Hạ viện Nga ngày 8/10 nhất trí rút khỏi một thỏa thuận mang tính bước ngoặt với Mỹ nhằm giảm lượng lớn plutonium cấp độ vũ khí còn sót lại từ hàng ngàn đầu đạn hạt nhân thời Chiến tranh Lạnh.

Nga hiện là cường quốc sở hữu khoảng 4.309 đầu đạn hạt nhân, nhiều nhất thế giới (Ảnh: Reuters).

Thỏa thuận Quản lý và Xử lý Plutonium (PMDA), được ký kết năm 2000, trong đó hai bên cam kết sẽ xử lý ít nhất 34 tấn plutonium cấp độ vũ khí mỗi bên.

Theo các quan chức Mỹ, con số này đủ để chế tạo tới 17.000 đầu đạn hạt nhân. Thỏa thuận này được ký kết để giải quyết số plutonium dư thừa sau Chiến tranh Lạnh và có hiệu lực vào năm 2011.

"Mỹ đã thực hiện một số động thái mới chống lại Nga, làm thay đổi căn bản cán cân chiến lược vốn có vào thời điểm ký kết thỏa thuận và tạo ra thêm các mối đe dọa đối với sự ổn định chiến lược", một lưu ý của Nga trong đạo luật rút khỏi hiệp ước nêu rõ.

Sau khi tháo dỡ hàng ngàn đầu đạn sau Chiến tranh Lạnh, cả Moscow và Washington đều còn lại một lượng lớn plutonium cấp độ vũ khí, vốn rất tốn kém để lưu trữ và tiềm ẩn nguy cơ phổ biến vũ khí.

Mục tiêu của PMDA là xử lý plutonium cấp độ vũ khí bằng cách chuyển đổi nó thành các dạng an toàn hơn - chẳng hạn như nhiên liệu oxit hỗn hợp (MOX) hoặc bằng cách chiếu xạ plutonium trong các lò phản ứng neutron nhanh để sản xuất điện.

Tuy nhiên, Nga đình chỉ thỏa thuận vào năm 2016 do Mỹ không thực hiện nghĩa vụ của mình, đặc biệt là việc hủy bỏ xây dựng Cơ sở chế tạo nhiên liệu oxit hỗn hợp (MFFF). Moscow cũng viện dẫn nguyên nhân do các lệnh trừng phạt của Mỹ và những hành động không thân thiện chống lại Nga.

Vào thời điểm đó, Nga tuyên bố rằng Mỹ đã không tuân thủ thỏa thuận sau khi Washington hành động, mà không có sự chấp thuận của Moscow, chỉ đơn giản là pha loãng plutonium và xử lý nó.

Nga và Mỹ cho đến nay là những cường quốc hạt nhân lớn nhất thế giới, và cùng nhau kiểm soát khoảng 8.000 đầu đạn hạt nhân, mặc dù ít hơn nhiều so với mức đỉnh điểm là 73.000 đầu đạn vào năm 1986, theo Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ.