Việc chính phủ Mỹ đóng cửa do hai đảng Cộng hòa và Dân chủ chưa thể thống nhất về kế hoạch ngân sách đang gây ra ảnh hưởng kinh tế không chỉ đối với nước này mà còn với thế giới.

Đợt đóng cửa lần này của chính phủ liên bang Mỹ vẫn chưa có dấu hiệu khả quan khi hai đảng vẫn tiếp tục bất đồng sâu sắc về kế hoạch ngân sách. Tờ Politico dẫn nhận định giới phân tích ước tính cứ mỗi tuần mà chính phủ Mỹ đóng cửa, GDP nước này mất đi 15 tỉ USD. Tuy nhiên, ảnh hưởng không chỉ có thế.

Việc chính phủ Mỹ đóng cửa đang gây nhiều hệ lụy về kinh tế . Ảnh: Hoàng Đình

Fed hoạt động "mù", giá vàng cao kỷ lục

Việc chính phủ Mỹ đóng cửa đã khiến cho các cơ quan liên bang như Cục Thống kê lao động tạm ngưng hoạt động. Đây là cơ quan phụ trách công bố dữ liệu kinh tế chính thức - bao gồm báo cáo việc làm và báo cáo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Mỹ. Vì thế, các báo cáo định kỳ vừa nêu đã bị trì hoãn công bố. Điều này khiến cho Cục Dự trữ liên bang (Mỹ - Fed) gặp khó vì thiếu thông tin chính thức để đưa ra quyết định điều hành. Trong khi đó, thị trường tài chính của Mỹ lẫn các nước đang kỳ vọng Fed sớm cắt giảm lãi suất điều hành thêm một lần nữa.

Không chỉ Fed mà ngay cả các tập đoàn, định chế tài chính cũng rơi vào tình trạng "mù" thông tin để đưa ra quyết định. "Chừng nào chính phủ còn đóng cửa, chúng ta sẽ còn hoạt động "mù". Nhưng chúng tôi kỳ vọng trong môi trường kinh tế hiện tại, Fed vẫn tiến hành cắt giảm thêm lãi suất điều hành trong tháng 10", Kinh tế trưởng Michael Feroli, của Tập đoàn tài chính JP Morgan (Mỹ), chia sẻ trong một phân tích được đăng tải trên website tập đoàn này.

Việc chính phủ Mỹ đóng cửa càng khiến cho giới đầu tư càng lo ngại về rủi ro bất ổn. Điều này được cho là nguyên nhân then chốt khiến giá vàng thế giới hồi cuối tuần qua lên mức kỷ lục, gần 3.900 USD/ounce.

Không dừng lại ở đó, tâm lý bất an có thể còn lan rộng trong nội bộ nước Mỹ. Trước hết, các loại trái phiếu Mỹ có thể bị ảnh hưởng vì lo ngại bất ổn kéo dài. Bên cạnh đó, chi tiêu của người tiêu dùng chiếm 70% hoạt động kinh tế, nên sự sụt giảm niềm tin của người tiêu dùng có thể gây ảnh hưởng tiêu cực cho nền kinh tế vì người dân sẽ hạn chế tiêu dùng, mà trước mắt thì chính là những công chức liên bang bị thiệt hại thu nhập sẽ trở nên dè sẻn.

Sự dè sẻn của nhóm công chức liên bang càng trở nên lớn hơn khi tình hình bất ổn của chính trị Mỹ đang tiếp tục kéo theo việc tinh giản biên chế. Rộng hơn, tình hình việc làm nói chung ở Mỹ tiếp tục ảm đạm. Theo thống kê, số lượng việc làm mới trong tháng 8 của xứ sở cờ hoa chỉ đạt 22.000. Đây là mức thấp kỷ lục trong nhiều năm qua, đồng thời tình hình các tháng trước cũng không tươi sáng hơn. Tỷ lệ thất nghiệp dài hạn cũng đang gia tăng, với hơn 1,8 triệu người thất nghiệp trong hơn 27 tuần - chiếm gần 25% tổng số người thất nghiệp. Liên quan vấn đề này, việc làm dường như đang khó khăn hơn đối với những sinh viên mới tốt nghiệp. Tỷ lệ thất nghiệp sau khi tốt nghiệp gần đây - tức là những người từ 22 - 27 tuổi - hiện là 5,3%, cao hơn đáng kể so với tổng tỷ lệ thất nghiệp chung là 4,3%. Khi thất nghiệp ở mức cao thì nền kinh tế Mỹ ảnh hưởng càng lớn hơn.

