Ninh Thuận: Trên vùng đất khô cằn nông dân vẫn trồng thứ “rau vua” thu tiền tỷ nhờ một “cây đũa thần”

Minh Ngọc21:29 21/12/2021

Nhờ áp dụng các biện pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước ít bị ảnh hưởng đến năng suất cũng như chất lượng sản phẩm khi xảy ra thời tiết bất lợi, nắng nóng , hạn hán và xâm nhập mặn , nhiều nông dân Ninh Thuận đã thu hàng trăm triệu đồng/năm nhờ trồng măng tây xanh .

Nông dân Tiền Giang , Ninh Thuận tránh hạn hán, xâm nhập mặn nhờ tưới tiến tiến, tiết kiệm nước

Tỉnh Tiền Giang có tổng diện tích canh tác trồng cây trên cạn khoảng 109.000ha (cây ăn trái 79.000ha, cây lâu năm 19.000ha, cây rau màu 7.400ha, cỏ 3,100ha).

Diện tích áp dụng biện pháp tưới truyền thống là 88ha, chiếm 80,8%. Trong khi diện tích áp dụng biện pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước là 21.000ha, chiếm 19,2%. So với năm 2015 diện tích cây trồng trên cạn được tưới tiết kiệm nước tăng 17.000ha.

Tỉnh Tiền Giang có 18 HTX tham gia áp dụng tưới tiên tiến, tưới tiết kiệm với tổng diện tích 381ha cho một số loại cây ăn quả và rau màu các loại.

Hệ thống ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước của HTX Dịch vụ tổng hợp Tuấn Tú (xã An Hải, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) đang áp dụng trong trồng măng tây xanh. Ảnh: Thanh Vân

Theo ông Nguyễn Văn Mẫn, Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Tiền Giang, việc áp dụng tưới tiên tiến, tiết kiệm nước vào sản xuất nông nghiệp đã đem lại hiệu quả về nhiều mặt như tăng năng suất cây trồng, giảm chi phí sản xuất, tăng thu nhập cho người dân, đặc biệt là giải quyết được phần nào việc thiếu nước trong điều kiện thời tiết khắc nhiệt như hiện nay.

Đối với sản xuất nông nghiệp, năng suất cây trồng tăng từ 10 – 50%; chi phí công lao động để tưới và chăm sóc giảm từ 20 – 30%; đối với sử dụng tài nguyên nước thì lượng nước tiết kiệm so với tưới truyền thống từ 20 – 40%; hiệu quả đóng góp vào thu nhập của người dân, doanh nghiệp tăng từ 20 – 40% so với không áp dụng.

Ông Mẫn cho biết, việc áp dụng các biện pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước ít bị ảnh hưởng đến năng suất cũng như chất lượng sản phẩm khi xảy ra thời tiết bất lợi, nắng nóng, hạn hán kéo dài. Đặc biệt vào các năm hạn mặn lịch sử như 2016, 2020.

Với việc trồng măng tây xanh kết hợp với tưới tiên tiến, tiết kiệm nước đã mang lại thu nhập cao cho thành viên HTX Dịch vụ tổng hợp Tuấn Tú. Ảnh: Thanh Vân

HTX Dịch vụ tổng hợp Tuấn Tú, ở xã An Hải (huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) là một trong những đơn vị ứng dụng hiệu quả mô hình tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho măng tây gắn với liên kết sản xuất cánh đồng lớn trên vùng đất cát khô cằn.

Video đang HOT

Ông Hùng Ky, Giám đốc HTX Dịch vụ Tuấn Tú cho biết, qua thực hiện mô hình ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước trong sản xuất nông nghiệp tại địa phương là 35ha và đã mang lại hiệu quả rất cao.

Trong đó, tiết kiệm công lao động, nhiên liệu, năng lượng điện, giữ độ ẩm cho đất thường xuyên, môi trường tự nhiên và tiết kiệm phân bón, thuốc BVTV…

Chị La Thị Hoa, thành viên HTX cho hay, gia đình chị là một hộ nghèo của thôn. Nhưng khi tham gia HTX và thực hiện tưới nước tiết kiệm bước đầu trồng 1 sào đất thu được 837kg. Đến nay, chị đã trồng được 2,5 sào măng tây; sản lượng năm 2020 thu về hơn 3 tấn, thu nhập 122 triệu đồng.

Và rất nhiều hộ khác vươn lên thoát nghèo, có thu nhập ổn định trong vòng 2 năm, có những hộ xây nhà khang trang như: gia đình chị Báo Thị Úc, Châu Nga, Kiều Thị Số…

“Việc áp dụng tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho cây măng tây xanh có hiệu quả cao so với các hộ chưa áp dụng tưới tiết kiệm khoảng 40 – 50% chi phí, doanh thu của HTX tăng từ 30 – 40%/năm”, ông Hùng Ky chia sẻ.

