Nhiệm kỳ 2 của Tổng thống Trump nhiều chiến thắng nhưng cũng không ít rủi ro

Bình Thanh14:44 05/07/2025

Theo Bloomberg, sau năm tháng trở lại Nhà Trắng, “chuyến tàu” nhiệm kỳ hai của Tổng thống Donald Trump đang chạy với tốc độ chóng mặt, đem theo hàng loạt thay đổi sâu rộng đúng như những gì ông từng cam kết trong chiến dịch tranh cử, song cũng tiềm ẩn không ít rủi ro.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu về chính sách chấm dứt đánh thuế tiền tip tại Las Vegas vào ngày 25/1/2025. Ảnh: Getty Images

Thắng lợi của ông Trump từ “siêu dự luật” đến đối ngoại, siết nhập cư

Hôm 3/7, Quốc hội Mỹ đã chính thức thông qua dự luật ngân sách khổng lồ trị giá 3.400 tỷ USD – được ông Trump gọi là “dự luật to, đẹp”.

Đạo luật mới được ông Trump đặt bút ký trong ngày 4/7 sẽ gia hạn các khoản giảm thuế từ nhiệm kỳ trước, miễn thuế tiền tip, tiền làm thêm, đồng thời rót hơn 150 tỷ USD vào chiến dịch siết nhập cư và xây dựng tường biên giới. Đây là chiến thắng lập pháp mới nhất của ông Trump trong chuỗi các chiến thắng liên tiếp kể từ khi nhậm chức ngày 20/1.

Tổng thống Trump cũng đã chứng kiến Tòa án Tối cao có những quyết định để hạ thấp những rào cản, giúp nhà lãnh đạo Mỹ mở rộng quyền hạn nhánh hành pháp của mình. Ông cũng giành được nhượng bộ nhất định từ các trường đại học danh tiếng của Mỹ – vốn nằm trong tầm ngắm vì bị chỉ trích có tư tưởng không phù hợp và chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu từ phía chính quyền liên bang.

Về nhập cư, các vụ vượt biên tại biên giới Tây Nam giảm 93% tính đến hết tháng 5. Ông Trump cũng không ngần ngại tổ chức “lễ ăn mừng” một trung tâm giam giữ mới tại vùng đầm lầy cá sấu ở Florida, bất chấp làn sóng phản đối lan rộng sau khi ông triển khai Vệ binh Quốc gia tới Los Angeles để ngăn chặn biểu tình.

Trên mặt trận đối ngoại, ông Trump bất ngờ ra lệnh không kích cơ sở hạt nhân Iran mà gần như không phải đối mặt với phản ứng quá mạnh từ các bên liên quan. Tại châu Âu, các lãnh đạo NATO đã họp ở The Hague và cam kết tăng chi tiêu quốc phòng theo yêu cầu bấy lâu nay từ ông Trump.

Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Dan Caine thảo luận về cuộc tấn công của Mỹ vào Iran tại Lầu Năm Góc vào ngày 22/6. Ảnh: Getty Images

“Nhìn xem, đây là một kết quả ấn tượng. Sáu tháng đầu nhiệm kỳ Trump 1.0 hỗn loạn thế nào, thì giờ lại ngược lại. Có một câu nói rằng không gì chuẩn bị cho việc làm tổng thống tốt bằng chính việc làm tổng thống”, ông Terry Sullivan, chiến lược gia đảng Cộng hòa nhận xét.

Dù vậy, Tổng thống Trump vẫn chưa thể hiện thực hóa được cam kết chấm dứt nhanh chóng cuộc chiến Nga – Ukraine khi mà cả Kiev và Moskva tiếp tục các cuộc không kích lẫn nhau trong khi tiến trình “tan băng” của quan hệ ngoại giao Mỹ – Nga chưa thực sự đạt được tiến bộ vượt bậc.