Và hiệu ứng cánh bướm

Không chỉ gây ra tác động nội bộ, việc chính phủ Mỹ đóng cửa còn tạo ra hiệu ứng cánh bướm tác động đến kinh tế thế giới. Trước hết là giá vàng và thị trường tài chính như đã nêu ở trên, tiếp đó thì chuỗi cung ứng toàn cầu bị tác động không nhỏ.

Cụ thể, việc chính phủ liên bang đóng cửa khiến giảm nhân sự ở các cơ quan hải quan, dẫn đến hồ sơ nhập khẩu chậm lại và các lô hàng bị mắc kẹt chờ đợi tại các cảng lớn. Những sự chậm trễ này làm tăng chi phí vận chuyển, lưu kho, rồi tồn đọng hàng tồn kho, không chỉ ở Mỹ mà còn đối với các đối tác toàn cầu trên khắp chuỗi cung ứng.

Liên quan vấn đề xuất nhập khẩu hàng hóa, không chỉ lực lượng nhân sự hải quan mà cả nhân sự của các cơ quan phụ trách xem xét quy định, cấp phép xuất khẩu, kiểm tra an toàn thực phẩm và dược phẩm và thông quan an ninh... cũng bị đình trệ. Điều này cũng ảnh hưởng trực tiếp đến việc xuất nhập khẩu hàng hóa.

Cho nên, nếu chính phủ Mỹ đóng cửa càng lâu thì mức độ đình trệ càng trở nên lớn hơn. Đối với doanh nghiệp các nước xuất khẩu vào Mỹ thì khó khăn càng nghiêm trọng hơn giữa bối cảnh gặp nhiều thách thức do thuế tăng cao. Thêm vào đó, khi tiêu dùng thị trường Mỹ giảm đi do ảnh hưởng từ việc đóng cửa chính phủ sẽ đồng thời tác động mạnh đến doanh số bán hàng.

Nhà Trắng mạnh tay ở Illinois

Trong thông cáo phát đi vào ngày 4.10 (theo giờ Mỹ), Thống đốc bang Illinois JB Pritzker cho biết Nhà Trắng yêu cầu hoặc bang này phải huy động vệ binh quốc gia để bảo vệ tài sản liên bang, hoặc Lầu Năm Góc sẽ điều động quân đội đến đây. Động thái trên diễn ra trong bối cảnh nhiều biểu tình đã đụng độ với các đặc vụ của Cơ quan Hải quan và di trú (ICE, thuộc Bộ An ninh nội địa Mỹ) ở khu vực Broadview (Illinois) và đã có hơn 10 người bị bắt giữ. Thống đốc Pritzker khẳng định lực lượng cảnh sát địa phương vẫn có thể đảm bảo an ninh cho khu vực này.

Cùng ngày 4.10, thẩm phán liên bang Karin Immergut ở TP.Portland (bang Oregon) đã ra phán quyết đình chỉ việc Tổng thống Trump triển khai 200 binh sĩ vệ binh quốc gia Oregon đến TP.Portland. Phán quyết vừa nêu là một bước lùi đối với Nhà Trắng khi Tổng thống Trump bất chấp sự phản đối từ các lãnh đạo địa phương thuộc phía Dân chủ, để tìm cách điều động quân đội đến các thành phố mà ông mô tả là "vô pháp".