Môi trường giúp trẻ nuôi dưỡng sự sáng tạo

Trẻ không bao giờ buồn tẻ khi ở ngoài trời và không thiếu những “đồ chơi” giúp xây dựng trí tưởng tượng và sự sáng tạo .

Khi khám phá tự nhiên, trẻ sẽ tìm thấy những chi tiết thú vị về thế giới xung quanh. Từ nguyên liệu sẵn có, trẻ sẽ xây dựng những kịch bản tuyệt vời để vui chơi. Chẳng hạn, các em dùng lá cây để chơi nấu ăn, hoặc đặt câu hỏi về thế giới tự nhiên như: “Tại sao bầu trời lại màu xanh”. Những thay đổi của tự nhiên luôn kích thích trí tò mò, khả năng tưởng tượng và sự sáng tạo bên trong trẻ. Khi khuyến khích con chơi ngoài trời, phụ huynh đang thúc đẩy sự sáng tạo .

Ảnh: Shutterstock.

Môi trường không hạn chế sai lầm

Trẻ em có thể trải nghiệm các hoạt động nhưng quan trọng là học cách chấp nhận sai lầm và sửa đổi. Giả sử, nếu trẻ vẽ người không giống theo tự nhiên, các em sẽ bị người lớn yêu cầu vẽ lại. Hoặc khi các em tô màu trời, vốn dĩ phải xanh dương, thành xanh lá, cũng sẽ bị nhắc làm lại. Điều này khiến đứa trẻ nghĩ rằng chưa làm đủ tốt, ý tưởng cá nhân là sai. Từ đó, các em sẽ đi theo tư duy lối mòn .

Thay vì hạn chế những sai lầm , hãy thúc đẩy trẻ học hỏi từ những sai lầm . Điều này không chỉ dạy các em rằng có thể sửa chữa sai lầm và tạo ra những điều đẹp đẽ mà còn thúc đẩy không ngại sai lầm để thử những điều mới.

Môi trường học tập đa dạng

Không phải mọi tri thức đều nằm trong sách giáo khoa , trên giảng đường. Để học và giải quyết vấn đề, trẻ cần được cung cấp nhiều phương pháp học tập khác. Khả năng sáng tạo cũng là một loại hình học tập quan trọng. Bằng cách sáng tạo với nghệ thuật, âm nhạc hay đồ chơi, trẻ học cách tư duy và củng cố kỹ năng vận động.

Tính độc lập, kỹ năng giải quyết vấn đề cũng đến từ việc ươm mầm sáng tạo. Nếu môi trường học tập cho phép sáng tạo, kích thích trí tưởng tượng, trẻ sẽ thu nạp kỹ năng sống nhiều hơn học tập trong môi trường học thuật . Nuôi dưỡng khả năng sáng tạo của con bạn là một phần thiết yếu để giúp chúng phát triển thành người có năng lực.

Năm thách thức khi là trẻ tài năng

Trẻ tài năng thường gặp khó trong kết bạn, làm chủ cảm xúc cá nhân và học tập, buộc phụ huynh theo dõi sát sao và có giải pháp phù hợp.

1. Không làm theo hướng dẫn

Trẻ có năng khiếu đặc biệt xuất sắc trong một số lĩnh vực cụ thể (trẻ tài năng/trẻ năng khiếu) thường có phương pháp học tập độc lập, có thể không hoàn thành yêu cầu hoặc bài tập của giáo viên nếu đã nắm rõ. Hoặc trước nhiệm vụ được giao, các em sẽ làm theo cách riêng hay chạy theo mối quan tâm cá nhân. Điều này có thể dẫn tới việc các em nhận điểm kém, bị giáo viên phê bình.

Trường hợp này, phụ huynh cần kết hợp với giáo viên và nhà trường để đánh giá đúng tài năng của trẻ, từ đó có cách giáo dục phù hợp.

2. Tương tác xã hội kém

Trẻ tài năng có thể khó kết bạn. Các em cảm thấy thoải mái hơn khi trò chuyện với những người lớn tuổi so với bạn bè đồng trang lứa. Điều này có thể dẫn tới hành vi chống đối xã hội, bắt nạt hoặc bị bắt nạt.

Do vậy, phụ huynh nên khuyến khích trẻ chơi với bạn bè đồng trang lứa bằng cách tìm đề tài chung để trò chuyện, giao lưu và cọ xát với môi trường bên ngoài. Trẻ tài năng tiếp thu nhanh nên phụ huynh có thể thảo luận về các trở ngại xã hội, động viên con sẽ không đơn độc.

3. Khó điều phối cảm xúc cá nhân

Đôi khi tài năng gắn liền với sự phát triển thiếu đồng bộ khi trưởng thành. Điều này đồng nghĩa trẻ có thể cực kỳ thông minh nhưng không thể giải quyết cảm xúc tiêu cực. Nhiều em dễ nổi nóng hoặc mắc chứng trầm cảm, gây căng thẳng cho gia đình và mọi người xung quanh.

Trẻ tài năng có thể tự tin thảo luận về các vấn đề phức tạp cùng người lớn nhưng không phải lúc nào cũng biết cách diễn giải hoặc xử lý thông tin, cảm xúc cá nhân. Các em vẫn là những đứa trẻ cần được dạy dỗ, uốn nắn để có thể điều tiết và làm chủ cảm xúc cá nhân.

Ảnh: Shutterstock.

4. Khiếm khuyết trong học tập

Ước tính 2-5% trẻ trong độ tuổi đi học có năng khiếu nhưng gặp trở ngại trong vấn đề học tập. Nhóm này thường được gọi là "khác thường gấp đôi" (2e). Trẻ có năng khiếu có thể mắc chứng rối loạn tăng động, giảm chú ý (ADHD), chứng khó đọc.

Cha mẹ cần hiểu rằng khiếm khuyết trong học tập là sự khác biệt trong cách bộ não xử lý thông tin, hoàn toàn không ảnh hưởng tới tố chất thông minh của trẻ. Một đứa trẻ có thể có năng khiếu trong lĩnh vực này nhưng kém hơn ở lĩnh vực khác.

5. Ám ảnh về sự hoàn hảo

Trẻ năng khiếu được định hướng để trở thành người đạt thành tích cao trong cuộc sống. Tuy nhiên, mục tiêu này khiến trẻ mệt mỏi, gây mất thời gian, thậm chí gây hại cho sức khỏe.

Với trẻ nhỏ, phụ huynh không cần sửa lỗi ngữ pháp hay chính tả không quá quan trọng. Ở trẻ lớn hơn, hãy giúp con lập mục tiêu, làm dự án để cùng nhau tận hưởng quá trình học tập thay vì chăm chăm vào mục tiêu đạt thành tích.

Năng khiếu là thuật ngữ của người lớn, không phải mục tiêu của trẻ. Thay vì sử dụng từ "năng khiếu" như động lực, tiêu chuẩn thành tích của con tại trường, phụ huynh hãy chú ý đến vấn đề sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của trẻ.