Loạt rủi ro còn hiện hữu

Video đang HOT

Cuộc chiến của Tổng thống Trump với các trường đại học – một phần trong chiến dịch chống các chương trình đa dạng, công bằng, hòa nhập (DEI) – vẫn còn tiềm ẩn rủi ro dài hạn. Ông Trump dường như đang bế tắc với Harvard, và tuần trước, một thẩm phán Mỹ đã chặn nỗ lực của chính quyền trong việc ngăn sinh viên quốc tế nhập học. Bên cạnh đó, những chính sách của chính quyền đương nhiệm được đánh giá là sẽ phần nào ảnh hưởng đến thương hiệu các trường hàng đầu Mỹ cũng như khả năng thu hút chất xám toàn cầu đến nước này.

Ngoài ra, hiệu ứng từ các đợt cắt giảm việc làm liên bang do Ban Hiệu quả chính phủ (DOGE) cũng chưa rõ. Trong khi, một nghiên cứu trên tạp chí The Lancet cho thấy cắt giảm ngân sách USAID có thể khiến hàng triệu người tại các quốc gia kém phát triển thiệt mạng, ảnh hưởng đến “sức mạnh mềm” của Mỹ.

Sau khởi đầu dồn dập, các sáng kiến mới của chính quyền Tổng thống Trump có thể sẽ chậm lại trong nửa cuối năm đầu nhiệm kỳ hai. Ưu tiên sắp tới của ông Trump là tập trung vào dỡ bỏ quy định, và tái cơ cấu ưu tiên chi tiêu. Điều này có thể làm giảm vai trò của Quốc hội trong việc kiểm soát ngân sách nhưng lại phù hợp với định hướng mở rộng quyền lực nhánh hành pháp của ông Trump.

Bên cạnh đó, thuế nhập khẩu của Mỹ gần như không quá nhiều thay đổi hàng thập kỷ qua, thậm chí là ngay cả trong cuộc chiến tranh thương mại nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump. Tuy nhiên, trong nhiệm kỳ hai của mình, ông Trump đã biến điều này thành “tàu lượn siêu tốc”, khi mức thuế nhập khẩu tăng vọt, đạt đỉnh 27,5% vào hồi tháng 4, rồi lại hạ xuống 12,6% sau khi có dấu hiệu hạ nhiệt căng thẳng với nhiều nền kinh tế. Ông đặt hạn chót 9/7 cho các nước đạt thỏa thuận thương mại mới, song chưa rõ các nước sẽ phản ứng ra sao với các mức thuế mà ông Trump cảnh báo tái áp dụng trong tuần tới.

Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố các mức thuế đối ứng mới tại Nhà Trắng, ngày 2/4/2025. Ảnh: Reuters/TTXVN

Một ưu tiên lớn khác của ông Trump là lựa chọn nhân sự Chủ tịch mới cho Cục Dự trữ Liên bang (Fed). Ông Trump và đội ngũ của mình đã tăng cường công kích nhắm vào Chủ tịch đương nhiệm của Fed là ông Jerome Powell – người sẽ hết nhiệm kỳ năm tới – vì giữ lãi suất ở mức cao. Ông Trump muốn chọn người kế nhiệm ông Powell để giúp hạ lãi suất, nhưng có thể sẽ làm suy yếu tính độc lập của Fed và khiến thị trường trái phiếu lo ngại.

Ông Powell vào tuần này cho biết Fed có thể đã tiến hành giảm lãi suất nếu không có các mức thuế quan cao của Tổng thống Trump. Ông cũng dự báo lạm phát của Mỹ sẽ tăng trong mùa Hè năm nay do chính sách thuế quan trên. Bên cạnh đó, dự luật thuế mới, không chỉ làm tăng thâm hụt ngân sách, mà còn có thể thúc đẩy lạm phát về lâu dài.

Rủi ro chính trị và bài toán tái đắc cử

Bất chấp nhiều rủi ro, ông Trump vẫn có thể khẳng định đã thực hiện hầu hết những gì đã cam kết, nhanh hơn những gì mà nhiều người dự đoán. Trợ lý của ông Trump cho biết điều này không bất ngờ vì họ đã chuẩn bị những nền tảng từ những năm còn chưa trở lại Nhà Trắng.

