Nguy cơ hàng giá rẻ Trung Quốc tràn vào Đông Nam Á khi ông Trump trở lại Nhà Trắng

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã cảnh báo áp thuế cao lên hàng hóa Trung Quốc, dẫn đến nguy cơ hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc đổ bộ sang các quốc gia Đông Nam Á bởi cánh cửa tại thị trường Mỹ ngày càng hẹp lại.

Công nhân làm việc tại nhà máy sản xuất diều ở Sơn Đông, Trung Quốc ngày 14/10. Ảnh: THX/TTXVN

Trong khi đây có thể là tin tốt với người tiêu dùng, thì nó đồng nghĩa với ngành xuất khẩu tại Đông Nam Á sẽ phải đối mặt với thách thức khó cạnh tranh, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế và thị trường việc làm ở khu vực.

Trong thời gian vận động tranh cử, ông Trump cam kết sẽ áp dụng thuế lên tới 60% với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và từ 10 – 20% với hàng hóa nhập khẩu từ tất cả các quốc gia khác. Ông Trump còn cảnh cáo sẽ rút Mỹ khỏi Khuôn khổ hợp tác kinh tế Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương vì thịnh vượng (IPEF), vốn được kỳ vọng giúp tăng cường hợp tác kinh tế trong khu vực.

Nếu Tổng thống đắc cử Mỹ giữ đúng lời cam kết, các quốc gia Đông Nam Á sẽ phải đối mặt với khả năng dòng hàng hóa giá rẻ Trung Quốc tràn vào. Theo Straits Times (Singapore), hàng hóa Trung Quốc có thể đạt mức giá rẻ đặc biệt bởi được chính phủ trợ cấp và chi phí sản xuất trung bình trên một đơn vị sản phẩm giảm khi quy mô sản xuất tăng. Nói cách khác, sản xuất càng nhiều, chi phí cho mỗi sản phẩm càng thấp.

Nhà kinh tế học Trinh Nguyen tại công ty tư vấn Natixis ở Hong Kong (Trung Quốc) nhận định rằng các quốc gia Đông Nam Á trong khu vực cần chiến lược nếu họ muốn cạnh tranh với hàng hóa Trung Quốc giá rẻ. Tình trạng này kéo theo nguy cơ cao về xung đột thương mại trong khu vực.

Nhưng nhà sáng lập công ty Asia Decoded (Singapore) – bà Priyanka Kishore dự đoán rằng không có khả năng xảy ra chiến tranh thương mại toàn diện bởi lãnh đạo Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) nhận ra tầm quan trọng của hội nhập khu vực, trong bối cảnh môi trường toàn cầu ngày càng phân mảnh.

Ông Lê Hồng Hiệp tại Viện ISEAS – Yusof Ishak ở Singapore đánh giá với kênh DW (Đức) rằng Đông Nam Á có kinh nghiệm với chính quyền của ông Trump ở nhiệm kỳ đầu và do đó cũng đã chuẩn bị tốt hơn trước nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump. Ông Lê Hồng Hiệp kết luận: “Họ sẽ nhanh chóng thích nghi với thực tế mới và bảo vệ lợi ích của mình”.

Đáng chú ý, bà Priyanka Kishore dự đoán: “Chính quyền Trump 2.0 có thể sẽ áp dụng lập trường cứng rắn hơn đối với Trung Quốc, qua việc tăng thuế quan và ngôn từ mạnh mẽ về việc giảm rủi ro”.

Các nhà phân tích đánh giá căng thẳng thương mại gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc có thể đồng nghĩa với thị phần xuất khẩu lớn hơn cho Đông Nam Á.

Ông Lee Heng Guie tại Trung tâm nghiên cứu Xã hội Kinh tế (Malaysia), trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, việc Mỹ tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đã giúp xuất khẩu của Malaysia sang Mỹ tăng trung bình 7,7 % mỗi năm, trong giai đoạn 2018-2022. Malaysia, quốc gia sản xuất găng tay cao su lớn nhất thế giới, hiện nắm giữ 44 % thị phần của Mỹ.

Bên cạnh đó, một số chuyên gia cho rằng mức thuế 60% mà ông Trump đe dọa áp lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc có thể gây ra làn sóng thoái vốn của các công ty toàn cầu khỏi Trung Quốc. Từ đó, các công ty này có thể tìm đến những khu vực tiềm năng khác, trong đó có Đông Nam Á.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào ngày 7/11 đã gửi lời chúc mừng tới ông Trump khi ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024. Theo Tân Hoa xã, Chủ tịch Tập Cận Bình đã đề xuất Bắc Kinh và Washington tìm ra cách đúng đắn để hòa hợp trong kỷ nguyên mới, nhằm mang lại lợi ích cho cả hai nước và thế giới nói chung.