Giải cứu nông sản: Phát triển công nghiệp chế biến thay vì xuất khẩu tươi?
Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT, cần đẩy mạnh tìm kiếm thị trường xuất khẩu nông sản, phát triển công nghiệp chế biến có giá trị gia tăng cao, bởi nếu cứ đợi mãi vào xuất khẩu tươi thì không ổn.
Do ảnh hưởng của dịch virus covid-19, nhiều mặt hàng nông sản trong nước như dưa hấu, thanh long, mít, sầu riêng, thậm chí tôm hùm… bị rớt giá phải kêu gọi giải cứu.
Người tiêu dùng giải cứu thanh long
Tuy nhiên, không phải đến bây giờ việc giải cứu nông sản mới diễn ra. Câu chuyện này đã lặp đi lặp lại bao nhiêu năm nay, hễ mỗi lần cứ “được mùa, mất giá” là điệp khúc giải cứu lại rầm rộ, rồi mỗi lần nông sản ùn ứ không xuất khẩu do chính sách thay đổi được cũng phải… giải cứu, và nay lại ảnh hưởng của virus covid-19 cũng phải… giải cứu. Còn người nông dân thì gặp muôn vàn khó khăn.
Dù hành động giải cứu mang ý nghĩa nhân văn, người dân trong nước cũng được hưởng lợi từ giá rẻ nhưng để phát triển nông nghiệp bền vững, không thể chỉ trông chờ vào giải cứu.
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng, những lúc khó khăn, hành động giải cứu cho nông dân là đáng hoan nghênh nhưng không thể để kéo dài việc giải cứu nông sản từ năm này qua năm khác. Câu chuyện giải cứu đã diễn ra cả chục năm nay, nhiều loại nông sản lặp đi lặp lại như trái cây tươi, nhất là hàng xuất đi Trung Quốc.
“Điều đó chứng tỏ chúng ta rất có vấn đề về sản xuất, nghiên cứu thị trường. Việc tập trung quá nhiều vào một thị trường dẫn đến lệ thuộc. Người nông dân sản xuất trực tiếp, người kinh doanh chịu ảnh hưởng và cũng không công bằng với người tiêu dùng bởi hàng ngon, hàng tốt thì bán cho người khác nhưng hàng ế thì dồn kêu mua. Người tiêu dùng cũng không thể ủng hộ mãi như thế được. Những thói quen xấu cần phải chấm dứt, không thể cứ phụ thuộc vào giải cứu”, bà Phạm Chi Lan nhấn mạnh.
Tại cuộc họp về thúc đẩy thương mại và phát triển sản xuất nông sản trước tác động của dịch virus corona, sau khi nghe kiến nghị của lãnh đạo UBND tỉnh Long An về việc “giải cứu” thanh long, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường đã nhấn mạnh thông điệp, địa phương cần chủ động trong việc này chứ không phải đợi chờ, bị động.
“Trên địa bàn nước ta có 150 cơ sở chế biến, 100 cơ sở đông lạnh, phải họp tất cả lại, tự mình phải cứu mình chứ cứu ai, chờ gì nữa. Nên cân đối từng tháng, sản lượng như thế nào, yêu cầu các doanh nghiệp chế biến phải vào cuộc, phải làm đi chứ không thể bị động ngồi chờ đó”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Để giải quyết câu chuyện xuất khẩu hàng nông sản sang Trung Quốc, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho biết, suốt 2 năm qua, Bộ đã khuyến cáo các chủ hàng chủ động chuyển từ hình thức trao đổi cư dân sang hình thức trao đổi chính ngạch để đẩy nhanh tốc độ tiêu thụ. Tuy nhiên các chủ hàng vẫn ngần ngại vì xuất khẩu chính ngạch đồng nghĩa mất thêm chi phí, chưa kể phải đáp ứng yêu cầu về bao bì, nhãn mác truy xuất nguồn gốc.
