Nghị sĩ Cộng hòa dọa luận tội các cựu tổng thống Dân chủ

Nghị sĩ Cornyn cảnh báo luận tội Trump lần hai có thể dẫn đến hành động tương tự nhằm vào các cựu tổng thống Dân chủ trong hai năm tới.

“Nếu ý tưởng luận tội và xét xử cựu tổng thống hay đến thế, vậy thì các cựu tổng thống của phe Dân chủ sẽ như thế nào khi đảng Cộng hòa giành lại đa số vào năm 2022? Hãy nghĩ về điều đó và làm những gì tốt nhất cho đất nước”, nghị sĩ Cộng hòa John Cornyn, người đã giữ ghế Thượng viện 19 năm, cho biết trong bài viết nhằm vào Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Chuck Schumer hôm 23/1.

Đảng Dân chủ đang giữ đa số tại Hạ viện và Thượng viện Mỹ. Đảng của các tổng thống Mỹ đương nhiệm từng nhiều lần mất ghế và đa số tại quốc hội trong cuộc bầu cử giữa kỳ diễn ra hai năm sau ngày nhậm chức.

Nghị sĩ Cornyn trong một cuộc điều trần ở Thượng viện hồi tháng 11/2020. Ảnh: AFP .

Donald Trump trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên bị luận tội hai lần sau khi 232 hạ nghị sĩ Mỹ, bao gồm 10 thành viên đảng Cộng hòa, ủng hộ xem xét bãi nhiệm ông sau cuộc bỏ phiếu ngày 13/1. Phiên tòa xét xử tại Thượng viện không thể diễn ra trước khi ông mãn nhiệm vào trưa ngày 20/1.

Thượng viện sẽ bắt đầu xét xử cựu tổng thống Donald Trump từ ngày 8/2. Ông chỉ có thể bị kết tội nếu 2/3 số thượng nghị sĩ ủng hộ làm vậy, tức là ngoài tất cả 50 thượng nghị sĩ Dân chủ, cần thêm 17 thượng nghị sĩ Cộng hòa quay lưng với Trump.

Một số nguồn tin đảng Cộng hòa nói rằng lượng người muốn trừng phạt cựu tổng thống cao hơn nhiều con số được công khai, nhưng nhiều nghị sĩ Cộng hòa hàng đầu đang tỏ ý phản đối xét xử Trump.

Điều khoản luận tội cáo buộc Trump “kích động bạo loạn”, tập trung vào bài phát biểu của cựu tổng thống Mỹ trước hàng nghìn người ủng hộ trước vụ bạo động tại tòa nhà quốc hội hôm 6/1. Điều khoản nhắc đến việc Trump gọi điện yêu cầu Tổng thư ký bang Georgia “tìm” phiếu để lật ngược chiến thắng của Tổng thống Joe Biden ở bang này.

Những người ủng hộ Trump quá khích tràn vào tòa nhà Quốc hội Mỹ hôm 6/1, gây ra vụ bạo động khiến 5 người chết và hàng chục người bị thương. Vụ bạo động khiến giới chức Mỹ phải thắt chặt an ninh tại thủ đô Washington và điều hàng chục nghìn Vệ binh Quốc gia hỗ trợ lực lượng thực thi pháp luật địa phương bảo vệ lễ nhậm chức của Biden.

Phe Dân chủ, Cộng hòa bất đồng về cách điều hành Thượng viện

Bất đồng giữa lãnh đạo phe Dân chủ và Cộng hòa về quy tắc cốt lõi khiến hai đảng không đạt được thỏa thuận điều hành Thượng viện.

Mitch McConnell, nghị sĩ Cộng hòa, lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện, đã yêu cầu giữ quy tắc lâu đời của Thượng viện là để thông qua dự thảo luật, cần đảm bảo đa số 60 phiếu tán thành. Tuy nhiên, Chuck Schumer, nghị sĩ Dân chủ, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện, đã phản đối.

"Mọi thứ đang tạm dừng. Tôi có rất nhiều điều đang muốn làm", Dick Durbin, lãnh đạo thứ hai của phe Dân chủ tại Thượng viện, nói hôm 21/1.

Lãnh đạo phe Thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer (cà vạt xanh) và lãnh đạo phe Đa số tại Thượng viện Mitch McConnell trong phiên họp quốc hội hôm 6/1. Ảnh: Reuters

Đảng Dân chủ trở thành phe đa số tại Thượng viện sau khi hai nghị sĩ đắc cử ở bang Georgia tuyên thệ nhậm chức. Với việc hai thành viên mới nhất của Thượng viện tuyên thệ nhậm chức, tỷ lệ ghế giữa hai đảng hiện là 50-50. Điều đó đồng nghĩa đảng Dân chủ kiểm soát Thượng viện vì Phó Tổng thống Kamala Harris đóng vai trò chủ tịch cơ quan này.

Nhưng không thể trông đợi bà có mặt ở Thượng viện mỗi ngày để quyết định mọi tranh chấp. Vì vậy, Schumer và McConnell đã bắt đầu thảo luận từ đầu tuần về một thỏa thuận chia sẻ quyền lực để điều hành các hoạt động thường ngày, tương tự như thỏa thuận cách đây 20 năm khi tỷ lệ ghế giữa hai đảng trong Thượng viện cũng là 50-50.

McConnell muốn Schumer cam kết bảo vệ quy tắc lâu nay, điều mà một số đảng viên cấp tiến của Dân chủ đã đề nghị bỏ qua để đảng Dân chủ có thể thông qua chương trình nghị sự mình đề ra mà không cần đảng Cộng hòa ủng hộ, hay còn gọi là "lựa chọn hạt nhân".

"Tôi không thể tưởng tượng được lãnh đạo phe Dân chủ thà tình nguyện thực hiện thỏa thuận phân chia quyền lực, hơn là đơn giản tái khẳng định phe của ông ấy sẽ không phá vỡ quy định lâu nay của Thượng viện", McConnell nói hôm 21/1.

Đảng Dân chủ có thể đơn phương thay đổi quy tắc để thông qua điều luật, nếu tất cả 50 nghị sĩ và Phó tổng thống Harris đều đồng ý. Trong những năm gần đây, các quy tắc của Thượng viện đã cải cách, cho phép thông qua hầu hết các đề xuất bổ nhiệm của cơ quan tư pháp và nội các theo quy tắc đa số, không bao gồm điều luật.

Schumer từ chối yêu cầu của McConnell, cho biết ông không muốn có bất kỳ điều khoản "không liên quan nào" trong thỏa thuận chia sẻ quyền lực. Các đảng viên Dân chủ ôn hòa như Thượng nghị sĩ Joe Manchin ủng hộ giữ nguyên quy định trước, nhưng cũng ủng hộ việc Schumer kiên trì quan điểm và không hứa hẹn bất kỳ điều gì với McConnell, giữ nguyên lời đe dọa sẽ sử dụng quyền "lựa chọn hạt nhân" nếu đảng Cộng hòa không hợp tác.

"Chuck có quyền làm việc đó", Manchin nói. "Ông ấy có quyền sử dụng lựa chọn này để thực hiện điều mình muốn làm".