Người đàn ông cứu hàng trăm người trong lũ dữ

Ông Võ Văn Bình, 66 tuổi, đến dự Đại hội thi đua yêu nước bằng bộ comple đi mượn, toàn bộ tài sản của gia đình đã bị nước lũ cuốn trôi.

Người đàn ông quê xã Hiền Ninh , huyện Quảng Ninh , tỉnh Quảng Bình , mang theo hai bộ quần áo ra Hà Nội dự đại hội thi đua yêu nước lần thứ X, ngày 10/12. Đó là hai bộ quần áo lành lặn do các đoàn từ thiện tặng sau đợt lũ tháng 10.

Ông Võ Văn Bình mặc bộ comple đi mượn, và chiếc áo đã đổi màu bùn đất khi cứu người trong lũ, tại Đại hội thi đua yêu nước hôm 10/12. Ảnh: Giang Huy

Đứng trên sân khấu nhìn xuống hội trường 2.300 khách mời, ông Bình bối rối khi người dẫn chương trình giở chiếc áo ông từng mặc những ngày đi cứu người trong trận đại hồng thủy 41 năm ở Quảng Bình . Chiếc sơ mi đã khô cong, loang đổ vết nâu đỏ đất bùn.

“Cháu được sống thế này là lần thứ hai. Bác Bình, cháu cảm ơn bác”, dưới hội trường, một phụ nữ cất giọng. Đó là chị Nguyễn Thị Luyến, một trong số gần trăm người dân xã Hiền Ninh được ông Bình cứu sống trong lũ.

Nằm ngay ngã ba sông Long Đại hợp với Kiến Giang đổ về dòng Nhật Lệ, đêm 18/10, xã Hiền Ninh hứng lượng mưa hơn 300 mm, ngập sâu gần 2 m. Thấy nước dâng, chị Luyến cùng con trai chuyển dần đồ đạc lên sàn ghép bằng các thanh gỗ sát với mái ngói. Chập tối nước tràn vào nhà, nửa đêm đã lên ngang vách. Nhiều người kêu cứu trên mạng xã hội do nước lũ dâng quá nhanh.

Sáng ngày kế tiếp, ngôi nhà cấp 4 chỉ còn lộ mái ngói. Nhìn vạch pin chuyển sang màu đỏ, chị Luyến bấm số lãnh đạo xã cầu cứu. Nhưng sau ba tiếng đợi chờ, chị phát hoảng khi từng đợt sóng lũ vỗ ầm ầm như muốn xô đổ nóc nhà. Chị tiếp tục cầu cứu, nhưng điện thoại hết pin.

Hai mẹ con bơi qua bờ rào còn nhô lên mặt nước, nơi không bị cành cây che lấp, tìm kiếm hy vọng. Nghe tiếng máy nổ, rồi chiếc thuyền nhôm lướt qua, thấy ông Võ Văn Bình cùng cháu ngoại Võ Nhật Thanh đưa bà cụ hàng xóm thoát ra ngoài, chị cố gọi với theo hàng chục lần. Nhưng tiếng mưa, gió rít, sóng lũ, động cơ nổ ầm ầm át đi tiếng người đàn bà. “Mạ ơi, họ không quay lại nữa mô. Đừng cố chờ nữa”, nghe con trai nói, chị Luyến òa khóc.

Nhưng một lúc sau, ông Bình quay lại. Loay hoay tránh cành cây, tường rào, chiếc thuyền công suất 13CV tìm tới chỗ mẹ con chị Luyến. Cả hai sau đó được đưa đến chỗ cao ráo tránh nạn. Chiếc thuyền của ông Bình nhanh chóng rời đi.

Nghe chị Luyến kể, ông Bình run run xúc động nói: “Trong lũ bão, lực lượng của xã cứu hộ không xuể. Tôi cũng chỉ giúp chính quyền, bà con trong lúc nguy cấp thôi”. Ông cho rằng việc cứu người là lẽ thường tình và không nhớ đã cứu bao nhiêu người trong lũ dữ.

Nhà ông Bình nhìn ra sông Long Đại. Mươi ngày sau nước rút, bàn ghế vẫn chỏng chơ ngoài sân, ngấn nước lũ còn in trên vách tường cao quá đầu người. Căn nhà chỉ có ông và cháu ngoại 15 tuổi chăm lo cho nhau. Thằng bé đã nghỉ học từ năm lớp 7, đi làm xưởng đá cách nhà gần chục km. Ông Bình mở quán bún ốc, bán cho học sinh . Từng là cán bộ ngành thuế, làm việc ở Đông Hà (Quảng Trị), thời bao cấp, ông xin nghỉ sớm, ra ngoài tìm việc nuôi vợ con.

Dăm năm trước, ông gom tiền sắm chiếc thuyền nhôm 50 triệu đồng, tranh thủ chở học sinh , khách du lịch đi thăm cảnh đẹp Quảng Ninh. Tiền công mỗi chuyến 300.000 đồng tính cả xăng. Lần cuối cùng chở khách, ông nhớ là hồi tháng 8, đưa đoàn học sinh nghỉ hè đi thăm hang động. Con thuyền cứ neo ở bến trước nhà, cho đến ngày nước lũ tràn về.