Ông Nguyễn Đình Tùng, đại diện Hiệp hội rau quả Việt Nam cũng cho hay, khi dịch bệnh xảy ra, nhóm bị ảnh hưởng ngay lập tức là những doanh nghiệp xuất hàng đi Trung Quốc gần như tê liệt. Trong khi đó, với nhóm nông dân nằm trong vùng liên kết với doanh nghiệp xuất khẩu đi Mỹ, châu Âu, hoặc đi các thị trường khác thì vẫn được đảm bảo. Doanh nghiệp vẫn giữ uy tín, thu mua trái cây cho bà con.
“Đây là cơ hội để chúng ta nhìn lại, bà con cần chuyển hướng liên kết với doanh nghiệp. Còn xưa nay chúng ta chỉ nhìn vào thị trường Trung Quốc, buôn bán tiểu ngạch, không có hợp đồng”, ông Tùng nói.
Bên cạnh đó, theo ông cần phát triển công nghiệp chế biến, bảo quản. “Trái cây hiện nay bảo quản lâu, nhất là trái dừa, còn như thanh long trắng chỉ được 45 ngày, thanh long đỏ 15 ngày. Công nghệ bảo quản là chủ lực để xuất khẩu, nếu có công nghệ bảo quản tốt thì thời điểm này chúng ta có thể đưa vào bảo quản để đợi thời điểm tốt thì đưa ra thị trường”, ông Tùng cho hay.
Video đang HOT
Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, hàng nông sản hay sản xuất cái gì cũng vậy cần phải tính tới thị trường. Nghĩa là phải xem thị trường có nhu cầu hay không, yêu cầu như thế nào, cụ thể về số lượng, chất lượng, đảm bảo an toàn thực phẩm, chứng nhận xuất xứ…
Bám được thị trường, hiểu được thị trường đối với từng nông dân riêng lẻ thì khó nhưng vai trò của các cơ quan, bộ ngành, viện nghiên cứu phải đưa ra thông tin đầy đủ cho người nông dân. Tiếp nữa là trách nhiệm về quy hoạch, kế hoạch, địa phương phải có trách nhiệm về mặt sản xuất, hiểu được mình có cái gì, cần tổ chức sản xuất như thế nào, trách nhiệm hướng dẫn người nông dân đáp ứng nhu cầu thị trường.
Như câu chuyện quả vải thiều, cách đây mấy năm khi đầu ra cho quả vải thiều khó khăn, lãnh đạo địa phương Bắc Giang đã cùng các sở, doanh nghiệp đi vào TP.HCM giới thiệu, xây dựng mạng lưới tiêu thụ ổn định hơn, hiệu quả hơn.
Các nhà khoa học công nghệ đóng vai trò trong việc đưa ra quy trình sản xuất tốt, ứng dụng công nghệ để nâng cao chất lượng sản phẩm. Sản phẩm tốt, chất lượng tốt, an toàn thì không lo gì không có thị trường.
Đối với người nông dân cũng cần thay đổi sản xuất, không thể phân tán nhỏ lẻ, thiếu tổ chức.
Cũng theo chuyên gia Phạm Chi Lan, Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT cũng cần đẩy mạnh tìm kiếm thị trường xuất khẩu nông sản, phát triển công nghiệp chế biến có giá trị gia tăng cao, bởi nếu cứ đợi mãi vào xuất khẩu tươi thì không ổn.
“Nếu xuất khẩu tươi, khi vào mùa vụ bán ào ạt với giá rất rẻ, còn nếu chúng ta có phương tiện bảo quản thì hàng bán ra từ từ, giá tốt hơn, cũng đỡ vất vả hơn. Tuyệt đối không thể nhìn xuất khẩu nông sản chỉ là những mặt hàng tươi, phải nghĩ rằng đây là nguyên liệu cho một loạt ngành công nghiệp chế biến để tạo giá trị gia tăng cao hơn”, chuyên gia Pham Chi Lan nói.
Theo Infonet
Các điểm bán nông sản ở Hà Nội có thực sự đang "giải cứu" cho nông dân Việt?
Mặc dù không treo biển "giải cứu nông sản" nhưng việc bày bán nông sản giá rẻ trên các vỉa hè cũng là một cách góp phần tiêu thụ nông sản cho nông dân Việt.
