Hải lưu Đại Tây Dương chảy chậm nhất 1.600 năm, viễn cảnh tận thế xuất hiện

Hệ thống hải lưu Đại Tây Dương suy yếu nhất trong hàng ngàn năm qua đang làm dấy lên những lo lắng về tình trạng biến đổi khí hậu đang diễn biến phức tạp và ngày càng trở nên trầm trọng. Viễn cảnh “đại dương tê liệt” đang ở ngay trước mắt.

Bối cảnh trong bộ phim viễn tưởng The Day After Tomorrow dựa trên hiện tượng các dòng hải lưu trong đại dương đột ngột ngừng chảy – Ảnh chụp màn hình

Theo kết luận từ một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Geoscience , các hải lưu ở Đại Tây Dương đóng vai trò quan trọng trong việc phân bố lại lượng nhiệt trong hệ thống khí hậu của Trái đất.

Trong bộ phim The Day After Tomorrow (tựa tiếng Việt là Ngày kinh hoàng ) năm 2004, khi các dòng hải lưu đột ngột ngừng chuyển động, siêu bão đã nổi lên toàn cầu, phá hủy các công trình và đẩy loài người đến ngày tận thế. Bộ phim viễn tưởng này dựa trên các kiến thức khoa học có thật nhưng phóng đại hậu quả để ăn khách.

Theo Đài CBS News, nếu hệ thống hải lưu đột ngột ngừng chuyển động, bão có thể xuất hiện nhưng không đến mức tàn khốc như trong phim . Tuy nhiên, về lâu dài sẽ có các tác động tiêu cực lên Trái đất vì hiện tượng này là không thể tránh khỏi.

Điều đáng lo ngại là hệ thống hải lưu Đại Tây Dương đang bắt đầu chậm lại và hiện đang chảy chậm nhất trong vòng 1.600 năm qua.

Các nhà khoa học cho rằng nguyên nhân một phần của tình trạng này có liên quan trực tiếp đến hiện tượng ấm lên toàn cầu, vì băng tan dẫn đến sự mất cân bằng ở vùng biển phía bắc.

“Điều này làm dấy lên những lo ngại rằng nếu con người không thể kiểm soát hiện tượng nóng lên toàn cầu, một lúc nào đó hệ thống các dòng chảy có thể đạt đến điểm giới hạn, các mô hình khí hậu toàn cầu có nguy cơ trở nên hỗn loạn”, Đài CBS trích dẫn nghiên cứu ngày 25-2.

Dòng hải lưu Gulf Stream (hay dòng Vịnh) ở khu vực đông duyên hải Mỹ là một phần không thể thiếu của hệ thống các dòng chảy này, được biết đến với tên Dòng đối lưu kinh tuyến Đại Tây Dương, hay AMOC.

Nghiên cứu gần đây đã cho thấy dòng hải lưu Gulf Stream đã di chuyển chậm hơn 15% kể từ năm 1950, một sự suy yếu chưa từng có trong vòng một thiên niên kỷ qua. Nếu con người tiếp tục phớt lờ hiện tượng nóng lên toàn cầu, tốc độ di chuyển của Gulf Stream sẽ chậm lại từ 34% đến 45%.

Một trong những hậu quả dễ thấy khi hải lưu chảy chậm là mực nước biển dâng cao, ví dụ như miền đông duyên hải Mỹ.

Theo bà Levke Caesar – nhà vật lý khí hậu tại Đại học Maynooth ở Ireland, khi dòng chảy chậm lại, nước có thể tích tụ nhiều hơn dẫn đến mực nước biển dâng cao đe dọa các thành phố New York và Boston .

Biden chấm dứt ngoại giao 'Nước Mỹ trên hết'

Biden đề cao quan hệ đồng minh với NATO, tuyên bố không quay lại với chính sách ngoại giao "Nước Mỹ trên hết" của người tiền nhiệm Trump.

"Hôm nay tôi phát biểu với tư cách Tổng thống Mỹ vào đầu nhiệm kỳ của mình và tôi gửi đi thông điệp rõ ràng đến thế giới: Nước Mỹ đã trở lại. Liên minh xuyên Đại Tây Dương đã trở lại. Chúng ta không nhìn về phía sau, chúng ta đang cùng nhìn về phía trước", Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu trực tuyến tại Hội nghị An ninh Munich hôm 19/2.

Tuyên bố này của Biden được coi là dấu chấm hết cho chính sách ngoại giao theo đường lối "Nước Mỹ trên hết" trong 4 năm cầm quyền của cựu tổng thống Donald Trump, dù tên của Trump không được nhắc tới trong bài phát biểu.

Biden phát biểu tại Hội nghị An ninh Munich hôm 19/2. Ảnh: AFP .

Biden cũng ca ngợi sức mạnh của liên minh NATO và vai trò của Mỹ với khối, trái ngược với quan điểm của Trump, người nhiều lần phớt lờ Điều 5 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương, trong đó quy định bất cứ cuộc tấn công nào vào một thành viên của NATO cũng là hành động tấn công cả khối.

"Với tôi và nước Mỹ, cũng như với tất cả chúng ta, chúng tôi sẽ giữ vững niềm tin với Điều 5. Đó là sự bảo đảm. Tấn công một nước sẽ là tấn công cả khối", Biden nói.

Ông chủ Nhà Trắng cũng hối thúc các nước thành viên châu Âu xem xét những thách thức kiểu mới, khác biệt với thời Chiến tranh Lạnh. "Chúng ta phải cùng chuẩn bị cạnh tranh chiến lược dài hạn với Trung Quốc", Biden nói, thêm rằng không gian mạng, trí tuệ nhân tạo và công nghệ sinh học là những lĩnh vực chạy đua mới.

Chiến lược ngoại giao của Trump bị chi phối bởi niềm tin rằng Mỹ đang bị các nước khác, trong đó có cả đồng minh, lợi dụng. Niềm tin này khiến Mỹ không còn mặn mà với các liên minh truyền thống hay các tổ chức hợp tác quốc tế. Trump đã khiến mối quan hệ với các đồng minh trở nên căng thẳng, khi từng yêu cầu các nước thành viên NATO phải chi nhiều hơn cho ngân sách quốc phòng chung.

Mỹ cũng đơn phương rút lui khỏi nhiều hiệp ước quốc tế trong suốt nhiệm kỳ của Trump khi ông theo đuổi cam kết "Nước Mỹ trên hết". Giới quan sát nhận định vị thế và hình ảnh của Washington trên vũ đài quốc tế đã bị sụt giảm nghiêm trọng sau 4 năm cầm quyền của Trump.