Mỹ – Ukraine sắp ký thoả thuận khoáng sản lịch sử: Cơ hội hay cạm bẫy?

Vũ Thanh18:18 29/04/2025

Sau nhiều tháng đàm phán căng thẳng, Mỹ và Ukraine tiến gần đến một thỏa thuận lịch sử về tài nguyên thiên nhiên, làm dấy lên kỳ vọng kinh tế nhưng cũng đặt ra những câu hỏi về lợi ích và độc lập quốc gia.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky trong cuộc gặp tại Vatican, Italy ngày 26/4/2025. Ảnh: Reuters/TTXVN

Sau nhiều tháng đàm phán căng thẳng, Mỹ và Ukraine đang tiến gần đến việc ký kết một thỏa thuận khoáng sản lịch sử, mở ra cơ hội khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên khổng lồ của Ukraine, nhưng cũng đặt ra những thách thức về chủ quyền và lợi ích quốc gia.

Theo tờ Financial Times (FT) ngày 28/4, thỏa thuận này, bao gồm toàn bộ tài nguyên thiên nhiên của Ukraine – dầu mỏ, khí đốt và các kim loại đất hiếm, có thể được ký kết ngay trong tuần này. Đây là một bước tiến lớn sau những bất đồng trước đó giữa hai bên, đặc biệt là yêu cầu của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc Ukraine sử dụng doanh thu từ tài nguyên để trả lại viện trợ của Mỹ.

Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal cho biết, sau cuộc gặp với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessant, hai bên đã đạt được “tiến triển tốt”. “Điều quan trọng là chúng tôi đã xác định rõ ràng các ranh giới đỏ của mình, thỏa thuận phải tuân thủ các nghĩa vụ của châu Âu và cũng không được mâu thuẫn với Hiến pháp và luật pháp của Ukraine. Nó phải được Quốc hội phê chuẩn. Các thỏa thuận đã đạt được xác định là tài liệu này không bao gồm hỗ trợ được cung cấp trước khi ký kết”, ông Shmyhal nói.

Bước đột phá này đạt được dường như sau cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Vatican. Tổng thống Trump sau đó nói rằng ông Zelensky “hiểu tình hình và muốn đạt được thỏa thuận”. Tuy nhiên, ông Trump cũng bày tỏ sự thất vọng với cả Ukraine và Nga, cho rằng cả hai nước “không muốn nhượng bộ để chấm dứt xung đột”.

Video đang HOT

Thỏa thuận khoáng sản này được xem là một phần trong nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm gây áp lực lên Tổng thống Zelensky về các cuộc đàm phán hòa bình rộng rãi hơn, đồng thời tìm cách thu hồi hàng tỷ USD viện trợ quân sự mà Mỹ đã cung cấp cho Ukraine dưới thời chính quyền Biden.

Tuy nhiên, yêu cầu của Mỹ về việc sử dụng doanh thu từ thỏa thuận để trả lại viện trợ đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các quan chức Ukraine. Họ cho rằng điều này có thể làm suy yếu chủ quyền của Ukraine và ảnh hưởng đến nỗ lực gia nhập EU của nước này. Nhiều đại biểu quốc hội Ukraine cũng bày tỏ lo ngại và tuyên bố sẽ không ủng hộ một “thỏa thuận tồi”.

Về phần mình, Cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Trump, Mike Walz, bày tỏ sự tin tưởng rằng thỏa thuận sẽ được ký kết. “Các nhà đàm phán đã làm việc chăm chỉ vào cuối tuần. Tổng thống Trump quyết tâm thực hiện điều này”, ông Walz nói.

Hãng thông tấn độc lập UNIAN của Ukraine cũng lưu ý, thỏa thuận khoáng sản trên dự kiến sẽ dẫn đến một quan hệ đối tác kinh tế lâu dài giữa Mỹ và Ukraine. Tuy nhiên, nó cũng đặt ra những câu hỏi về việc Ukraine sẽ quản lý và sử dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên của mình như thế nào, cũng như về sự cân bằng quyền lực giữa hai quốc gia. Do đó, điều quan trọng là thỏa thuận phải được thực hiện một cách minh bạch và công bằng, đảm bảo lợi ích của cả hai bên và không gây tổn hại đến chủ quyền của Ukraine.