Năm 2025: 800.000ha cây trồng trên cạn được tưới tiên tiến, tiết kiệm nước

Theo Tổng cục Thủy lợi (Bộ NNPTNT), sau 5 năm thực hiện kế hoạch hành động phát triển tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho cây trồng trên cạn giai đoạn 2015 – 2020, đến thời điểm hiện tại, có gần 530.000ha cây trồng trên cạn được áp dụng tưới tiên tiến, tiết kiệm nước, vượt khoảng 30.000ha so với mục tiêu đề ra và tăng 4,5 lần so với 2015.

Tại Hội nghị Tổng kết 5 năm thực hiện kế hoạch hành động phát triển tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho cây trồng trên cạn giai đoạn 2015 – 2020, ngày 21/12, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Hoàng Hiệp nhấn mạnh, việc áp dụng tưới tiên tiến, tiết kiệm được xác định là một trong những nhiệm vụ quan trọng để thúc đẩy tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, chủ động ứng phó với hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn…

Thứ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Hoàng Hiệp phát biểu tại Hội nghị Tổng kết 5 năm thực hiện kế hoạch hành động phát triển tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho cây trồng trên cạn giai đoạn 2015 – 2020, ngày 21/12. Ảnh: Minh Ngọc

Trong 5 năm triển khai kế hoạch hành động, hầu hết các tỉnh, thành phố trên cả nước có áp dụng tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho cây trồng trên cạn.

Các vùng phát triển mạnh mẽ gồm Đông Nam Bộ 181.000ha; Tây Nguyên 142.000ha; ĐBSCL 111.000ha; Nam Trung Bộ 44.000ha; Bắc Trung Bộ 9.000ha.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Hiệp, giai đoạn này chúng ta vẫn chủ yếu là xây dựng các mô hình, khả năng thực hiện, triển khai thực hiện không được nhiều dẫn tới thiếu nguồn lực, có những nơi đủ nguồn lực thì triển khai chưa bài bản, bên cạnh đó còn một số địa phương đầu tư kinh phí cho việc này.

Để giai đoạn 2021 – 2025 đạt được mục tiêu tưới tiên tiến, tiết kiệm nước đạt từ 700.000 – 800.000ha cây trồng trên cạn (khoảng 30% diện tích) ông Hiệp đề nghị Tổng cục Thủy lợi quyết liệt triển các giải pháp, không thể dừng lại ở việc tiếp tục đầu tư xây dựng các mô hình, nếu tiếp tục làm như vậy chúng ta sẽ thất bại.

“Riêng tưới tiên tiến, tiết kiệm không thể làm mô hình rồi triển khai nhân rộng, vì khi hết kinh phí có thể mô hình sẽ tan”, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp nói.

Hiệu quả từ mô hình cánh đồng lớn

Tại Ninh Thuận, sản xuất nông nghiệp theo mô hình cánh đồng lớn đang được nhiều địa phương tích cực triển khai bởi những ưu thế như ứng dụng đồng bộ tiến bộ khoa học kỹ thuật để nâng cao hiệu quả sản xuất và liên kết với doanh nghiệp, hợp tác xã để bảo đảm đầu ra cho nông sản.

Ông Trần Thái Truyện trồng giống nho NH 01-152 liên kết theo mô hình cánh đồng lớn với Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Thái An (xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải).

Mở rộng cánh đồng lớn

Gia đình ông Trần Thái Truyện, xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải trồng giống nho đỏ Red Cardinal theo kiểu truyền thống. Những năm trước, đến vụ thu hoạch, ông Truyện luôn phải tất tả tìm thương lái thu mua. Nhiều lúc, thương lái viện vào chất lượng sản phẩm, thị trường tiêu thụ khó khăn để ép giá nên hiệu quả sản xuất thấp.

Ông Truyện cho hay, năm 2018 được địa phương và Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Thái An vận động liên kết sản xuất theo mô hình cánh đồng lớn, gia đình chuyển sang trồng 2.000 m2 giống nho mới NH 01-152 theo tiêu chuẩn VietGAP. Được hợp tác xã hỗ trợ giống, kỹ thuật trồng, chăm sóc, ứng dụng tưới nước tiết kiệm, bao chùm quả nho và hỗ trợ bao tiêu sản phẩm nên hiệu quả kinh tế mang lại rõ rệt.

Đây là giống nho có nhiều ưu điểm nổi bật như quả to, trọng lượng đạt từ 0,5 - 1,5 kg/chùm, vỏ dày, thịt chắc, giòn, độ ngọt vừa phải, có vị thơm nhẹ đặc trưng. Đặc biệt khi quả chín có màu đỏ vang rất đẹp nên thị trường rất ưa chuộng. Giống nho này cho năng suất từ 1 - 1,2 tấn/sào/vụ, thu hoạch 2 vụ mỗi năm.

