Khúc quanh trên đường trở lại Nhà trắng của ông Donald Trump

Bồi thẩm đoàn gồm 12 thành viên tại Tòa án Tối cao Manhattan ( New York) ngày 30/5 (giờ địa phương) đã tuyên cựu Tổng thống Donald Trump phạm tất cả 34 tội danh trong vụ kiện tỷ phú này làm giả hồ sơ kinh doanh để chi tiền “bịt miệng” ngôi sao phim người lớn Stormy Daniels trước thềm cuộc bầu cử năm 2016.

Với phán quyết này, ông Donald Trump đã trở thành cựu tổng thống đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ bị tuyên phạm tội hình sự và phải đối mặt với khả năng bị kết án tù hoặc bị quản chế.

Phát biểu sau khi rời khỏi phiên tòa, ông Donald Trump khẳng định mình vô tội, không làm gì sai trái và tiếp tục chỉ trích thẩm phán. Ông nhấn mạnh: “Đây là một sự hổ thẹn. Đây là một phiên tòa gian lận được một thẩm phán tham nhũng điều hành. Họ không cho chúng tôi thay đổi địa điểm xét xử và chúng tôi chỉ có 5-6% người ủng hộ ở khu vực này. Đây là phiên toà gian lận và đáng hổ thẹn”.

Ông Donald Trump rời khỏi phiên tòa ở New York.

Phản ứng đối với kết luận của bồi thẩm đoàn cũng trái ngược nhau. Những người ủng hộ ông Donald Trump thì cho rằng, đây là một ngày buồn cho lịch sử nước Mỹ: “Tôi cảm thấy rất buồn cho nước Mỹ. Ông ấy là người đang chiến đấu cho nước Mỹ. Ông ấy đã cố gắng cứu nước Mỹ”. Trong khi đó, những người phản đối thì khẳng định cuối cùng vị cựu Tổng thống phải trả giá vì những gì đã làm: “Tôi không biết phải nói gì. Tôi không nghĩ rằng điều này thực sự sẽ xảy ra, và tôi không thể tin được. Đã đến lúc ông ta phải chịu trách nhiệm về điều đó. Tôi không thể tin được. Thật đáng kinh ngạc”.

Thẩm phán Juan Mercan đã ấn định thời điểm tuyên án với ông Donald Trump trong vụ kiện chi tiền “bịt miệng” là vào ngày 11/7, chỉ 4 ngày trước khi bắt đầu Đại hội toàn quốc của đảng Cộng hòa, dự kiến diễn ra ở Milwaukee. Về mặt kỹ thuật, có khả năng ông Donald Trump có thể bị kết án tù từ 1 năm rưỡi đến 4 năm cho mỗi tội danh trong nhà tù tiểu bang, tối đa là 20 năm, mặc dù điều này khó xảy ra đối với người phạm tội lần đầu.

Nhà phân tích pháp lý cấp cao của CNN Elie Honig cho biết, hầu hết các tội danh loại E, loại tội hình sự ít nghiêm trọng nhất ở New York, đều dẫn đến các bản án không phải tù giam – thường là sự kết hợp giữa quản chế, phạt tiền và phục vụ cộng đồng.

Trong khi đó, theo ông Anthony Guglielmi, Giám đốc truyền thông của Sở Mật vụ Mỹ, với tư cách là một cựu Tổng thống, ông Donald Trump được hưởng sự bảo vệ trọn đời của Sở Mật vụ và ông sẽ tiếp tục nhận được sự bảo vệ dù ở bất cứ đâu. “Kết quả ngày hôm nay không ảnh hưởng gì đến cách thức mà Cơ quan Mật vụ Mỹ thực hiện sứ mệnh bảo vệ của mình. Các biện pháp an ninh của chúng tôi sẽ không thay đổi”, ông Anthony Guglielmi nói.

Hiện tại, cựu Tổng thống Donald Trump sẽ không bị giam giữ trong khi chờ tuyên án. Các công tố viên cũng không yêu cầu ông nộp bất kỳ khoản tiền bảo lãnh nào.

Theo giới phân tích, việc ông Donald Trump bị kết tội và thậm chí là ngồi tù có thể không ảnh hưởng đến việc tranh cử cũng như trở thành Tổng thống nếu chiến thắng trong cuộc đua tháng 11 tới. Ông Richard L. Hasen – Giáo sư luật tại Đại học California và là một trong những chuyên gia hàng đầu của Mỹ về luật bầu cử – đã nhiều lần nói rằng, không có điều nào trong Hiến pháp Mỹ cấm một tội phạm bị kết án tranh cử vào chức vụ chính quyền cao nhất đất nước. Vị chuyên gia nêu rõ: “Về mặt pháp lý, không có gì thay đổi với tư cách ứng cử viên của ông Donald Trump”.