Tuy nhiên, việc thực hiện nhanh và nhiều không đồng nghĩa là sẽ được lòng cử tri. Các nhà kinh tế cảnh báo “đạo luật to, đẹp” sẽ làm phình to nợ công và gia tăng bất bình đẳng, đồng thời cắt giảm mạnh các chương trình an sinh xã hội – vốn là chỗ dựa của nhiều cử tri tầng lớp lao động, nhóm đã giúp Tổng thống Trump thu hút họ về phía Đảng Cộng hòa. Tỷ lệ ủng hộ ông Trump đã giảm từ 52% hồi tháng 1 xuống 46% hiện nay, trong bối cảnh lạm phát tiếp tục là mối lo của hộ gia đình Mỹ. Một khảo sát của YouGov giữa tháng 6 cho thấy 55% người Mỹ cho rằng ông Trump cần chịu trách nhiệm cho tình hình kinh tế hiện tại.

Những người ủng hộ ông Trump tại bang Wisconsin – nơi đang diễn ra Đại hội toàn quốc đảng Cộng hòa ngày 15/7/2014. Ảnh: THX/TTXVN

“Thách thức lớn nhất khi triển khai quá nhiều việc cùng lúc là giữ tập trung vào mục tiêu cuối cùng – đó là kiểm soát lạm phát và chi tiêu hộ gia đình, thứ đã đưa ông Trump quay lại Nhà Trắng”, chiến lược gia Cộng hòa David Winston nhận định.

Trong khi đó, Đảng Dân chủ bắt đầu có dấu hiệu “hồi phục”, xem việc Tổng thống Trump thông qua “dự luật thân tỷ phú, cắt phúc lợi” là cơ hội tấn công đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp tới.

Cảnh báo nghiêm trọng nhất của Fed về những hệ quả với nền kinh tế Mỹ do thuế quan

Theo Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell, những thay đổi chính sách lớn của Tổng thống Donald Trump, đặc biệt là về thuế quan, là điều chưa từng có trong lịch sử hiện đại và đang đẩy Fed vào tình thế chưa từng đối mặt.

Lo lắng của Fed

Chủ tịch Fed Jerome Powell. Ảnh: THX/TTXVN

Theo kênh CNN ngày 16/4, ông Powell phát biểu tại một sự kiện do Câu lạc bộ Kinh tế Chicago tổ chức: "Đây là những thay đổi chính sách mang tính nền tảng. Chúng ta không có kinh nghiệm hiện đại nào để tham khảo khi đối mặt với điều này".

Ông Powell cho rằng mức thuế được công bố cho đến nay lớn hơn đáng kể so với dự đoán và tình trạng bất định kéo dài xung quanh các chính sách thuế có thể gây thiệt hại kinh tế lâu dài. Các mức thuế mà ông Trump áp đặt đang đặt nền kinh tế Mỹ vào quỹ đạo suy giảm tăng trưởng, gia tăng thất nghiệp và lạm phát tăng nhanh. Tất cả đồng thời xảy ra khiến Fed phải đối mặt với tình huống mà lần gần nhất đã xuất hiện cách đây nửa thế kỷ.

Ông Powell cảnh báo: "Chúng ta có thể rơi vào kịch bản khó khăn, nơi hai mục tiêu trong sứ mệnh kép của chúng ta mâu thuẫn với nhau".

Ngay khi ông Powell phát biểu, thị trường chứng khoán Mỹ lao dốc: Chỉ số Dow Jones giảm 700 điểm, tương đương 1,7%. Chỉ số S&P 500 giảm 2,5%, trong khi Nasdaq lao dốc 3,5%.

Fed có nhiệm vụ thúc đẩy việc làm và kiểm soát lạm phát, nhưng các mức thuế của ông Trump đang đe dọa cả hai mục tiêu này. Tuy nhiên, theo dữ liệu gần nhất, nền kinh tế Mỹ hiện vẫn đang duy trì ở trạng thái ổn định.