Trong điều kiện sản xuất bình thường, nho tươi bán giá 100.000 - 120.000 đồng/kg. Do ảnh hưởng dịch COVID-19, hiện sản phẩm bán với giá 80.000 - 90.000 đồng/kg, song vẫn cao hơn 4 - 5 lần so với các giống nho truyền thống. Sau khi trừ chi phí đầu tư gia đình còn lãi trên 50 triệu đồng/sào/vụ - ông Truyện chia sẻ.

Ông Nguyễn Khắc Phòng - Giám đốc Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Thái An cho biết, hợp tác xã hiện có 64 thành viên tham gia liên kết sản xuất nho theo mô hình cánh đồng lớn với diện tích gần 30 ha; trong đó, khoảng 7 ha trồng giống nho mới NH 01-152. Để nâng cao hiệu quả sản xuất, hợp tác xã có nhiều phương án, dịch vụ cung cấp vật tư nông nghiệp, chuyển giao khoa học kỹ thuật vào sản xuất để hỗ trợ tối đa cho thành viên.

Cụ thể, hợp tác xã hỗ trợ cho nông dân toàn bộ giống cây, hỗ trợ lắp đặt ống tưới nước tiết kiệm. Hơp tác xã ký hợp đồng trực tiếp với công ty phân bón, thuốc bảo vệ thực vật uy tín để đạt được giá tốt nhất cung ứng cho các thành viên. Để bao tiêu sản phẩm, hợp tác xã có phương án mua bán riêng với các thành viên bằng hợp đồng, giới thiệu cơ sở thu mua uy tín để đảm bảo đầu ra ổn định cho sản phẩm. Hiện nay, hợp tác xã đang vận động các thành viên tiếp tục nhân rộng diện tích trồng giống nho NH 01-152 kết hợp du lịch sinh thái, tạo chuỗi giá trị gia tăng, nâng cao thu nhập cho thành viên.

Triển khai mô hình cánh đồng lớn, nông dân tích cực áp dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất. Tiêu biểu như mô hình cánh đồng lớn sản xuất lúa ở xã Phước Chính, huyện Bác Ái đã giúp đồng bào Raglai thay đổi tập quán canh tác bằng việc dồn điền, đổi thửa, đưa cơ giới hóa vào sản xuất từ lúc xuống giống đến khi thu hoạch và bao tiêu sản phẩm.

Bà Patau Asah Thị Dém, Bí thư Đảng ủy xã Phước Chính, huyện Bác Ái cho biết, năm 2020, UBND huyện Bác Ái triển khai Đề án xây dựng cánh đồng lớn sản xuất lúa tại xã Phước Chính. Đến nay đã sản xuất được 3 vụ, hiệu quả bước đầu mang lại rất khả quan.

Từ 11 hộ tham gia với diện tích 4,6 ha ban đầu, đến thời điểm hiện tại đã tăng lên 56 hộ với diện tích gần 24 ha, năng suất bình quân đạt 5,5-6 tấn/ha, cao gấp 1,5 lần so với canh tác lúa truyền thống. Sản phẩm được hợp tác xã trên địa bàn bao tiêu thu mua nên bà con yên tâm sản xuất.

Mô hình sản xuất lúa theo cánh đồng mẫu lớn không chỉ giúp đồng bào Raglai thay đổi tập quán sản xuất mà còn góp phần giúp địa phương nâng cao tiêu chí thu nhập trong quá trình xây dựng nông thôn mới.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Thuận, từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh đã triển khai 27 cánh đồng lớn với tổng diện tích gần 3.600ha, đạt 90,18% kế hoạch; trong đó, triển khai mới 3 cánh đồng lớn sản xuất lúa với diện tích 250 ha; duy trì 24 cánh đồng lớn gồm 20 cánh đồng lúa với tổng diện tích trên 3.160 ha và 2 cánh đồng lớn trồng măng tây với diện tích 55 ha cùng 1 cánh đồng nho 29,92 ha và 1 cánh đồng trồng ngô giống diện tích 80 ha.

Thúc đẩy phát triển bền vững

Mô hình cánh đồng lớn trồng nho của Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Thái An (xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải).

Theo đánh giá, mô hình cánh đồng lớn tạo sự liên kết giữa các hộ dân với các hợp tác xã, doanh nghiệp tham gia đầu tư vào sản xuất, kinh doanh, ứng dụng khoa học và kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng nông sản, hiệu quả kinh tế cuối cùng trên cùng một đơn vị diện tích cao hơn so với phương pháp canh tác truyền thống.

