EU chính thức triển khai "Hệ thống Xuất nhập cảnh điện tử" (EES) từ ngày 12/10, đánh dấu bước tiến lớn trong việc kết hợp công nghệ với an ninh biên giới.

Một người đàn ông làm thủ tục ở chốt biên giới Bajakovo tại Croatia (Ảnh: Reuters).

"Hệ thống Xuất nhập cảnh điện tử" (EES) sẽ được áp dụng tại các cửa khẩu biên giới ngoài khối Liên minh châu Âu (EU). Hệ thống này dự kiến hoàn tất trong vòng 6 tháng tới và chính thức hoạt động từ ngày 10/4/2026, thay thế hoàn toàn việc đóng dấu hộ chiếu truyền thống cho công dân ngoài EU bằng hồ sơ điện tử.

Hệ thống EES cho phép du khách không thuộc khối EU đăng ký tại biên giới bằng cách quét hộ chiếu, lấy dấu vân tay và chụp ảnh khuôn mặt. Dữ liệu mỗi lần nhập cảnh sẽ được lưu trữ và cập nhật trong cơ sở dữ liệu tập trung của EU, giúp cơ quan chức năng dễ dàng phát hiện người lưu trú quá hạn, ngăn chặn giả mạo danh tính và tăng cường kiểm soát nhập cư bất hợp pháp.

Ủy viên phụ trách Nội vụ và Di trú châu Âu, ông Magnus Brunner, nhấn mạnh: "Hệ thống Xuất nhập cảnh là nền tảng kỹ thuật số cho khuôn khổ di trú và tị nạn chung mới của châu Âu. Việc triển khai trong vòng 6 tháng giúp các quốc gia thành viên, doanh nghiệp và du khách có thời gian thích nghi với quy trình mới".

Việc EU thay thế hoàn toàn việc đóng dấu hộ chiếu bằng hồ sơ điện tử cho thấy xu hướng số hóa quản lý biên giới đang lan rộng trên toàn cầu. Các chuyên gia nhận định, khi đi vào hoạt động hoàn chỉnh, EES sẽ giúp giảm thời gian kiểm tra, tăng cường an ninh và minh bạch hóa quy trình di chuyển trong khối Schengen, bao gồm hầu hết các nước EU cùng với Iceland, Na Uy, Thụy Sĩ và Liechtenstein.

Hệ thống này cũng được kỳ vọng trở thành nền tảng cho chính sách di trú thế hệ mới của EU, nơi dữ liệu và công nghệ đóng vai trò trung tâm trong việc cân bằng giữa tự do đi lại và an ninh biên giới.

Đối với Anh, sau khi Anh rời EU, công dân nước này cũng được xem là đối tượng ngoài khối, do đó phải tuân theo quy trình mới. Quy trình kiểm tra trong khuôn khổ EES sẽ được thực hiện ngay tại biên giới trước khi rời khỏi Vương quốc Anh, bao gồm các điểm chính là cảng Dover, ga Eurotunnel ở Folkestone, và ga Eurostar tại St Pancras, Anh.

Giai đoạn đầu, chỉ xe chở hàng và xe khách tại Dover và Eurotunnel sẽ phải thực hiện kiểm tra EES. Từ tháng 11, quy trình sẽ mở rộng sang xe du lịch cá nhân tại Dover, và đến cuối năm, sẽ được áp dụng tại Eurotunnel. Riêng Eurostar sẽ triển khai dần hệ thống mới, bắt đầu với nhóm khách doanh nhân, trước khi mở rộng cho toàn bộ hành khách trong thời gian tới.

Bộ trưởng An ninh Biên giới và Tị nạn Anh, ông Alex Norris, cho biết chính phủ Anh đã làm việc chặt chẽ với EU để đảm bảo việc chuyển đổi diễn ra thuận lợi.