Ông Powell cho rằng giải pháp hợp lý nhất hiện tại của Fed là "án binh bất động", chờ cho đến khi có đủ dữ liệu rõ ràng về phản ứng của nền kinh tế Mỹ trước các chính sách của ông Trump.

Tuy nhiên, hầu hết các nhà kinh tế học đều nhận định chỉ là vấn đề thời gian trước khi các mức thuế của ông Trump đẩy lạm phát lên cao, làm tăng tỷ lệ thất nghiệp và làm suy yếu tăng trưởng kinh tế, đặc biệt nếu các mức thuế đối ứng lớn, từng có hiệu lực ngắn trong ngày 9/4 và sau đó được tạm hoãn 90 ngày. Ông Trump đã tạm hoãn mức thuế nhập khẩu kỷ lục này đến tháng 7.

Đến nay, ông Trump đã áp thuế 25% lên nhôm và thép; 25% đối với hàng hóa từ Mexico và Canada không tuân thủ thỏa thuận thương mại tự do; áp mức thuế tới 245% với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc; áp thuế 25% lên ô tô và một mức thuế cơ bản 10% với tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ.

Chính quyền Mỹ cũng ban hành một số miễn trừ tạm thời đối với hàng điện tử và ông Trump cho biết các mức thuế riêng có thể sẽ được áp dụng trong thời gian tới với chất bán dẫn, dược phẩm, đồng và gỗ.

Ông David Russell, Giám đốc chiến lược thị trường toàn cầu tại công ty TradeStation, nhận định ngày 16/4: "Ông Jerome Powell vừa gửi thông điệp cứng rắn tới ông Trump. Đây là một cảnh báo rõ ràng về nguy cơ đình lạm và là tuyên bố rằng Fed sẽ không tiếp tay cho Nhà Trắng bằng cách cắt giảm lãi suất".

Ông Trump nhiều lần tuyên bố các nước bị áp thuế sẽ là bên chi trả, nhưng ông Powell đã bác bỏ điều này. Theo ông Powell, với những mức thuế mà ông Trump đã ban hành và có thể còn ban hành thêm nữa, tỷ lệ thất nghiệp có khả năng sẽ tăng khi nền kinh tế chậm lại. Rất có thể lạm phát cũng sẽ gia tăng. Nói cách khác, một phần gánh nặng thuế sẽ do người dân chi trả.

Ông Powell nhấn mạnh rằng gần như chắc chắn giá cả sẽ tăng do thuế quan, nhưng hiện vẫn chưa rõ điều đó sẽ tác động như thế nào tới mức lạm phát chung và ở mức độ nào.

Fed có "cẩm nang" để đối phó với tình huống này không?

Hàng hoá được bày bán trong siêu thị ở New York, Mỹ ngày 28/3/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Hiện tại, Fed vẫn chưa có kế hoạch cụ thể. Fed có thể đang đối mặt với một thách thức chưa từng xử lý trong nhiều thập kỷ.

Trong thập niên 1970 và đầu thập niên 1980, nền kinh tế Mỹ từng trải qua thời kỳ thất nghiệp cao và lạm phát hai chữ số - một tình trạng bất lợi được gọi là "đình lạm". Khi đó, dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Fed Paul Volcker, cơ quan này đã ưu tiên chống lạm phát, dù điều đó gây ra hậu quả kinh tế ngắn hạn.

Theo nhiều dự báo, nền kinh tế Mỹ dường như đang đi theo con đường tương tự, dù chưa chắc sẽ rơi hoàn toàn vào tình trạng đó. Tuần trước, Chủ tịch Fed chi nhánh Chicago, ông Austan Goolsbee, phát biểu tại New York rằng chính sách thuế của ông Trump đang đẩy Fed vào hoàn cảnh khó khăn như hồi thập niên 1970. Ông nói: "Thuế quan giống như một cú sốc tiêu cực về nguồn cung, một cú sốc gây đình lạm, nghĩa là khiến cả hai mặt trong sứ mệnh kép của Fed trở nên tồi tệ hơn cùng lúc. Giá cả tăng trong khi việc làm mất đi và tăng trưởng chậm lại. Fed lại không có sẵn một cẩm nang chung để ứng phó với loại cú sốc như vậy".