Cụ thể, đối với cánh đồng lúa, khâu làm phẳng mặt ruộng bằng máy đạt 100%, năng suất cao hơn 10-20% so với sản xuất riêng lẻ từng hộ, giá bán cao hơn giá thị trường tại thời điểm từ 50-200 đồng/kg. Theo mô hình này, nông dân tiết kiệm được chi phí sản xuất từ 5-10%, trong khi lợi nhuận tăng từ 15-30% so với sản xuất đại trà.

Với cây ngô, sau khi trừ chi phí, nông dân thu lãi 34-35 triệu đồng/ha, cao hơn sản xuất theo phương thức truyền thống khoảng 20 triệu đồng/ha. Các cánh đồng lớn trồng nho, đặc biệt măng tây xanh cũng cho lợi nhuận cao, giúp nông dân có thu nhập ổn định, yên tâm tiếp tục đầu tư mở rộng sản xuất.

Cánh đồng lớn cũng đã tạo ra bước đột phá thúc đẩy sản xuất nông nghiệp phát triển theo hướng liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị. Đến nay, Ninh Thuận đã thực hiện 27 liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản; trong đó có 23 liên kết lúa, 2 liên kết măng tây xanh, 1 liên kết ngô giống và 1 liên kết sản xuất nho.

Bên cạnh kết quả đạt được, quá trình thực hiện mô hình cánh đồng lớn cũng gặp những khó khăn như tình trạng hạn hán, biến đổi khí hậu, tác động của đại dịch COVID-19 khiến đầu ra một số sản phẩm nông nghiệp thiếu tính ổn định, giá cả sụt giảm; trong khi đó, giá phân bón và các loại vật tư nông nghiệp tăng, ảnh hưởng đến lợi nhuận thu về của người nông dân.

Tuy nhiên, tại Ninh Thuận, quy mô và hiệu quả của mô hình cánh đồng lớn vẫn còn chưa tương xứng so với mục tiêu đề ra vì hầu hết ruộng đồng trên địa bàn đều nhỏ. Một bộ phận nông dân canh tác theo kiểu manh mún, tự phát, chưa tuân thủ quy trình kỹ thuật hướng dẫn. Người dân tham gia vẫn chưa tuân thủ hợp đồng bán ra ngoài gây khó khăn cho doanh nghiệp khi thực hiện bao tiêu sản phẩm.

Ngoài ra, các hợp tác xã thiếu vốn, năng lực hoạt động hạn chế, chưa phát huy hết vai trò trong đầu tư liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm... Đây là những rào cản ảnh hưởng đến tiến trình thực hiện mô hình cánh đồng lớn cần sớm được tháo gỡ.

Theo ông Đặng Kim Cương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Thuận, thời gian qua, việc sản xuất theo mô hình cánh đồng lớn gắn với tiêu thụ sản phẩm, áp dụng khoa học - kỹ thuật, cơ giới hóa đã từng bước khắc phục được những ảnh hưởng bất lợi của thời tiết, tranh thủ được thời vụ, giải quyết tình trạng thiếu lao động nông nghiệp và giảm giá thành, chi phí đầu tư và nâng cao hiệu quả sản xuất.

Để thúc đẩy hình thành, phát triển mô hình cánh đồng lớn hiệu quả, Ninh Thuận khuyến khích tích tụ ruộng đất, hình thành mô hình cánh đồng lớn theo hình thức chuyển nhượng quyền sử dụng đất, cho thuê đất hoặc góp đất liên kết sản xuất. Tại mô hình cánh đồng lớn, tập trung chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng chất lượng cao, có lợi thế cạnh tranh trên thị trường để định hướng phát triển sản xuất hợp lý.

Thời gian tới, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh xây dựng mô hình cánh đồng lớn gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới, phát triển hệ thống thủy lợi, tạo điều kiện thuận lợi về cơ chế liên kết "4 nhà", triển khai chính sách tín dụng về nông nghiệp, nông thôn để hỗ trợ nông dân liên kết với các doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh. Tỉnh ưu tiên mở rộng quy mô sản xuất nông nghiệp theo tiêu chuẩn VietGAP, nông nghiệp hữu cơ để tăng hiệu quả kinh tế trên cùng đơn vị diện tích canh tác.

Thời tiết ngày 17/12: Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ trời rét, sóng lớn và mưa dông trên biển Do ảnh hưởng của không khí lạnh nên khu vực từ Nghệ An đến Khánh Hòa có mưa, mưa rào và có nơi có dông, cục bộ có mưa vừa, mưa to. Từ đêm ngày 17/12, ở Bắc Bộ và khu vực từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế trời rét với nền nhiệt độ thấp nhất ở Bắc Bộ phổ biến 13-16...