Mẫu Sơn – đánh thức giấc mơ nơi tầng mây xứ Lạng

Ở độ cao hơn 1.500m so với mực nước biển, đỉnh Mẫu Sơn như một vương quốc cô liêu giữa đại ngàn biên viễn, nơi bầu trời thấp hơn tầm tay với và những đợt mây bạc nhẹ nhàng trườn qua mái ngói cũ kỹ.

Vùng đất này vừa hoang sơ, vừa quyến rũ, là nơi giao hòa giữa thiên nhiên hùng vĩ và những tầng văn hóa bản địa đặc sắc.

Ở độ cao hơn 1.500m so với mực nước biển, đỉnh Mẫu Sơn như một vương quốc cô liêu giữa đại ngàn biên viễn, nơi bầu trời thấp hơn tầm tay với và những đợt mây bạc nhẹ nhàng trườn qua mái ngói cũ kỹ.

Vùng đất này vừa hoang sơ, vừa quyến rũ, là nơi giao hòa giữa thiên nhiên hùng vĩ và những tầng văn hóa bản địa đặc sắc.

Mẫu Sơn thuộc huyện Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn, cách thành phố Lạng Sơn chừng 30km về phía Đông. Nhìn từ trên cao, nơi đây là một tổ hợp của gần 80 ngọn núi lớn nhỏ, nhấp nhô như lưng rồng, trải dài trên vùng trời xanh ngắt. Vào mùa đông, Mẫu Sơn thường là nơi đầu tiên ở miền Bắc đón tuyết rơi – hiện tượng kỳ thú đã biến nơi này thành “Sa Pa của xứ Lạng ”.

Không khí nơi đây mát lạnh quanh năm, sương giăng kín lối mỗi sớm mai, những rừng trúc, rừng sa mộc, hoa đào cổ thụ điểm xuyết khắp triền núi. Từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau, Mẫu Sơn trở thành điểm săn mây lý tưởng bậc nhất miền Bắc, với biển mây cuồn cuộn ôm trọn các đỉnh núi cao.

Điểm đặc biệt của Mẫu Sơn đến từ những công trình kiến trúc kiểu Pháp cổ kính còn sót lại từ thời Pháp thuộc. Hơn 30 biệt thự đổ nát, phủ rêu phong, như những thước phim đen trắng về quá khứ một thời vang bóng. Đó không chỉ là di tích mà là ký ức về một Mẫu Sơn từng được quy hoạch là khu nghỉ dưỡng sang trọng nhất Đông Dương. Những năm gần đây, Lạng Sơn nỗ lực hồi sinh các biệt thự cổ này theo hướng du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, để vừa bảo tồn di sản, vừa phát triển kinh tế bền vững.

Không quá khi nói, Mẫu Sơn là vùng đất của lễ hội. Đây là nơi sinh sống của nhiều dân tộc thiểu số như Dao, Tày, Nùng… Trong đó, người Dao sống trên các triền núi cao, giữ gìn nhiều phong tục truyền thống quý giá. Họ là những người “canh giữ tầng mây”, với cuộc sống gắn liền núi rừng, thuốc Nam và những nghi lễ cổ xưa.

Lễ hội nhảy lửa, hội cầu mùa, hội hát sli lượn là những nét văn hóa dân gian đặc sắc chỉ có thể tìm thấy ở nơi này. Và nếu bạn một lần được thưởng thức rượu Mẫu Sơn thơm nồng, chưng cất từ men lá rừng, hay món thịt lợn quay da giòn chấm lá mắc mật, bạn sẽ không dễ nào quên được hương vị của vùng đất trời linh thiêng này.

Buổi chiều, khi nắng đã nghiêng về phía những triền núi mịt mờ sương trắng, chúng tôi có dịp trò chuyện với một lãnh đạo huyện Lộc Bình trong gian nhà gỗ nhỏ, giữa khu vực được quy hoạch thành trung tâm du lịch sinh thái của Mẫu Sơn. Anh nhìn xa ra thung lũng thấp thoáng mái ngói đỏ, giọng chậm rãi mà chắc nịch: “Chúng tôi không muốn đánh đổi bản sắc lấy tăng trưởng bằng mọi giá. Mẫu Sơn có thể không ồn ào, không phô trương như một số điểm du lịch lớn, nhưng sẽ là điểm đến của trải nghiệm nguyên bản, xanh, văn hóa và nhân văn”. Câu nói ấy khiến tôi nhớ mãi. Hóa ra, Mẫu Sơn chọn con đường của riêng mình, không đua chen, không vội vàng mà âm thầm chuyển mình theo cách của núi: chậm rãi nhưng vững vàng.

Theo chia sẻ từ lãnh đạo huyện, hiện địa phương triển khai quy hoạch tổng thể khu du lịch quốc gia Mẫu Sơn, với trọng tâm là bảo tồn, phát triển hài hòa. Dự án tuyến cáp treo dài hơn 3km đang trong quá trình chuẩn bị, cùng với các hạng mục dịch vụ nghỉ dưỡng, homestay cộng đồng do người bản địa trực tiếp vận hành. Huyện cũng mời gọi các nhà đầu tư có tâm, có tầm, đặc biệt là những người sẵn sàng đầu tư theo hướng “du lịch có trách nhiệm”.

Trên hành trình xuống núi, chúng tôi bắt gặp nhóm học sinh người Dao đi học về, ríu rít cười đùa. Những bước chân bé nhỏ ấy, trên con đường lắt léo qua sườn núi, như đang bước cùng tương lai của Mẫu Sơn – một tương lai không thuộc về những đại công trình xi măng hóa, mà thuộc về chính những người dân nơi đây, đang giữ gìn từng tấc núi, rặng cây, từng lễ hội cổ truyền như giữ gìn máu thịt mình.