Ukraine chật vật phục hồi kinh tế giữa khủng hoảng và xung đột

Nền kinh tế Ukraine ghi nhận mức tăng trưởng yếu 1,1% GDP quý I/2025, đối mặt với áp lực nặng nề từ các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng và vận tải chiến lược.

Quảng trường Độc lập ở Kiev, Ukraine. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Nền kinh tế Ukraine trong quý đầu tiên của năm 2025 đã chứng kiến sự tăng trưởng nhẹ, đạt 1,1% GDP thực tế, theo báo cáo mới nhất từ Viện Nghiên cứu Kinh tế và Tư vấn Chính sách (IER). Tuy nhiên, tờ Kyiv Post ngày 25/4 cho rằng, số này cho thấy một sự phục hồi mong manh và chậm chạp, bị kìm hãm bởi những tác động tiêu cực từ các cuộc tấn công liên tục của Nga vào cơ sở hạ tầng năng lượng.

Báo cáo của IER cho thấy sự tăng trưởng không đồng đều trong suốt quý. Mức tăng trưởng thấp hơn được ghi nhận vào tháng 1 (1,2%) và tháng 2 (0,7%), nhưng đã có dấu hiệu khởi sắc vào tháng 3 với mức tăng 1,3%. IER lý giải sự phục hồi này là nhờ khả năng tiếp cận điện năng được cải thiện và nhu cầu thị trường dần phục hồi.

Đáng chú ý, một số lĩnh vực kinh tế đã cho thấy sự tăng trưởng tích cực trong quý đầu tiên. Công nghiệp ghi nhận mức tăng trưởng 2,5% vào tháng 3, tiếp nối mức tăng 1,8% của tháng 2. IER cho rằng nhu cầu trong nước và xuất khẩu tăng trưởng vừa phải là động lực chính, bất chấp các cuộc tấn công của Nga vào các thành phố lớn như Dnipro, Kryvyi Rih và Kharkov. Tương tự, lĩnh vực thương mại cũng có sự tăng trưởng nhẹ, từ 0,7% vào tháng 2 lên 1,2% vào tháng 3/2025, do tỷ trọng bán hàng trực tiếp tăng lên.

Tuy nhiên, bức tranh kinh tế Ukraine không hoàn toàn màu hồng. Các cuộc tấn công từ Nga đã gây ra những trở ngại đáng kể cho sự tăng trưởng. IER chỉ ra rằng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng và cuộc tấn công mạng vào Công ty Đường sắt Nhà nước Ukraine (Ukrzaliznytsia - UZ) là những yếu tố chính làm suy giảm đà phục hồi.

Vào tháng 3, hệ thống đường sắt Ukraine đã trở thành mục tiêu của một cuộc tấn công mạng nghiêm trọng, làm tê liệt hoạt động mua vé trực tuyến và các chứng từ vận chuyển hàng hóa trên toàn quốc. Oleksandr Shevcheko, Phó Giám đốc truyền thông và dịch vụ hành khách của UZ, đã gọi đây là một "cuộc tấn công mạng phá kỷ lục" và nghi ngờ tin tặc Nga đứng sau vụ việc. Mặc dù ông Shevchenko trấn an rằng các chuyến tàu vẫn hoạt động theo lịch trình, IER cho biết vận tải hàng hóa đường sắt đã bị chậm lại đáng kể sau cuộc tấn công này. Cùng với việc Nga ngừng vận chuyển khí đốt qua đường ống của Ukraine, các cuộc tấn công này đã gây ra mức giảm 6% trong lĩnh vực vận tải đường ống và đường sắt trong tháng 2 và tháng 3 năm nay.

Đặc biệt, các cuộc tấn công của Nga vào cơ sở hạ tầng năng lượng đã gây ra thiệt hại lớn, ước tính làm giảm tăng trưởng GDP trong quý đầu tiên. Bên cạnh đó, các cuộc tấn công vào hoạt động sản xuất khí đốt và việc Nga kiểm soát các mỏ than ở khu vực Donetsk cũng tác động tiêu cực đến ngành khai khoáng, làm giảm mức tăng trưởng GDP thực tế. Metinvest Group, nhà sản xuất thép lớn nhất Ukraine, đã phải ngừng hoạt động tại mỏ than Pokrovske vào tháng 1 do giao tranh, một động thái có ý nghĩa lớn khi mỏ này cung cấp tới 65% lượng than cần thiết cho ngành thép Ukraine, theo Oleksandr Parashchiy từ Concorde Capital.

