Các nguồn tin báo chí từ châu Âu vừa cho biết, sau cuộc họp cấp cao trực tuyến kéo dài 4 giờ, các nhà lãnh đạo Liên hiệp châu Âu (EU) đã bàn thảo về một quỹ phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19 trị giá hơn 1.000 tỷ ơ-rô. Nếu EU thành lập được quỹ này, thì đây sẽ là một dấu mốc đáng ghi nhận về sự đoàn kết của "mái nhà chung châu Âu" khi phải cùng nhau đối phó với một thảm họa tồi tệ nhất kể từ khi thành lập đến nay.

Cách đây ít ngày, trong bối cảnh dịch bệnh bùng phát ở châu Âu, các quốc gia là "điểm nóng" về số người nhiễm Covid-19 như I-ta-li-a và Tây Ban Nha đã kêu gọi phát hành "trái phiếu cô-rô-na" để hỗ trợ các nền kinh tế. Tuy nhiên, "sáng kiến này" hầu như không được nhắc tới nữa, bởi các nhà lãnh đạo EU đã chủ trương hỗ trợ tín dụng và bảo lãnh thông qua các quỹ hiện có để giúp kinh tế khu vực vượt khó khăn. Tại cuộc họp trực tuyến tối 23-4, giới lãnh đạo EU tập trung bàn thảo về khoản ngân sách chung lớn hơn cho giai đoạn 2021-2027 cùng một kế hoạch phục hồi kinh tế. Tuy nhiên, xây dựng ngân sách và quỹ phục hồi kinh tế với mức cụ thể bao nhiêu tiền là vấn đề không dễ thống nhất, bởi điều này liên quan quyền lợi, nghĩa vụ rất khác nhau của các nước và nhóm nước trong khối EU. Ngân sách chung dài hạn của EU có giá trị tương đương 1% sản lượng kinh tế của cả khối.

Tại cuộc họp trực tuyến, Thủ tướng I-ta-li-a G.Con-tê cho rằng quỹ phục hồi sắp tới nên có quy mô 1.500 tỷ ơ-rô (1.614 tỷ USD), cung cấp khoản tài trợ cho các chính phủ thuộc EU để ngăn các nền kinh tế sụp đổ kéo theo mối đe dọa đối với khả năng tồn tại của thị trường nội khối. Tây Ban Nha cũng có quan điểm tương tự và bày tỏ mong muốn quỹ cung cấp các khoản tài trợ thay vì các khoản vay. I-ta-li-a và Tây Ban Nha có cùng quan điểm bởi đây là những nền kinh tế chưa hoàn toàn thoát khỏi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu hơn 10 năm trước và cũng là những nước đang bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, quan điểm nêu trên không nhận được sự đồng thuận của một số thành viên khác. Thủ tướng Áo X.Cuốt-dơ cho rằng, việc hỗ trợ cần được thực hiện thông qua các khoản vay.

Theo Tổng thống Pháp E.Ma-crông, việc tăng các khoản vay sẽ gây tác dụng ngược, khi làm tăng nợ ở những quốc gia bị ảnh hưởng dịch bệnh trầm trọng như I-ta-li-a, Bỉ, Hy Lạp. Thủ tướng ức A.Méc-ken kêu gọi lập một quỹ phục hồi quy mô lớn. Nhưng ức cho biết, họ cần biết quỹ phục hồi nêu trên sẽ được lên kế hoạch sử dụng như thế nào trước khi đưa ra cam kết chính thức. Trong khi đó, quan điểm của lãnh đạo Ủy ban châu Âu (EC) cho rằng, quỹ phục hồi được bàn tại hội nghị trực tuyến lần này là cách duy nhất có thể đưa khối thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng đặc biệt nghiêm trọng do Covid-19. Chủ tịch EC U.Lây-en cho biết, giải pháp xây dựng quỹ sẽ là tăng số tiền đóng góp của mỗi chính phủ thành viên EU.

Theo số liệu thống kê của EU, đến nay các nước trong khối đã bỏ ra khoảng 3.500 tỷ ơ-rô để đối phó những tác động của Covid-19. Việc hỗ trợ của EU cho các nước thành viên hiện được đặt vào ba trụ cột, gồm Cơ chế bình ổn châu Âu (ESM), qua các khoản bảo lãnh của Ngân hàng đầu tư châu Âu (EIB) và cơ chế làm việc rút ngắn thời gian. Tuy nhiên, hiện nay các quốc gia EU vẫn cần khoảng 1.000 tỷ ơ-rô nữa để vực dậy nền kinh tế.

Cuộc khủng hoảng dịch bệnh hiện nay không chỉ thách thức các nền kinh tế EU, mà còn là một phép thử đối với vai trò của các thể chế châu Âu. Việc EU thống nhất được một "kế hoạch nghìn tỷ ơ-rô" là liều thuốc tăng lực quan trọng cho nền kinh tế khu vực, có ý nghĩa gắn kết các quốc gia, tạo niềm tin cho các thành viên trong trận chiến chống đại dịch.

THẢO NGUYÊN