Nhật vừa phản bác tin của giới truyền thông là nước này sẵn sàng nhận trước 2 đảo nhỏ ở Kuril từ tay Nga, sau đó tính tiếp 2 đảo lớn.

Nhật bác tin nhận trước 2 đảo rồi thương lượng tiếp

Ngày 23/9, một bài xã luận trên tờ "Yomiuri Shimbun" của Nhật Bản đưa tin rằng, nước này sẽ không đòi Nga trả lại ngay lập tức toàn bộ bốn hòn đảo Nam Kuril (Nhật gọi là quần đảo Chishima) như là điều kiện để ký kết Hiệp ước hòa bình, như từ trước đến nay họ vẫn đòi hỏi.

Theo đó, nội dung đàm phán giữa lãnh đạo hai nước hiện nay và trong tương lai sẽ chỉ nói về việc Nga chuyển giao cho Nhật Bản 2 hòn đảo nhỏ Habomai và Shikotan, chứ không phải là tất cả 4 hòn đảo thuộc quần đảo Kuril (2 đảo còn lại là Kunashir và Iturup).

"Yomiuri Shimbun" nhấn mạnh, Nhật Bản không hẳn là đã "buông" 2 đảo lớn nhất cho Nga mà tính toán rằng, sau khi nhận được 2 đảo nhỏ, Tokyo sẽ tiếp tục thương lượng với Moscow về hai hòn đảo Iturup và Kunashir, sau khi hai bên đã ký kết Hiệp ước hòa bình.

Tuy nhiên, ngay lập tức lập Chánh Văn phòng nội các Nhật Bản là ông sihide Suga đã đăng đàn phản bác nội dung bài báo của "Yomiuri Shimbun" và khẳng định lập trường của Tokyo về sự cần thiết lấy phải lại toàn bộ bốn hòn đảo thuộc quần đảo Nam Kuril vẫn không thay đổi

Ông sihide Suga tuyên bố tại cuộc họp báo rằng, tin đưa trên phương tiện truyền thông nước này là không đúng với quan điểm của chính phủ Nhật Bản.

Ông tuyên bố rõ ràng rằng, lập trường cơ bản của Chính phủ Nhật Bản về việc phải lấy lại bốn hòn đảo cùng với việc ký kết Hiệp ước hòa bình vẫn không hề thay đổi. Trên cơ sở này Tokyo sẽ kiên nhẫn tiến hành thương lượng với Moscow về chủ quyền quần đảo Kuril.

Về lý thuyết, Nhật Bản và Nga vẫn đang ở trong tình trạng chiến tranh vì hai nước chưa ký kết hiệp ước hòa bình sau khi kết thúc Thế chiến thứ 2, do đó, việc ký kết hiệp định hòa bình là điều rất quan trọng.

Tuy nhiên, 2 bên đang có bất đồng về chủ quyền lãnh thổ đối với quần đảo Kuril (thực tế do Nga quản lý, thuộc vùng Sakhalin), còn Nhật cũng tuyên bố chủ quyền với tên gọi là Chishima (thuộc tỉnh Hokkaid).

Sơ lược về giải pháp 2-2 về chủ quyền Kuril

Nhật và Nga hiện nay đều tiếp nhận vấn đề chủ quyền Kuril mang yếu tố lịch sử. Trong Thế chiến thứ 2, Liên Xô đã chiếm quần đảo này từ tay nước Nhật phát xít bại trận. Các tranh chấp sau đó không được giải quyết triệt để đã khiến 2 nước không thể ký kết Hiệp định hòa bình.

Nga và Nhật chưa tìm được tiếng nói chung trong giải quyết tranh chấp chủ quyền Kuril

Mặc dù 2 bên đã dựa vào một số tài liệu như Tuyên bố Xô-Nhật năm 1956, Tuyên bố Tokyo năm 1993 và Tuyên bố Moscow năm 1998, cũng như Tuyên bố Irkutsk năm 2001 để làm cơ sở trong các cuộc đàm phán song phương nhưng trên thực tế, Tuyên bố năm 1956 là tài liệu duy nhất có tính chất pháp lý về quy chế của quần đảo Kuril mà cả hai bên (Nhật-Xô, trong đó Nga là "người thừa kế") đã ký kết và phê chuẩn.

Cựu Đại sứ Nga tại Nhật Bản Alexander Panov từng nhận định rằng, rất có thể Tokyo đã đề xuất một "phương án phân chia ngang bằng", 2 bên sẽ ký kết Hiệp định hòa bình kèm theo điều kiện Nga trả lại Nhật Bản 2 đảo và quản lý 2 đảo còn lại theo những điều kiện nhất định.

Ông cho rằng, có thể 2 hòn đảo nhỏ Habomai và Shikotan sẽ được Moscow trao trả ngay về cho Tokyo, còn hai đảo lớn Iturup và Kunashir sẽ nằm dưới sự quản lý hành chính của Nga trong thời gian 30-50 năm nữa rồi tiếp tục được trao trả nốt cho Nhật Bản.

Phương án này thực tế là điều phù hợp với Tuyên bố năm 1956, trong đó xác định, sau khi ký kết hiệp ước hòa bình, Nhật Bản sẽ tiếp nhận chuyển giao hai đảo Shikotan và Habomai, còn Liên Xô sẽ quản lý 2 đảo là Kunashir và Iturup (tuy nhiên, từ đó đến nay, Tuyên bố này đã không được thực hiện).

Các chuyên gia cho rằng, hình thức phân chia 2-2 được coi là phù hợp với Tuyên bố năm 1956 và là một "thắng lợi trước mắt" đối với Nhật Bản. Xét điều kiện thực tế, Nhật rất khó thu hồi được đủ 4 đảo từ tay Moscow, nên giải pháp 2-2 là điều có thể chấp nhận được đối với Tokyo.

Nếu theo phương án 2-2, Nga sẽ nhận 2 đảo lớn hơn và có vị trí chiến lược quan trọng hơn là Iturup và Kunashir, còn Nhật quản lý 2 đảo nhỏ hơn là Shikotan và Habomai. Do đó, Moscow vừa được lợi mà cũng không mất mặt, mà còn được tiếng là tôn trọng luật lệ quốc tế.

Xét tổng thể, Nhật Bản sẽ chịu thiệt thòi một chút nhưng nếu xét về đại cục thì việc được chuyển giao lại 2 đảo là điều Tokyo có thể chấp nhận được. Tuy nhiên, trong tương lai Nga và Nhật sẽ phải nhượng bộ nhau ở một số điểm nữa nới hy vọng đạt được một Hiệp định Hòa bình.

Theo Đất Việt