Ngành nông nghiệp cũng không tránh khỏi những tác động tiêu cực, với ước tính sản lượng chăn nuôi giảm và những bước tiến quân của Nga đã khiến ngành này sụt giảm vào tháng 3.

Khi tổng hợp tất cả các yếu tố này, mức tăng trưởng GDP 1,1% trong quý đầu tiên năm 2025 thấp hơn đáng kể so với mức tăng trưởng 6,5% trong cùng kỳ năm trước. Điều này cho thấy nền kinh tế Ukraine đang phải đối mặt với những thách thức to lớn để duy trì đà phục hồi trong bối cảnh xung đột tiếp diễn.

Trước tình hình này, Ngân hàng Quốc gia Ukraine (NBU) cũng đã hạ dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 xuống 3,1%, so với dự báo 3,6% trước đó. NBU lý giải sự bi quan này là do cả cuộc chiến đang diễn ra và sự phá hủy ngày càng tăng đối với cơ sở hạ tầng khí đốt. Theo NBU, tăng trưởng kinh tế của Ukraine vẫn ở mức thấp trong quý đầu tiên của năm 2025, đặc biệt là do sự phá hủy cơ sở hạ tầng khí đốt và nhu cầu nhập khẩu khí đốt tăng lên. Mặc dù thị trường lao động có phục hồi đôi chút, tình trạng thiếu hụt lao động có tay nghề do xung đột gây ra vẫn là một hạn chế đáng kể.

Thêm vào đó, Tổng giám đốc điều hành IER, Oksana Kuziakiv, đã bày tỏ sự hoài nghi về một sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ trong năm 2025. Bà và các đồng nghiệp tại IER cho rằng nền kinh tế Ukraine hiện đang hoạt động gần như hết công suất và khó có thể đạt được mức tăng trưởng GDP thực tế cao hơn trong bối cảnh hiện tại.

Tóm lại, thực trạng kinh tế Ukraine hiện tại cho thấy một sự tăng trưởng mong manh, bị ảnh hưởng nặng nề bởi các cuộc tấn công của Nga vào cơ sở hạ tầng quan trọng. Mặc dù một số lĩnh vực đã cho thấy sự phục hồi nhẹ, nhưng những thiệt hại do xung đột gây ra và những hạn chế về năng lực sản xuất đang đặt ra những thách thức không nhỏ cho triển vọng kinh tế của Ukraine trong thời gian tới.

Ukraine - Mỹ đạt tiến triển đáng kể về thỏa thuận khoáng sản Ngày 16/4, Phó Thủ tướng thứ nhất của Ukraine, bà Yulia Svyrydenko cho biết nước này và Mỹ đã đạt được "tiến triển đáng kể" trong các cuộc đàm phán về thỏa thuận khoáng sản và sẽ ký bản ghi nhớ trong tương lai gần. Phó Thủ tướng thứ nhất Ukraine Yulia Svyrydenko. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN Trong bài đăng trên mạng xã...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Bộ trưởng quốc phòng Israel cảnh báo Houthi lẫn Iran08:02

Căng thẳng Trung Đông leo thang nhanh09:02

Iran công bố nguyên nhân vụ cháy nổ thảm khốc ở cảng01:49

Số trẻ em Nhật Bản giảm năm thứ 44 liên tiếp08:19

Toàn bộ 133 hồng y bầu giáo hoàng mới tề tựu, Vatican cắt sóng điện thoại09:26

Tân Giáo hoàng Leo XIV cử hành thánh lễ đầu tiên01:34

Tòa châu Âu buộc Malta chấm dứt chương trình 'hộ chiếu vàng'08:25

Tổng thống Trump tự hào thành tựu 100 ngày đầu nhiệm kỳ09:02

Ông Trump sa thải chồng bà Kamala Harris khỏi hội đồng tưởng niệm nạn nhân Holocaust09:40

Mỹ có chính sách mới để hủy tình trạng cư trú của du học sinh, thẻ xanh06:42

Khởi công cầu đường bộ đầu tiên nối liền Triều Tiên và Nga09:07

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Bí ẩn 'lời kêu cứu' của vũ trụ, 'mâu thuẫn' giữa các hành tinh, khoa học giải mã

22:49:20 12/05/2025

Các vụ va chạm giữa những hành tinh khổng lồ không chỉ để lại dấu vết vật lý mà còn tạo ra sóng địa chấn kéo dài hàng triệu năm, và ta vẫn có thể nghe thấy chúng. Các nhà khoa học đã tiến hành giải mã những bí ẩn về lời kêu cứu vọng về ...