Giới truyền thông Mỹ cũng có quan điểm tương tự. Các tờ báo hàng đầu của Mỹ đã đồng loạt đưa tin, tỉ phú Donald Trump vẫn có thể tranh cử vào tháng 11 tới ngay cả khi ông bị tuyên án. Theo New York Times, Hiến pháp Mỹ chỉ đề ra 3 tiêu chí đối với một ứng cử viên Tổng thống gồm đối tượng là công dân Mỹ sinh ra trên lãnh thổ Mỹ, trên 35 tuổi và sinh sống tại Mỹ ít nhất 14 năm. Hiến pháp Mỹ không có quy định nào cấm một công dân phạm tội hình sự tham gia bầu cử.

Tờ báo cho biết thêm, sau khi một đạo luật được nghị viện bang New York thông qua vào năm 2021, mọi công dân bị kết án hình sự không giam giữ đều đủ điều kiện đăng ký bỏ phiếu. Ông Donald Trump là cư dân New York và đăng ký bỏ phiếu tại Florida. Theo luật pháp Mỹ, đội ngũ pháp lý của ông Donald Trump có 30 ngày để thông báo có kháng cáo hay không và có thời hạn 6 tháng để nộp đơn kháng cáo. Trong thời gian kháng cáo, bị đơn sẽ không bị giam giữ.

Trong khi đó, trang mạng Politico đưa tin lịch sử Mỹ từng có tiền lệ một ứng cử viên Tổng thống tham gia tranh cử từ phòng giam. Tại cuộc bầu cử năm 1920, ứng cử viên đảng Xã hội Mỹ khi đó là ông Eugene V. Debs đã tham gia tranh cử Tổng thống tại nhà tù liên bang Atlanta, nơi ông đang thụ án 10 năm vì tội xúi giục nổi loạn tại nhà tù liên bang Atlanta. Ông đã khuyến khích người Mỹ phản đối quân dịch trong Thế chiến I. Ông đã nhận được gần một triệu phiếu ủng hộ, chiếm hơn 3% số phiếu bầu.

Quyền bỏ phiếu của ông Donald Trump ở tiểu bang Florida trong cuộc bầu cử vào tháng 11 sẽ phụ thuộc vào việc ông có bị kết án tù có thời hạn hay không và liệu ông có mãn hạn tù đó trước thời điểm bầu cử hay không. Tại Mỹ, mỗi tiểu bang đưa ra các quy tắc riêng của mình. Vermont và Maine cho phép tội phạm được bỏ phiếu ngay trong tù.

Ông Donald Trump hiện là cư dân Florida – và các cử tri Florida, vào năm 2018, đã ủng hộ áp đảo một cuộc trưng cầu dân ý để tái trao quyền cho những người phạm tội bị kết án. Nhưng các nhà lập pháp đảng Cộng hòa kiểm soát chính quyền bang đã trì hoãn và sau đó ra điều kiện cho việc lấy lại quyền bỏ phiếu bằng cách yêu cầu những người phạm tội hình sự phải trả tất cả các khoản tiền phạt và phí liên quan đến bản án của họ.

Ông Neil Volz, Phó giám đốc của Liên minh Phục hồi Quyền Florida, một tổ chức hoạt động nhằm giúp tái trao quyền cho những người từng bị giam giữ, dự đoán ông Donald Trump sẽ gặp ít vấn đề trong việc bỏ phiếu vì nếu bản án của một công dân bang Florida được tuyên ở ngoài tiểu bang này, Florida sẽ tuân theo luật của tiểu bang đó về cách người phạm tội hình sự có thể lấy lại quyền bầu cử của họ.

Ở New York, sau khi luật được thông qua vào năm 2021, bất kỳ tội phạm nào bị kết án không bị giam giữ đều có đủ điều kiện để đăng ký bỏ phiếu. Như vậy, sau phán quyết có tội vừa được tòa án ở Manhattan đưa ra, quyền bỏ phiếu ở bang Florida của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 sẽ phụ thuộc vào việc ông có bị thẩm phán ở New York kết án tù có thời hạn hay không và liệu ông có mãn hạn tù đó trước thời điểm bầu cử hay không.

Là người nổi tiếng với các nỗ lực kéo dài các phán quyết của tòa án chống lại mình, ông Donald Trump còn là người có khả năng cao kháng cáo các phán quyết của tòa án chống lại ông nhằm nỗ lực trì hoãn quá trình tố tụng hoặc cuối cùng đưa vụ việc ra trước một tòa án có thể đứng về phía ông. Và vụ xét xử ở New York nhiều khả năng cũng không là ngoại lệ.

Ngay sau khi ông bị kết án, luật sư Todd Blanche của ông đã yêu cầu thẩm phán Juan Mercan tuyên trắng án cho các cáo buộc bất chấp phán quyết đưa ra là có tội. Vị thẩm phán đã từ chối yêu cầu. Trong quá trình xét xử, nhóm pháp lý của vị tỉ phú cũng đã thực hiện các bước khác để bảo vệ quyền kháng cáo một bản án có tội, xem xét các phán quyết của thẩm phán về lời khai và bằng chứng. Tất cả đều chắc chắn sẽ dẫn đến một đơn kháng cáo những tuần tới.