‘Hơi khác’ trong chọn sách giáo khoa lớp 1: Hai địa phương báo cáo gì?

Sau khi rà soát kết quả báo cáo chọn sách giáo khoa lớp 1 theo chương trình giáo dục phổ thông mới cho năm học mới 2020 – 2021, Bộ GD&ĐT nhận thấy có 2 tỉnh “hơi khác” với mặt bằng chung của cả nước là Long An, Khánh Hòa.

Trao đổi với Tiền Phong, ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ giáo dục Tiểu học, Bộ GD&ĐT cho biết, hiện nay Bộ GD&ĐT đã nhận được kết quả chọn sách giáo khoa (SGK) lớp 1 của 63 tỉnh thành. Qua kiểm tra, rà soát, Bộ đánh giá tất cả cơ sở giáo dục tiểu học trên cả nước đều thực hiện theo tinh thần của thông tư 01 (Thông tư hướng dẫn chọn SGK).

Quy trình thực hiện các trường phối hợp với các nhà xuất bản giới thiệu về các bộ SGK lớp 1 đã được Bộ GD&ĐT phê duyệt; cung cấp đầy đủ các văn bản, thông tin, tài liệu có liên quan đến việc lựa chọn SGK, các bản mẫu của các bộ sách cho các cơ sở giáo dục nghiên cứu, tìm hiểu; tổ chức các buổi hội thảo, trao đổi, đánh giá sự phù hợp của các bộ sách với đặc điểm kinh tế – xã hội và điều kiện tổ chức dạy học tại địa phương… thành lập hội đồng bộ môn nghiên cứu đánh giá SGK dựa trên tiêu chí của địa phương cũng như thông tin trên SGK như ngữ liệu đưa vào, nội dung phương ngữ…

Như vậy SGK khi đưa đến nhà trường để tổ chức nghiên cứu đã có đầy đủ thông tin. Trong đó có thông tin tiên quyết của Bộ GD&ĐT là chỉ được chọn SGK trong danh mục những sách đã được Bộ phê duyệt.

Thứ hai được địa phương quy định tiêu chí lựa chọn phù hợp trên địa bàn của mình. Các NXB có trách nhiệm cung cấp các thông tin liên quan như giá sách cũng như các dữ liệu, học liệu bổ trợ cho người học. Theo ông Thái Văn Tài, dựa trên những thông tin này, các trường sẽ sinh hoạt tổ chuyên môn để lựa chọn SGK.

Người đứng đầu các cơ sở giáo dục có trách nhiệm công bố kết quả lựa chọn SGK sau khi hội đồng kết thúc công việc lựa chọn; chịu trách nhiệm giải trình nếu có ý kiến. Các cơ quan quản lý địa phương chịu trách nhiệm tổng hợp các kết quả lựa chọn từ các trường, báo cáo với UBND tỉnh, thành phố và báo cáo về Bộ GD&ĐT đúng theo quy định.

Ông Thái Văn Tài thông tin, qua kiểm tra rà soát, các sở GD&ĐT đều đã thực hiện theo đúng thông tư 01 của Bộ. Tổng hợp trên chung toàn quốc cho thấy đa số các tỉnh lựa chọn đầy đủ các môn học trong 5 bộ sách. Có 35 tỉnh có lựa chọn SGK từ 5 bộ, số tỉnh còn lại chọn từ 2 bộ trở lên. Số tỉnh chọn 2 bộ rất ít, chỉ có 3 địa phương là Tiền Giang, Phú Thọ và Lâm Đồng. Nếu tính thêm môn tự chọn là tiếng Anh thì những tỉnh này thực chất là lựa chọn từ 3 bộ trở lên. Vì vậy, Bộ vẫn khẳng định các tỉnh đều chọn từ 3 bộ trở lên bao gồm cả môn tự chọn là tiếng Anh.

Đặc biệt, ông Tài cho hay có 2 tỉnh “hơi khác” với mặt bằng chung so với các địa phương còn lại là Long An, Khánh Hòa khi 100% các trường chỉ 1 bộ. Trong đó, Long An chọn bộ sách Cánh diều của NXB Sư phạm Hà Nội và NXB ĐH Sư phạm TPHCM; Khánh Hòa chọn bộ Kết nối tri thức của NXB Giáo dục Việt Nam. Bộ GD&ĐT đã yêu cầu hai địa phương gửi toàn bộ quy trình thực hiện chọn sách và các hồ sơ liên quan.

Tại Long An, theo báo cáo của Sở GD&ĐT, tỷ lệ các trường chọn bộ SGK Cánh diều là khoảng hơn 70%. Nhưng sau đó Sở đã làm tờ trình UBND tỉnh xin ý kiến chọn 1 bộ SGK được các trường lựa chọn tỷ lệ cao nhất để dùng chung cho tỉnh.

Như vậy, quá trình triển khai, thực hiện chọn SGK thì các trường của tỉnh Long An đều làm đúng theo tinh thần của Nghị quyết 88 của Quốc hội và thông tư hướng dẫn của Bộ GD&ĐT. Tuy nhiên, đến khâu cuối tổng hợp kết quả và báo cáo UBND tỉnh, báo cáo Bộ GD&ĐT thì Sở GD&ĐT Long An làm không đúng với tinh thần của Thông tư 01. Bộ đã có ý kiến và Sở Long An đã cam kết là thực hiện đúng tôn trọng kết quả các trường gửi về.

Riêng với Khánh Hòa, ông Tài cho hay Bộ đã có ý kiến với UBND tỉnh. Sở GD&ĐT báo cáo cho thấy, các hồ sơ cung cấp về Bộ GD&ĐT liên quan đến đơn vị cấp huyện (phòng giáo dục) cho thấy các đơn vị cấp này gửi về sở vẫn lựa chọn duy nhất 1 bộ sách. “Chiếu theo thông tư 01 thì thấy Sở GD&ĐT Khánh Hòa rất tôn trọng sự lựa chọn của các cơ sở giáo dục, báo cáo của Sở cũng trung thực với Bộ và với UBND tỉnh”, ông Tài nói.

Vì vậy, Bộ đã yêu cầu Khánh Hòa tiến hành rà soát toàn bộ quy trình. Sở GD&ĐT Khánh Hòa đang thực hiện theo đúng chức năng của mình, tiến hành các bước rà soát lại toàn bộ quy trình.

Nhưng cũng phải nói rõ thêm, đó là đối với 8 môn bắt buộc. Còn riêng đối với môn tự chọn là tiếng Anh, Khánh Hòa đã chọn 1 NXB khác. Nếu tính cả 9 môn thì Khánh hòa chọn 2 bộ SGK.

“Nếu thực chất công tác lựa chọn SGK tại Khánh Hòa diễn ra theo đúng quy trình, quy định của thông tư 01 thì đây cũng là một phương án lựa chọn của các trường. Và không có những chỉ đạo trái quy định, những yêu cầu trái với quy định thì phải tôn trọng sự lựa chọn của các trường. Tuy nhiên, Bộ đã yêu cầu phải rà soát lại tất cả các công đoạn”, ông Tài cho hay.