Tàu vũ trụ của Liên Xô rơi tự do xuống vùng biển Đông Nam Á

22:09:24 12/05/2025

Kosmos 482, tàu vũ trụ được Liên Xô phóng lên không gian vào năm 1972 đã rơi tự do xuống vùng biển thuộc Đông Nam Á sau 53 năm bị mất kiểm soát và trôi lơ lửng trên quỹ đạo.

Ấn Độ - Pakistan tổn thất lớn sau 4 ngày đối đầu ở điểm nóng Kashmir

21:49:53 12/05/2025

Cuộc xung đột vài ngày qua giữa Ấn Độ và Pakistan không chỉ gây thiệt hại về tài sản mà còn gây ra chấn thương tâm lý và trì trệ kinh tế.

Mỹ sắp đưa ra cho Nga 22 đề xuất về chấm dứt xung đột Ukraine

20:43:01 12/05/2025

Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ chuyển đến Tổng thống Nga Vladimir Putin danh sách 22 đề xuất mà Mỹ và châu Âu đã nhất trí liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine.

Anh thắt chặt các quy định về nhập cư

20:37:24 12/05/2025

Anh sẽ tăng cường các biện pháp nhằm kiểm soát tình trạng nhập cư, trong đó có việc yêu cầu người lớn đi cùng lao động nước ngoài phải vượt qua bài kiểm tra tiếng Anh.

Bước ngoặt trong nỗ lực chấm dứt xung đột Nga - Ukraine

20:27:22 12/05/2025

Đánh giá về các sự kiện gần đây, tờ Economist nhận định: Mức độ mạnh mẽ của ngoại giao công khai cho thấy các cuộc đàm phán nghiêm túc đằng sau hậu trường đang diễn ra, và những ngày sắp tới thực sự có thể mang tính quyết định .

Lý do Đức ngừng công khai thông tin viện trợ quân sự cho Ukraine

20:23:43 12/05/2025

Tuyên bố này được đưa ra ngay sau chiến thắng của Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) trong cuộc bầu cử liên bang, báo hiệu sự thay đổi rõ rệt trong cách tiếp cận của Berlin đối với việc hỗ trợ Kiev trong cuộc xung đột với Nga.

Thủ tướng Pháp sắp tham gia phiên điều trần mang tính bước ngoặt trong sự nghiệp chính trị

20:20:27 12/05/2025

Mặc dù Giáo đoàn Betharram bác bỏ mối liên hệ với linh mục nói trên, nhưng dư luận đặc biệt quan tâm khi bà cho biết chỉ mới chia sẻ sự việc với cha mình ngay trước thời điểm thông tin được công bố rộng rãi.

Khảo sát quốc tế ghi nhận sự suy giảm tín nhiệm toàn cầu đối với Mỹ

20:18:01 12/05/2025

Trong khi đó, báo cáo cho thấy Trung Quốc ghi nhận mức cải thiện đáng kể về hình ảnh toàn cầu và lần đầu tiên vượt Mỹ về mức độ tín nhiệm tại nhiều khu vực, trừ châu Âu.

'Lá chắn' phòng không Ấn Độ khác với Vòm Sắt của Israel thế nào?

20:17:22 12/05/2025

Khi so sánh với các hệ thống phòng không khác trên thế giới, đặc biệt là Iron Dome (Vòm Sắt) của Israel, có thể thấy chiến lược phòng không của Ấn Độ có những khác biệt đáng kể.

Trung Quốc đón tin vui lớn giữa cuộc chiến thuế quan với Mỹ

20:14:49 12/05/2025

Bất chấp các đòn áp thuế chưa từng có của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Trung Quốc vẫn ghi nhận mức tăng trưởng xuất khẩu mạnh hơn dự kiến trong tháng 4.

PKK tuyên bố giải tán, kết thúc 4 thập kỷ đối đầu với Ankara

20:08:50 12/05/2025

"Tổ chức PKK đã phá vỡ chính sách phủ nhận và tiêu diệt nhân dân chúng tôi, và đã đưa vấn đề người Kurd đến điểm có thể giải quyết thông qua con đường chính trị dân chủ", bản tuyên bố trên khẳng định.