Nếu đình lạm thực sự trở thành hiện thực, ông Powell cho biết: "Chúng tôi sẽ cân nhắc xem nền kinh tế đang cách xa các mục tiêu của mình bao xa và khoảng thời gian cần thiết để thu hẹp các khoảng cách đó. Chúng tôi hiểu rằng tình trạng thất nghiệp hoặc lạm phát cao kéo dài có thể gây thiệt hại và hậu quả cho cộng đồng, các gia đình và doanh nghiệp".

Một số quan chức Fed nhấn mạnh cần theo dõi sát cảm nhận của người dân về giá cả - điều đang xấu đi theo khảo sát của Đại học Michigan. Tuy nhiên, chưa rõ khi nào các cảm nhận lạm phát tăng lên sẽ buộc Fed hành động và hành động đó sẽ là gì.

Lạm phát hiện tại dù đã giảm mạnh so với đỉnh cao trong 4 thập kỷ hồi tháng 6/2022 vẫn cao hơn mục tiêu 2% của Fed, tức là Fed có ít lý do hơn để tiếp tục cắt giảm lãi suất.

Tuy nhiên, hiện tại, phần lớn quan chức Fed đều cho rằng nên chờ cho đến khi có dữ liệu rõ ràng hơn.

Bà Beth Hammack, Chủ tịch Fed chi nhánh Cleveland, phát biểu ngày 16/4 tạii một sự kiện ở Columbus, bang Ohio: "Đây là những rủi ro rất khó điều tiết đối với chính sách tiền tệ. Với điểm xuất phát hiện tại của nền kinh tế và khi cả hai mục tiêu của Fed đều bị áp lực, có lý do mạnh mẽ để giữ nguyên chính sách tiền tệ nhằm cân bằng các rủi ro từ lạm phát tăng cao và thị trường lao động đang chững lại. Khi không có gì rõ ràng, chờ thêm dữ liệu sẽ giúp định hình hướng đi phía trước".

'Cuộc chiến' lớn đầu tiên của ông Trump: Đối đầu với Fed? Nếu ông Trump tìm cách sa thải Chủ tịch Fed, ông Powell đã sẵn sàng cho một cuộc chiến pháp lý. Chủ tịch Fed Jerome Powell tại cuộc họp báo ở Washington, D.C., Mỹ, ngày 7/11/2024. Ảnh: THX/TTXVN. Theo tờ Wall Street Journal ngày 11/11, khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump chuẩn bị quay trở lại Nhà Trắng, một cuộc đối...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Máy bay chở 191 người rơi tự do ở độ cao 11.000m, hành khách viết di thư00:10

Ông Trump kêu gọi Chủ tịch Fed từ chức ngay lập tức09:52

Ông Trump thăm nhà tù 'Cá sấu Alcatraz' - nơi nguy hiểm giam giữ người nhập cư01:32

Chính trị Mỹ trước thách thức từ tỉ phú Elon Musk06:56

Washington tố cáo Moscow câu giờ tại Ukraine08:43

Đạt Lai Lạt Ma tuyên bố sẽ tái sinh, Bắc Kinh lên tiếng09:20

Ông Trump chảy máu nhiều sau vụ ám sát hụt, trợ lý tưởng trúng nhiều phát đạn09:17

Ông Trump ra chỉ thị cứng rắn đối với Cuba08:24

Philippines áp dụng khái niệm 'một chiến trường' ở khu vực Biển Đông - Hoa Đông09:44

Tổng thống Trump đòi cắt tài trợ, tỉ phú Elon Musk thách thức 'làm ngay đi'08:18

Tin tặc nghi liên quan Iran dọa rao bán email của nhóm thân tín Tổng thống Trump09:21

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Bắt người hút trộm nước từ Cung điện Hoàng gia Ý

16:27:59 12/07/2025

Cảnh sát Ý ngày 10.7 đã bắt một người đàn ông với cáo buộc hút nước hệ thống phục vụ một Cung điện Hoàng gia gần thành phố Naples.

Nền kinh tế Malaysia có nhiều động lực tăng trưởng trước biến động kinh tế toàn cầu

16:24:58 12/07/2025

Theo ông Samirul Ariff Othman, ngành điện tử ở Malaysia đang chứng kiến sự suy giảm khi mà xuất khẩu điện và điện tử (E&E) ở Malaysia đã giảm 3% trong Quý I năm 2025 so với cùng kỳ năm trước.

Khi Mỹ thay đổi cách tiếp cận

16:22:59 12/07/2025

Sau thành công với việc trung gian hòa giải giữa Rwanda và CHDC Congo, Tổng thống Mỹ Donald Trump lại gây bất ngờ với cuộc gặp lãnh đạo 5 nước Tây Phi là Liberia, Senegal, Guinea-Bissau, Gabon và Mauritania.

Tổng thống Trump nêu sai lầm của mật vụ khiến ông bị bắn

16:20:38 12/07/2025

Gần một năm sau khi bị ám sát hụt, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết mật vụ đã phạm sai lầm và ông hài lòng về kết quả điều tra.

Nguy cơ thảm họa chết người ở Nam Á

16:15:18 12/07/2025

Biến đổi khí hậu đang khiến mùa mưa tại khu vực Nam Á trở nên thất thường và dữ dội hơn, gây ra những trận lũ quét và sạt lở đất chết người.

Loạt quyết định mới của Tổng thống Trump

16:11:30 12/07/2025

Ngoài vấn đề thuế, Tổng thống Trump hôm qua cũng có một số quyết định liên quan nhân sự nội bộ. Theo đó, ông đã bổ nhiệm Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy tạm thời đứng đầu Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA).

Malaysia nói Trung Quốc sẽ ký hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân ở Đông Nam Á

16:05:59 12/07/2025

Ngoại trưởng Malaysia Mohamad Hasan hôm nay 10.7 nói rằng Trung Quốc sẽ ký kết một hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân ở Đông Nam Á ngay khi tất cả các tài liệu được chuẩn bị, theo Reuters.

Đập thủy điện chứa lượng nước khổng lồ đang gây lệch cực trái đất?

16:03:54 12/07/2025

Một nghiên cứu mới đánh giá rằng việc xây dựng hàng ngàn đập thủy điện trên toàn cầu đã làm dịch chuyển hai cực của trái đất lệch khỏi trục của địa cầu do khối lượng nước khổng lồ tập trung bên trong các hồ chứa.

Cú sốc làng thể thao: Nữ VĐV bị cha ruột bắn tử vong

15:47:00 12/07/2025

Tay vợt người Ấn Độ, Radhika Yadav, đã qua đời ngay trong bếp nhà mình sau khi bị chính cha ruột bắn chết vào sáng 10/7.

Mực nước của 25 con sông ở Trung Quốc vượt ngưỡng an toàn

13:40:17 12/07/2025

Mực nước của 25 con sông ở tây nam Trung Quốc đã vượt ngưỡng an toàn trong hôm nay 10.7, theo báo chí Trung Quốc.

Băng trong không gian chẳng giống như trên trái đất

13:36:39 12/07/2025

Trên Trái đất, nhiệt độ đủ ấm để nạp năng lượng cho các phân tử nước sắp xếp thành cấu trúc tinh thể đều đặn, giống như hình dạng đặc trưng của bông tuyết.

Anh - Pháp sẽ phối hợp răn đe hạt nhân trong khủng hoảng

13:33:41 12/07/2025

Anh và Pháp tuyên bố các lực lượng răn đe hạt nhân của hai nước, dù độc lập nhưng có thể được phối hợp và sẽ cùng phản ứng trước bất kỳ mối đe dọa nghiêm trọng nào đối với châu Âu .