Trong ký ức của cháu ngoại Võ Nhật Thanh, sáng ấy “ông già nghe một cuộc điện thoại, rồi nhảy lên thuyền nổ máy đi”. Qua cổng ngập nước lũ, ông hô với vào nhà “Tau phải đi cứu người. Mi đi không?”. Thấy nó lắc đầu, cố chuyển nốt đồ lên gác, ông Bình nổ máy đi thẳng, không thèm ngoái đầu lại xem nhà mình ra sao .

Một ngày mưa gió vần vũ, ông Bình trở về nhà lúc chập tối. Nhai sống gói mì tôm, mặc nguyên quần áo ướt, ông buông mình xuống sàn gác xép ngủ. Cô con gái trong Sài Gòn gọi về hỏi han, biết bố đi cứu người, liền đăng lên mạng xã hội ” Hiền Ninh, Đồng Tư. Ai cần cứu hộ thì gọi ba em ” kèm theo số điện thoại. Ông Bình nhận hàng chục cuộc điện thoại gọi đến sau những dòng chia sẻ.

Ông lão cùng chiếc thuyền bị vỡ sau khi nước rút hồi cuối tháng 10. Ảnh: Ngọc Thành

5h hôm sau, ông Bình men theo nóc nhà đi tiếp. Thằng cháu cũng nhảy lên thuyền theo ông. Hai ông cháu đầu trần, kệ mưa táp vào mặt, cứ thế đi tìm người. Họ men theo dòng nước lũ, tìm đến từng ngóc ngách. Ông Bình cầm lái tránh sóng lũ, Thanh tìm cách tiếp cận ngôi nhà, đưa người lên thuyền. Có nhà chỉ còn hai ông bà già, có hộ kèm theo vài đứa trẻ. Người dân được đưa đến chỗ cao ráo, trên đường mòn Hồ Chí Minh, cách làng 4 km.

“Người làng người nước với miềng, không đi cứu mần răng mà yên dạ. Toàn ông bà già với mấy đứa nhỏ, thanh niên đi làm ăn hết, có còn ai mô”, người đàn ông cất giọng nằng nặng, giải thích lý do đầu trần, thuyền chả có phao cứu sinh, nhưng vẫn quyết tâm đi cứu người.

Cho đến một buổi sáng, ông không nhớ ngày, chỉ nhớ vừa đi mua xăng sau một chuyến cứu nạn. Qua ngã ba sông gặp dòng nước xoáy, thuyền quay như chiếc lá quay vòng vòng, mặc ông Bình cố chuyển hướng. Sóng lũ sau đó nhấn chìm thuyền. Ông Bình kịp nhảy thoát thân, rồi được người dân cứu. Chiếc thuyền nhôm bị lũ xô vào thành cầu, móp gập phần thân, một đầu vỡ tan.

Công việc cứu hộ của ông Bình tạm ngừng. Thuyền chìm, điện thoại cũng hết pin, ông ngồi một chỗ chờ nước rút. Những ngày sau đó trời ngừng mưa, dăm hôm thì nước rút. “Chắc là vẫn có người gọi, nhưng miềng không biết”, ông Bình trầm ngâm.

Lớp học giữa “đồi Gió Hú”

Vì chạy lở núi, 15 học sinh bản Sắt (xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình) được bộ đội biên phòng dựng lều bạt để học giữa "đồi Gió Hú". Các em được cô giáo gieo chữ giữa mây trời gió lạnh, trong một lớp học đặc biệt giữa vùng đồi núi sau thiên tai lũ lụt.

15 học sinh được cô giáo gieo chữ giữa mây trời gió lạnh

Quyết không để các em bỏ học

Cô giáo Nguyễn Thị Yến (nhà ở bản Cổ Tràng, xã Trường Sơn) phụ trách 15 học sinh bản Sắt. Đây là điểm trường cách xa trung tâm xã, nằm trên núi cao. Đến thượng tuần tháng 11, khi đồng bằng lũ rút thì bản Sắt vẫn chìm trong lũ lớn và sạt lở núi. Lũ chỉ mới rút cách đây mấy ngày.

Dù khó khăn, nhưng cô giáo Yến vẫn một lòng mang con chữ đến với con em đồng bào Vân Kiều. Trong lớp học được phủ tạm những tấm bạt, cô Yến bắt nhịp từng chữ cho các trò. Những mái đầu hồn nhiên giữa bốn bề gió lùa cùng nhau đánh vần từng con chữ, đọc từng con số để vượt lên nghịch cảnh.

Cô giáo Yến nói: "Khi chưa phải di dời vì sạt lở, tôi phụ trách 15 cháu ở 3 lớp trong một phòng học, từ lớp 1 đến lớp 3. Điểm trường cũ được kiên cố hóa, ở đó 3 bức tường được treo 3 cái bảng cho 3 lớp nên thuận tiện dạy ghép. Nay di dời vì núi Sắt nứt rất dài, sạt lở rất nhiều thì phải dựng bạt, nên chỉ có 1 cái bảng. Trên cái bảng ấy, tôi chia 3 phần dạy các cháu. Dạy lớp 1 đánh vần thì lớp 2 học câu, lớp 3 học cao hơn". Cái khó là 3 lớp khác nhau, lứa tuổi không đồng đều nên dạy được lớp này thì lớp kia lại quay sang nói chuyện. Cô giáo phải tìm cách khắc phục là sắp các dãy bàn ghế sát nhau và cùng hướng về một phía để học trò chú tâm.

