Nhà phao – cứu cánh của người dân nghèo vùng lũ ở Hà Tĩnh

Là địa phương hằng năm hứng chịu nhiều thiệt hại bởi thiên tai, bão lũ, Hà Tĩnh đã triển khai nhiều mô hình sáng tạo , trong đó có nhà chống lũ, giảm thiểu thiệt hại do mưa lũ gây ra, giúp người dân sớm ổn định cuộc sống.

Ngôi nhà vượt lũ kiên cố của người dân xã Điền Mỹ, huyện Hương Khê.

Trong các đợt mưa lũ vừa qua, hàng ngàn ngôi nhà tại các huyện Thạch Hà, Cẩm Xuyên ( Hà Tĩnh ) bị ngập sâu trong nước, nhiều tài sản, vật nuôi bị lũ cuốn trôi. Nhờ thực hiện tốt phương châm “4 tại chỗ” và triển khai mô hình nhà chống lũ nên đã hạn chế được thiệt hại về người.

Nhà chống lũ có 2 loại, đó là nhà kiên cố và nhà phao . Với loại hình nhà kiên cố thì chỉ những gia đình có điều kiện kinh tế mới thực hiện được, bởi chi phí tương đối lớn, thường trên 150 triệu đồng.

Với kinh phí từ 30 đến 40 triệu đồng, nhiều gia đình tại vùng lũ đã chọn làm nhà phao để tránh lũ theo kiểu cố định hoặc di động.

Nhà phao cố định được hàn bằng khung sắt để kết những thùng phuy lại với nhau. Kiểu nhà này được cố định bằng những chiếc trụ bê tông cốt thép, có chức năng giữ và cố định nhà phao dù nước lũ dâng cao và chảy xiết. Độ cao của những chiếc cột này thường được làm cao hơn đỉnh lũ lịch sử trước đó.

Nhà phao chống lũ được thiết kế đơn giản, chi phí xây dựng phù hợp với điều kiện kinh tế của người dân nông thôn.

Một số hộ dân, do điều kiện kinh kế khó khăn hoặc diện tích chật hẹp nên phù hợp với nhà phao di động. Khi mưa lũ đến thì tiến hành lắp ráp, hết mưa lũ họ lại tháo rời các bộ phận ra. Với những ngôi nhà phao này chi phí ít hơn, phù hợp với điều kiện kinh tế của đại đa số người dân ở nông thôn.

Khi lũ lụt đến, những đồ dùng thiết yếu được cho lên nhà phao. Nếu nhà lớn có thể chứa được cả người và gia súc trong quá trình lũ lụt.

Ông Nguyễn Văn Vinh (xã Điền Mỹ, huyện Hương Khê) cho biết, gia đình ông sinh sống ở đây từ bao đời nay; năm nào ít cũng trải qua 3 trận lũ, nhẹ thì nước ngập đến cửa sổ, nặng thì ngập tận nóc nhà. Trận lũ lịch sử năm 2010, nước ngập băng hết thảy, may còn giữ được mạng sống, còn tài sản vật nuôi đều trôi theo dòng nước. Năm 2014, gia đình ông quyết định vay tiền để làm nhà chòi chống lũ. Từ đó đến nay, khi mùa mưa lũ đến, toàn bộ đồ dùng thiết yếu được chuyển lên trên chòi, không phải lo nghĩ gì nữa.

Còn bà Trần Thị Quý (xã Tân Lâm Hương, huyện Thạch Hà) chia sẻ, trận lũ vừa qua, nước dâng lên rất nhanh khiến cả làng đều bị ngập sâu. Rất may đã làm được chòi tránh lũ nên không chỉ là nơi trú ẩn cho gia đình mà còn là nơi trú tránh cho hơn 10 người trong làng.

Bộ Xây dựng đề nghị nhân rộng nhà chống lũ cho miền Trung

Bộ Xây dựng vừa có đề nghị nhân rộng mô hình nhà chống lũ tại các tỉnh miền Trung nhằm giảm thiểu thiệt hại về tính mạng, tài sản cho người dân khi bão lũ.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng vừa dẫn đầu đoàn công tác của Bộ Xây dựng khảo sát, đánh giá và khắc phục hậu quả sạt lở đất tại một số tỉnh miền Trung nhằm khuyến nghị nhân rộng mô hình nhà chống lũ, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra do người dân.

Bộ Xây dựng cho biết, từ năm 2014 Chính phủ, Bộ Xây dựng đã triển khai Chương trình hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão lụt cho 14 tỉnh miền Trung.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng cùng đoàn công tác của Bộ Xây dựng khảo sát, đánh giá hiệu quả mô hình nhà chống lũ tại Quảng Bình. Ảnh: TP

Theo đó chương trình đưa ra các gói hỗ trợ từ 12-16 triệu đồng/ hộ và các gói vay lãi xuất ưu đãi để người dân xây nhà chống lũ. Bộ Xây dựng cũng đưa ra giải pháp kỹ thuật, bản vẽ các mô hình nhà chống lũ có khả năng đảm bảo an toàn về tính mạng, tài sản cho người dân khi bão lũ.

Tính đến tháng 9-2020, các địa phương đã thực hiện hỗ trợ được khoảng 19.244/21.600 hộ nghèo xây dựng, sửa chữa nhà ở phòng tránh bão, lụt (đạt 89,1%), với tổng số vốn đã giải ngân là 661,6 tỷ đồng. Trong đó vốn ngân sách nhà nước là 249,6 tỷ đồng, vốn vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội là 192 tỷ đồng và các nguồn vốn khác ước tính khoảng 220 tỷ đồng.