21h đêm, trong khi các điểm bán nông sản trên vỉa hè phố Tố Hữu đã dọn hàng thì một điểm bán sầu riêng tại cổng nghĩa trang Trung Văn (phường Trung Văn, quận Nam Từ Liêm) vẫn hối hả đón khách.
Tấm biển đỏ chứa nội dung "điểm bán dưa hấu ủng hộ đồng bào miền Trung" có kích thước khá lớn được treo trên tường xi măng bao quanh nghĩa trang. Ngoài vỉa hè, điểm bán này còn treo thêm tấm biển đỏ chứa nội dung: "Sầu ri 6... bao ăn".
Một điểm bán sầu riêng và dưa hấu tại cổng nghĩa trang Trung Văn, lúc 21h đêm.
Điểm bán dưa hấu tại cổng nghĩa trang Trung Văn đang tiêu thụ hàng nông sản của đồng bào miền Trung.
Anh Lương, chủ quầy hàng này cho biết: "Dưa hấu là của đồng bào miền Trung, sầu riêng cũng của đồng bào ta nhưng là sầu giống Thái Lan và được trồng ở Đắk Lắk. Sầu riêng có giá bán 95.000 đồng/kg".
Giải đáp thắc mắc của chúng tôi về giá bán sầu riêng cao hơn so với giá bán tại vườn ở Đắk Lắk, anh Lương cho biết: "Chúng tôi là người ngoài này, làm sao mà vào tận miền trong để thu mua nông sản của từng hộ dân. Chúng tôi mua hàng của thương lái ở chợ đầu mối phía nam Hà Nội, họ thu gom và đán.h container từ miền Trung ra ngoài này để bỏ sỉ, chúng tôi mua với mức giá không hề rẻ. Nếu khấu hao các chi phí và rủi ro thì chúng tôi chỉ lãi được khoảng 2 giá con".
Anh Lương cho biết, việc bày bán nông sản giá rẻ trên các vỉa hè cũng là một cách góp phần tiêu thụ nông sản cho nông dân Việt.
Anh Lương cho rằng, mua nông sản ở đâu cũng như nhau, cũng đều là của nông dân Việt Nam. Vì dịch COVID-19, nông sản mới có giá bán thấp như hiện nay. Dưa hấu có giá từ 5.000 - 7.000 đồng/kg hoặc giá khoai lang giống Nhật từ 9.000 - 15.000 đồng/kg thì đều là hàng nông sản của Việt Nam.
Cũng với mức giá từ 90.000 - 95.000 đồng/kg sầu riêng, một điểm bán sầu riêng khác trên đường Tố Hữu thừa nhận, sầu riêng không phải là mặt hàng nông sản đang được tiểu thương kêu gọi giải cứu.
Hình ảnh gây mất mỹ quan tại phố Tố Hữu.
H - nam nhân viên bán sầu riêng thật thà, quầy hàng của mình không phải là điểm giải cứu nông sản và bản thân H cũng đang sở hữu nhiều điểm bán sầu riêng trên dọc phố Tố Hữu.
H cho biết: "Bán hàng giải cứu phải có biển ghi giải cứu và mức giá không cao. Giá bán sầu hiện nay chẳng thấp hơn giá trong siêu thị. Hàng nông sản cần giải cứu có nhiều người, nhiều thành viên tham gia bán hàng.
Tuy nhiên, bán hàng như chúng tôi đây cũng phần nào được gọi là giải cứu, vì chúng tôi đi làm cũng phải có công và hàng cũng là của nông dân Việt trồng chứ không phải hàng nhập khẩu hay hàng qua đường tiểu ngạch".
Khoai lang giống Nhật có giá bán 13.000 đồng/kg.
Những ngày qua, người dân Thủ đô đã không còn xa lại với các điểm bán nông sản tự phát trên một số tuyến phố Nguyễn Xiển, Lê Văn Lương, Tố Hữu, Vũ Trọng Khánh... Những điểm bán nông sản tự phát xuất hiện từ khi dịch COVID-19 lây nhiễm tại Việt Nam.
