Maras: Bóng ma tội phạm Trung Mỹ

Những thành viên của maras (có nghĩa là băng đảng đường phố) ở El Salvador, khó có thể che giấu được hành tung của chúng: chúng có thể dễ dàng bị phát hiện vì những hình xăm từ đầu đến chân. Được hình thành trong những nhà tù California và xuất ngoại trở lại vùng Trung Mỹ bởi những người nhập cư bị trục xuất, họ đã biến El Salvador thành một trong những quốc gia bạo lực nhất thế giới. Năm ngoái có 4.374 vụ sát nhân, vì các băng đảng tranh giành lãnh địa. Tính trên đầu người, tỉ lệ này cao hơn 15 lần so với nước Mỹ.

Hai thành viên maras

Hiện nay sự im lặng đã ngự trị trên những khu vực dữ dằn nhất đất nước. Trong tháng ba, hai băng đảng chính là Mara Salvatrucha và Mara 18 tuyên bố tạm ngừng bắn, cắt giảm tỉ lệ sát nhân xuống hai phần ba. Cảnh sát nói trong tháng năm, thậm chí tình hình còn lắng dịu hơn.

Những băng đảng còn đi tới các nhượng bộ xa hơn. Ngày 2-5-2012, chúng hứa không tuyển mộ thêm thành viên trong các trường học. Năm ngày sau đó, những người tù ở La Esperanza, một nhà tù bị quá tải, tuyên bố ngưng tống tiền những người dùng điện thoại nhà tù. “Tôi muốn kêu gọi sự tha thứ từ xã hội và mọi người hãy cho chúng tôi cơ hội để thay đổi”, thủ lĩnh băng đảng Salvatrucha, Dionisio Arístides nói. “Chúng tôi là những người không chỉ làm điều xấu”.

Không ai tin được điều đó. “Người dân cảm thấy dễ thở hơn, nhưng có cảm giác như một sự tạm lắng trước một cơn bão”, linh mục David Blanchard nói. Nhà thờ của ông nằm giữa những khu vực kiểm soát của các băng đảng tại thủ đô San Salvador của El Salvador. Người ta cho rằng những tay maras sẽ còn tống tiền dữ dội hơn sau đó. Hơn 60 cửa hàng gần khu Mr Blanchard đã phải đóng cửa năm ngoái, sau khi trả tiền “thuê” từ 5 – 15USD một ngày. Thậm chí những tay buôn người còn nói chúng không có lời kể từ khi các băng đảng đòi lấy 70% số lợi nhuận phi pháp của chúng.

Vai trò của chính phủ trong vụ đình chiến này không minh bạch. Ngay trước cuộc bầu cử ngày 11-3, nhà nước đã chuyển 30 tên găngxtơ lâu năm từ nhà tù Zacatecoluca (có biệt danh “Zacatraz”, theo tên nhà giam Alcatraz khét tiếng của Mỹ, vì những tình trạng khắc nghiệt ở đây) đến những nhà giam nới lỏng hơn. Các viên chức phủ nhận vụ dàn xếp của họ, và nói rằng những tù nhân muốn được di dời để dễ nói chuyện với nhau hơn thay vì một sự khích lệ để gây ấn tượng trong cuộc bầu cử.

Tháng 9 năm ngoái, chính phủ đã đi tới một hiệp ước với các băng đảng sau khi xảy ra một vụ đấu súng trong đám tang của một tay găngxtơ. Nhà chức trách đã cho những thành viên của một băng đảng ra tù vì chúng yêu cầu được cung cấp nghề nghiệp. Bây giờ có khoảng 200 thành viên mareros đang làm công việc sửa chữa đường sá và vệ sinh các công viên, với số lương 20.000USD mỗi tuần.

Nhưng vấn đề ngừng bắn hiện nay được xem như chỉ mành treo chuông. Giữa tháng chín và tháng ba, ở Belize trung bình mỗi tháng có bảy vụ sát nhân, bằng một nửa tỉ lệ của sáu tháng trước đó. Tuy nhiên, trong tháng 4, khi có hai thủ lĩnh băng đảng bị giết, sự kiện đã làm bùng nổ lên những làn sóng trả thù. Trong một tháng có tới 21 vụ sát nhân xảy ra, nhiều nhất trong vòng hai năm qua.

Dù sao, chuyện ngừng bắn cũng gây ảnh hưởng lớn trên sự mất cân bằng quyền lực giữa các băng đảng và những quốc gia yếu ở Trung Mỹ. Maria Silvia Guillen, một chuyên gia cố vấn của FESPAD, nhận xét: “Người ta nói đó là một tin vui. Nhưng chính các băng đảng sẽ là những kẻ quyết định ở thời điểm nào người dân sẽ được sống trong thanh bình”.

Theo CATP