Iran bị tố điều đặc nhiệm tới ’sân sau’ của Mỹ

Iran được cho là đã chuyển nhiều khí tài và cử đặc nhiệm Quds tới Venezuela để hỗ trợ Tổng thống Nicolas Maduro, động thái khiến Mỹ “quan ngại”.

“Chúng tôi nhận thấy ảnh hưởng ngày càng tăng của Iran tại Venezuela ”, đô đốc Craig Faller, chỉ huy Bộ Tư lệnh phương Nam của Mỹ, nói trong cuộc họp báo ngày 2/12. Faller cho hay đặc nhiệm Quds thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đã hiện diện ở Venezuela và gọi đây là động thái “đáng báo động và lo ngại”.

Iran và Venezuela chưa bình luận về thông tin.

Bình luận được Faller đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Iran đang leo thang. Trước đó, một quan chức quân sự cao cấp của Mỹ cáo buộc Iran vận chuyển vũ khí cho Venezuela, quốc gia ở Nam Mỹ, khu vực từ lâu được coi là “sân sau” của Mỹ.

Đô đốc Faller khẳng định Washington “nỗ lực đáng kể” để phân biệt hàng nhân đạo và hàng hóa vi phạm lệnh cấm vận nhằm vào chính quyền Maduro.

“Chúng tôi quan ngại về những gì mình chứng kiến. Số hàng hóa đó không chỉ bao gồm dầu thô mà còn có cả vũ khí”, đô đốc Mỹ nói. “Chúng tôi chứng kiến đợt gia tăng trong năm nay và đang theo dõi chặt chẽ mức độ thay đổi”.

Faller không nêu chi tiết các loại vũ khí mà Iran cung cấp cho Venezuela. Bộ Ngoại giao Mỹ hồi tháng 9 trừng phạt một đơn vị quốc phòng Iran vì nghi có quan hệ với chính quyền Tổng thống Maduro. Các quan chức Mỹ cho biết đây là nỗ lực ngăn bán vũ khí thông thường cho Venezuela, gồm tiêm kích phản lực, tàu thuyền quân sự và xe tăng.

Quan hệ ngoại giao giữa Iran và Venezuela được thiết lập từ lâu và ngày càng trở nên chặt chẽ sau khi Mỹ áp nhiều lệnh trừng phạt nhằm vào họ. Hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của Iran gặp khó khăn do chiến dịch “gây áp lực tối đa của Mỹ”, trong khi Venezuela thiếu hụt nhiên liệu vì loạt lệnh trừng phạt của Mỹ và nhiều nước khác.

Giới chức Mỹ và phương Tây cho biết Iran đổi nhiên liệu lấy dầu thô của Venezuela. Mỹ đã chặn bắt một số tàu dầu Iran trên đường tới Venezuela, song nhiều chuyên gia cho biết hoạt động chuyển hàng vẫn tiếp tục.

Các đội tàu hàng thường được tàu hải quân Iran hộ tống, trong đó bao gồm một trinh sát hạm từng bị nghi chuyển tên lửa cho các nhóm vũ trang do Iran hậu thuẫn tại Trung Đông. Mahan Air, hãng hàng không Iran bị Mỹ cấm vận vì vận chuyển nhân sự, vũ khí và tiền của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), đã khởi động lại đường bay tới Venezuela.

Mỹ lo ngại Iran sử dụng sự hiện diện tại Venezuela để đưa các nhóm vũ trang như Hezbollah tới hoạt động trong khu vực nhằm trả đũa Washington. “Chúng tôi thực sự quan ngại về những gì Iran đang làm, không phải chỗ nào khác trên thế giới mà ngay tại tây bán cầu”, đô đốc Faller nói.

Quan chức Mỹ nói Israel ám sát nhà khoa học Iran

Một quan chức Mỹ giấu tên cho biết Israel đứng sau vụ ám sát Mohsen Fakhrizadeh nhưng từ chối cho biết liệu chính quyền Trump có biết trước vụ tấn công hay không.

Nhà khoa học hạt nhân Iran Mohsen Fakhrizadeh, người bị giết hôm 27/11, đã là mục tiêu của Israel trong một thời gian dài, CNN dẫn lời quan chức Mỹ ngày 2/12.

Người biểu tình giơ chân dung Fakhrizadeh để lên án vụ ám sát tại thủ đô Tehran hôm 28/11. Ảnh: Reuters .

Quan chức cho biết trong quá khứ, Israel đã chia sẻ thông tin với Mỹ về các mục tiêu và hoạt động bí mật của họ trước khi thực hiện. Tuy nhiên, ông không nói rõ liệu Israel có làm vậy trong trường hợp này hay không.

Iran đã cáo buộc Israel đứng sau vụ tấn công nhưng không đưa ra bằng chứng. Trong khi đó, Israel không bác bỏ hay nhận trách nhiệm về cái chết của Fakhrizadeh. Tuần trước, tờ New York Times dẫn lời một quan chức Mỹ cùng hai quan chức tình báo khác cho biết Israel đứng sau vụ tấn công, song không nêu chi tiết.

Fakhrizadeh chết trong cuộc phục kích hôm 27/11, khi một xe bán tải chở thuốc nổ được kích nổ trước xe của Fakhrizadeh tại thành phố Absard, phía đông Tehran. Các tay súng trên một chiếc SUV khác sau đó nã đạn. Fakhrizadeh tử vong tại bệnh viện.

Fakhrizadeh từ lâu bị tình báo Mỹ, Israel cùng một số quốc gia phương Tây và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) nghi ngờ đứng đầu "chương trình phát triển bom nguyên tử bí mật" của Iran, được cho đã dừng năm 2003. Tuy nhiên, Iran nhiều lần phủ nhận phát triển vũ khí hạt nhân.

Mỹ đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với Fakhrizadeh vào năm 2008 vì "các hoạt động và giao dịch góp phần phát triển chương trình hạt nhân của Iran". Thủ tướng Israel Netanyahu từng mô tả Fakhrizadeh là cha đẻ của chương trình vũ khí hạt nhân của Iran.

Vụ ám sát diễn ra chưa đầy hai tháng trước khi Tổng thống đắc cử Mỹ Joe Biden nhậm chức và được cho là có thể làm phức tạp bất kỳ nỗ lực nào của Biden nhằm "hạ nhiệt" quan hệ với Iran sau 4 năm Tổng thống Donald Trump cầm quyền. Trump đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2018 và tái áp dụng các lệnh trừng phạt làm tê liệt nước này.