hoặc nghị luận về tư tưởng đạo lý. Từ việc nắm vững được các bước triển khai luận điểm như trên, các em sẽ đảm bảo được việc lập luận thuyết phục.
Một điều nữa mà thí sinh cần ghi nhớ trong quá trình làm bài nghị luận xã hội, đó là cần đan xen kết hợp giữa lập luận và dẫn chứng, điều này sẽ làm tăng tính thuyết phục cho bài văn nghị luận. Để đưa dẫn chứng phù hợp cho kiểu bài nghị luận xã hội, các em cần tuân thủ nguyên tắc sử dụng dẫn chứng phù hợp với phạm vi đề bài, đưa dẫn chứng gần gũi, có tính thời sự và phải thuyết phục.
Do đó, nên sưu tầm một vài dẫn chứng tiêu biểu, có thể sử dụng trong nhiều vấn đề khác nhau. Nhiều học sinh còn khá lúng túng khi làm kiểu bài nghị luận xã hội.
Ở video dưới đây, cô Trang sẽ giải đáp một số thắc mắc của học sinh trong quá trình học và ôn luyện phần nghị luận xã hội:
Kĩ năng làm bài văn nghị luận xã hội thi vào 10: Tránh diễn đạt sáo rỗng Để viết được bài văn nghị luận xã hội ngắn gọn, thuyết phục người đọc và đạt điểm cao thì học sinh lớp 9 cần nắm vững các kĩ năng viết và trình bày bài văn, đoạn văn. Thầy Nguyễn Phi Hùng - Giáo viên môn Ngữ văn tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI hướng dẫn học sinh cách xác định đề, tư...











Tin đang nóng
Tin mới nhất

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi
Có thể bạn quan tâm

Hòa Minzy: Không chăm em được một đời thì đừng cưới!
Nhạc việt
23:20:48 12/02/2025
Lê Dương Bảo Lâm - Lê Giang nói xấu Trấn Thành, sự thật là gì?
Hậu trường phim
23:12:48 12/02/2025
Phim trở thành trò cười vì chỉ bán được 1 vé, netizen ngao ngán "ai đi coi là gặp vận đen đầu năm"
Phim châu á
23:10:27 12/02/2025
Asencio và khoảnh khắc định mệnh tại Champions League
Sao thể thao
23:06:33 12/02/2025
"Dispatch Việt Nam" Trường Giang nói 1 câu làm lộ rõ quan hệ của Huỳnh Phương - Khả Như
Sao việt
23:03:59 12/02/2025
Sao nam phim Việt giờ vàng gây sốt MXH vì diễn hay dã man, xuất hiện 5 phút mà hơn cả bộ phim cộng lại
Phim việt
22:57:37 12/02/2025
Nữ diễn viên nổi điên, quát tháo, trừng phạt chồng chỉ vì 1 chuyện khiến khán giả sốc nặng
Sao châu á
22:22:41 12/02/2025
Mục đích gây hấn của Kanye West là để quảng bá cho công việc kinh doanh mới?
Sao âu mỹ
21:37:58 12/02/2025
Nam quân nhân tử vong do nhiễm não mô cầu
Sức khỏe
21:05:41 12/02/2025
Người dân TPHCM nô nức đi siêu thị 0 đồng ở ngôi chùa Khmer
Netizen
20:59:08 12/02/2025