Thiên táng (hay còn gọi là Điểu táng) là phương thức mai táng phổ biển của người dân tộc Tạng ở vùng Tây Tạng, Trung Quốc.

Tập tục Thiên táng cổ xưa này là truyền thống thiêng liêng để bày tỏ lòng thành kính với người đã khuất của người dân nơi đây, nhưng đó lại là nỗi khiếp sợ mang đầy sự thần bí đối với du khách chứng kiến và cộng đồng trên thế giới.

Thiên táng sư (thầy Thiên táng), nói nôm na chính là người xử lí xác chết, là nhân vật mấu chốt trong nghi lễ Thiên táng. Ở Tây Tạng, chỉ có 3 loại người này mới có thể làm Thiên táng sư:

Một, thanh niên trai tráng trong làng có lí lịch trong sạch, tác phong ngay thẳng, gia đình sung túc. Họ đã được người dân công nhận và có kinh nghiệm học hỏi từ các Thiên táng sư khác trong những lần tổ chức nghi lễ. Ngoài ra, những chàng trai này phải có tinh thần tự giác đảm đương công việc Thiên táng và coi Thiên táng sư là một nghề tích đức, giúp người làm niềm vui, không bao giờ than oán mệt nhọc.

Hai, tăng sư đến từ chùa phái Ninh Mã (Rnying-ma), một trong bốn tông phái chính của Phật giáo Tây Tạng.

Ba, những Thiên táng sư chuyên nghiệp đến từ vùng -Tsang (Vệ Tạng, một trong những tỉnh truyền thống của Tây Tạng).

Thiên táng sư sẽ nhận tiền theo công lao của mình và thông thường sẽ không mặc cả tiền công vì người ta cho rằng nếu làm ngược lại sẽ mạo phạm đến thần linh và không tôn trọng những người đã khuất. Thiên táng sư coi công việc của mình là nghề nghiệp tích góp công đức, là cầu nối giúp cho người chết được thanh thản để đến với miền tây phương cực lạc.

Ngoài Thiên táng sư, kền kền chính là thành phần quan trọng không thể thiếu trong nghi thức Thiên táng. Đối với người dân Tây Tạng, kền kền là loài vật linh thiêng và không được phép xâm phạm.

Du khách đến tham quan sẽ chứng kiến cảnh tượng bầy chim kền kền xuất hiện bên cạnh khu vực nhà ở của người dân và điều đó là vô cùng bình thường trong văn hóa đời sống nơi đây.

Khi có một người qua đời, người thân sẽ giữ lại thi thể trong nhà từ 3-5 ngày. Tiếp đến là phần công việc của Thiên táng sư.

Các Thiên táng sư sẽ làm sạch thi thể, quấn vải trắng và khiêng lên đài Thiên táng trên núi cao để bắt đầu cử hành nghi lễ. Sau đó, họ xử lý thi thể thành nhiều phần nhỏ bằng rìu rồi bắt đầu tìm cách thu hút sự chú ý của chim kền kền. Lúc này, kền kền sẽ bắt đầu ăn thi thể một cách sạch sẽ, và người đã mất qua thế giới bên kia một cách trọn vẹn.

Sau đó, Thiên táng sư sẽ xuống núi rửa tay và dao rìu. Nghi lễ Thiên táng tuyên bố kết thúc. Cả quá trình được diễn ra vô cùng nghiêm túc và trịnh trọng.

Người dân Tây Tạng quan niệm con người mất đi trên núi cao cùng bầy chim chính là hiến tế bản thể cho trời, để phần linh hồn được bay cao và tái sinh.

Trong đó, Thiên táng sư là người mở cầu nối từ nhân gian đến thế giới bên kia và kền kền được coi như là vật trung gian để đưa con người luân hồi chuyển kiếp. Họ cho rằng phần linh hồn mới là cốt lõi bên trong con người. Người chết đi, nhưng linh hồn còn tồn tại mãi mãi. Mất đi thân xác, vậy thì hãy nhờ Thiên táng sư và kền kền dẫn dắt linh hồn đi về cõi niết bàn.

Thế nhưng, trong thực tế, người Tạng không chỉ tôn trọng Thiên táng sư, mà còn có phần e dè sợ hãi với nhóm người làm nghề này. Vì họ cho rằng Thiên táng sư có hành tung vô cùng thần bí, thường xuyên nói chuyện với người đã chết.

Thiên táng sư đa phần đều là tăng sư và người phàm, chỉ là họ có nhiệm vụ phải thực hiện nghi lễ được người khác coi là "rùng rợn" mà thôi. Vì thế, không chỉ riêng người Tạng, mà cả người ngoài như chúng ta cũng phải có thái độ tôn trọng và thành kính đến nghề nghiệp và tập tục thiêng liêng này.