Hiện nay, có 6/13 địa phương đã hoàn thành việc hỗ trợ theo Quyết định số 48/2014/QĐ-TTg, gồm Hà Tĩnh, Nghệ An, Khánh Hòa, Phú Yên, Ninh Thuận và thành phố Đà Nẵng; 07 tỉnh còn lại gồm: Thanh Hóa, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định đều có tỷ lệ hoàn thành đạt trên 70%.

Theo số liệu thống kê thiệt hại về nhà ở do bão, lũ gây ra tại các tỉnh miền Trung trong giai đoạn trước khi có các Chương trình hỗ trợ nhà ở được ban hành (Quyết định số 22/2013/QĐ-TTg; Quyết định số 48/2014/QĐ-TTg và Quyết định số 33/2015/QĐ-TTg), năm 2009 có hơn 263.000 ngôi nhà bị ngập, hư hại, tốc mái, có 179 người chết; năm 2010, con số này là 182.000 ngôi nhà và 68 người chết; năm 2011 là 126.000 ngôi nhà và 57 người chết.

Kể từ khi các chương trình hỗ trợ nhà ở được ban hành, đã có hơn 170.000 hộ gia đình tại khu vực miền Trung được hỗ trợ xây dựng nhà ở (bao gồm 122.450 ngôi nhà được xây dựng theo Chương trình hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở theo QĐ 22/2013/QĐ-TTg; 28.000 ngôi nhà được xây dựng theo Chương trình hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo theo QĐ 33/2015/QĐ-TTg; gần 20.000 ngôi nhà phòng, tránh bão, lụt theo QĐ 48/2014/QĐ-TTg).

Các Chương trình hỗ trợ nhà ở đã giúp cho hàng trăm nghìn người dân có nơi tránh trú khi mùa mưa bão đến, bảo đảm an toàn về tính mạng và tài sản, giảm thiểu được thiệt hại do thiên tai gây ra.

Số liệu thống kê cho thấy kể từ năm 2016, số nhà ở bị thiệt hại nặng (từ 30% trở lên) giảm mạnh: năm 2016 khoảng 2.000 căn; cơn bão số 10 năm 2017 (là cơn bão mạnh nhất trong giai đoạn 10 năm trước đó) làm thiệt hại khoảng 117.000 căn; năm 2018, 2019 mỗi năm khoảng 3.500 căn.

Mô hình nhà chống lũ theo thiết kế của Bộ Xây dựng được triển khai tại tỉnh Quảng Bình. Ảnh: TP

Riêng năm 2020, trong tháng 10 có 03 cơn bão (số 5, 6, 7) và hai cơn áp thấp nhiệt đới gây 02 đợt mưa lớn kéo dài cộng với lũ lớn, lũ đặc biệt lớn, đã khiến đây là một trong những đợt thiên tai nghiêm trọng và khốc liệt (bão chồng bão, mưa chồng mưa, lũ chồng lũ), mức ngập lụt vượt đỉnh lũ lịch sử năm 1999, thậm chí có nơi vượt mốc lịch sử 40 năm qua.

Theo thống kê chưa đầy đủ hiện đã có 37.524 ngôi nhà bị hư hỏng, tuy cao hơn những năm vừa qua nhưng thấp hơn nhiều so với giai đoạn trước khi có các Chương trình hỗ trợ nhà ở nêu trên. Theo báo cáo chưa đầy đủ của các địa phương, hiện chưa có căn nhà nào thuộc Chương trình hỗ trợ nhà ở phòng, tránh bão, lụt theo Quyết định số 48/2014/QĐ-TTg bị sập đổ, hư hỏng nặng trong đợt mưa lũ vừa qua tại miền Trung.

Các Chương trình hỗ trợ nhà ở nhận được sự đồng tình, ủng hộ và đánh giá cao của các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là hộ nghèo cũng như các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể từ Trung ương đến địa phương. Việc thực hiện các Chương trình hỗ trợ nhà ở ngoài việc đảm bảo an toàn về tính mạng, tài sản, đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân còn có ý nghĩa lớn về đảm bảo chính sách an sinh xã hội, phát triển kinh tế tại các địa bàn, khu vực khó khăn theo chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Chia sẻ về hiệu quả của chương trình nhà chống lũ, Ông Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục quản lý Nhà và Thị trường bất động sản Bộ Xây dựng cho biết:

"Qua kiểm tra ở địa phương, chúng tôi thấy rằng nhà chống lũ đã phát huy hiệu quả tốt, đảm bảo sinh mạng và tài sản cho người dân không chỉ trong mùa bão lụt năm nay mà cả 10 năm vừa qua. Hiện nay, chương trình đã thực hiện hơn 19,2 nghìn căn hộ/21,5 nghìn hộ dân có nhu cầu. Thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ phối hợp với các địa phương đánh giá hiệu quả mô hình nhà chống lũ, bão lụt theo QĐ 48/2014/QĐ-TTg, từ đó, đề xuất nhân rộng mô hình theo hướng mở rộng đối tượng thụ hưởng, tăng mức hỗ trợ Nhà nước để xây những ngôi nhà đảm bảo an toàn, trình cơ quan có thẩm quyền quyết định".