Ngoài những điểm bán nông sản có ghim biển "giải cứu nông sản..." thì không ít điểm bán lại được treo biển bằng những dòng chữ nguệch ngoạc, kèm mức giá rất bình dân, chỉ từ 7.500 - 15.000 đồng/kg, tùy mặt hàng.
Đơn cử như mặt hàng khoai lang giống Nhật có giá bán chỉ từ 9.000 - 15.000 đồng, dưa hấu có giá bán từ 5.000 - 7.500 đồng/kg, sầu riêng từ 50.000 - 95.000 đồng/kg, tùy loại.
Một điểm bán nông sản trên vỉa hè phố Tố Hữu.
Một thực tế mà PV Báo Gia đình & Xã hội đã ghi nhận là giá bán nông sản ở những điểm bán treo biển "giải cứu nông sản" có mức giá thấp hơn ở các điểm bán khác. Những biển treo nội dung "giải cứu nông sản" chủ yếu tập trung ở mặt hàng khoai lang và dưa hấu.
Nhiều ý kiến cho rằng, mặt hàng sầu riêng có xuất xứ trong nước cũng đang bị ngưng trệ do dịch COVID-19 nhưng trước nhu cầu sầu riêng của người tiêu dùng phía Bắc, giá bán ra của loại mặt hàng này không thể rẻ. Các mức giá rẻ từ 50.000 - 85.000 đồng/kg chỉ dành cho sầu loại, sầu kém chất lượng.
Hình ảnh quen thuộc tại tuyến phố Tố Hữu, Vũ Trọng Khánh.
Trước vấn đề trên, trao đổi với PV, chuyên gia thương mại Vũ Vinh Phú cho hay: "Các điểm bán nông sản tự phát trên các vỉa hè không chỉ gây mất mỹ quan đô thị mà còn cản trở lối đi của người đi bộ. Vì vậy, để tránh việc lợi dụng dịch COVID-19 để tiêu thụ nông sản thì lực lượng chức năng cần vào cuộc.
Nếu thực sự là hàng nông sản cần giải cứu thì nên tạo điều kiện cho thương lái hỗ trợ người nông dân Việt. Đây là sự nhân văn, hành động nhân đạo trong kinh doanh, đặc biệt là trong bối cảnh dịch COVID-19 có nhiều diễn biến. Tuy nhiên, nếu các điểm bán là ăn theo những quầy hàng giải cứu thực sự thì cần có biện pháp để đảm bảo trật tự đô thị, văn minh đô thị".
Ngày 26/2, ông Nguyễn Đắc Long, Chủ tịch UBND phường Trung Văn cho biết, các điểm nông sản tự phát chủ yếu là ở các vỉa hè, việc bày bán hàng diễn ra từ sáng đến tối các ngày. Hiện tượng này không chỉ gây ảnh hưởng, cản trở lối đi chung của tuyến phố mà còn gây mất mỹ quan đô thị. Đặc biệt là hình ảnh trong mắt du khách quốc tế.
Vì vậy, thời gian qua, lực lượng chức năng cấp cơ sở đã ra quân kiểm tra, dẹp bỏ nhiều điểm bán nông sản tự phát.
Trước những điểm bán nông sản tự phát, ông Long cũng khuyến cáo người tiêu dùng, ngoài việc quan sát các thông tin về "giải cứu nông sản" hoặc "ủng hộ nông sản miền Trung" thì người tiêu dùng cần đề nghị người bán xác nhận về xuất xứ nông sản, cũng như mục đích tiêu thụ hàng hóa, nếu thực sự muốn chung tay ủng hộ nông sản cho nông dân Việt.
Theo Gia đình & Xã hội
Dân buôn lợi dụng chiêu "giải cứu" nông sản để kiếm lời Sầu riêng, khoai lang, cam, dưa hấu, tôm hùm.... đang được bày bán tràn lan nhiều nơi, tất cả đều được kèm tấm biển "giải cứu". Cầu sông Nhuệ tập trung nhiều điểm "giải cứu" nông sản Sau dưa hấu, thanh long, cam... những ngày gần đây khoai lang và sầu riêng được dân buôn bày bán nhiều trên trục đường Tố Hữu...