Ở bản Sắt, để học sinh không bỏ học buổi chiều khi về ăn trưa, cô Yến phải tự bỏ tiền lương gùi gạo cùng mắm muối, thức ăn vào nấu cho các em ăn ở trường. "Tôi tận dụng lương thực của gia đình. Nếu các em về nhà ăn trưa thì buổi chiều tự động bỏ học, rất mất thì giờ đi vận động, nên tôi chọn cách nấu ăn trưa cho các cháu nhằm không để mất chương trình, mất chữ. Ở đây, khi các cháu lên lớp 4 thì được ra điểm trường trung tâm hơn 8 cây số đường rừng đi bộ học nội trú, cuối tuần về thăm nhà", cô giáo Yến nói.

Lội bùn tìm con chữ

Sâu trong xóm Đá Búa, bản Cây Sú có 5 học trò phải lội bùn non sau lũ rút để đến điểm trường trung tâm xã Trường Sơn. Đấy là 2 anh em Nguyễn Văn Lộc (học lớp 3A), Nguyễn Thị Mỹ Lệ (lớp 2A); 2 chị em Nguyễn Thị Quỳnh Như (lớp 2A), Nguyễn Văn Trí (lớp 1A) cùng em Nguyễn Văn Thương (lớp 2A). 5 học sinh này sau khi lũ thượng nguồn sông Long Đại rút, lớp bùn non có đoạn lên ngang bụng đã phải lội phù sa đến trường bên vách núi cheo leo. Tất cả đều nghe sự chỉ bảo của người anh Nguyễn Văn Lộc. phóng viên Báo SGGP đã theo các em về nhà trên con đường đầy phù sa, có đoạn bùn non nhão nhẹt.

Em Nguyễn Văn Lộc kể: "Chúng con thích con chữ, thích thầy cô, muốn học để sau này không phải thất học, nên bùn ngang bụng cũng lội đi". Cả 5 cô cậu học trò này quần áo mang trên người đều từ đồ cũ của các đoàn thiện nguyện tặng. Mỗi ngày, từ 5 giờ sáng đã í ới gọi nhau lội bùn đến trường hơn 1km. Chiều lại, lúc ánh nắng tắt dần, các em dắt bộ nhau vượt rừng về nhà.

Ấn tượng như một chú lính chì là Nguyễn Văn Trí, lớp 1A Trường Tiểu học Trường Sơn. Vừa xong bậc mầm non, Trí mê con chữ, từ đầu năm đến nay, chưa bỏ bữa nào. Trời mưa hay nắng Trí vẫn đều đặn cùng các anh chị đến trường. Theo dấu chân của Trí đi trên lớp phù sa sền sệt, thấy cậu bé ít nói cứ tung tăng nhí nhảnh, hỏi ngày mai có đi học nữa không, Trí nói có. Chị gái của Trí là Quỳnh Như bẽn lẽn: "Em cháu biết đánh vần. Thích gặp cô để học".

Cô giáo Từ Thị Hà, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trường Sơn, kể: "5 học sinh ở xóm Đá Búa rất ngoan và chăm. Trong đó, Lộc học rất trội, ý chí phấn đấu rất cao. Nhìn các em lội bộ đường rừng đến trường hàng ngày mà thương". Bây giờ, lối đi từ nhà đến trường của các em giữa bãi phù sa đã thành lối mòn. Những ngày sau khi lũ rút, các em phải lội bùn ngập đến bụng nên Lộc và các em mỗi người bỏ thêm 1 cái quần đùi trong ba lô, khi đến trường, các em rửa sạch bùn, thay quần khô vào lớp; quần thấm bùn các cô giặt phơi phóng để chiều các em mang về.

Cô hiệu trưởng cho biết, trường có 306 học sinh, trong đó có 238 em người Vân Kiều, 68 em người Kinh, 34 cán bộ giáo viên phụ trách 8 điểm trường với những cái tên nghe rất lạ như: điểm trường Hôi Rấy, Nước Đắng, Ploang Rìn Rìn, Sắt, Cổ Tràng, Khe Cát, Trường Sơn. Sau mưa lũ, cô trò nơi đây đều vượt lên tất cả để cùng nhau dạy và học, vì một tương lai tốt đẹp đến với các em.

Hiện vẫn còn vô vàn khó khăn, nhưng cô hiệu trưởng nói, sau ngày 20-11 các thầy cô lại chở khoảng 20 cháu về dưới xuôi thi bơi lội. "Ở đây bà con khó khăn, nhưng các em vẫn tham gia thi học sinh giỏi, thể thao, bơi lội với miền xuôi. Nhiều năm nay, con em bà con Vân Kiều nơi đây học ngang ngửa với học sinh miền xuôi".