Đưa ánh sáng văn hóa đọc đến với học sinh vùng cao

Nhóm giáo viên tình nguyện của TP HCM đã đến với học sinh các trường tiểu học đóng trên những bản làng xa xôi nhất của cực Bắc Tổ quốc và gieo niềm đam mê đọc sách cho học sinh vùng cao

Vượt qua hàng trăm cây số đường đèo dốc trong thời tiết khắc nghiệt với những cơn mưa lớn buộc phải dè dặt hơn trong quá trình di chuyển, chúng tôi cũng đến được Trường Phổ thông dân tộc bán trú (PTDTBT) Tiểu học Nà Hỳ số 2 (huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên).

“Đói” sách vì cơm còn chưa no…

Ở một góc sân trường, trên những cành cây vừa tầm với của học sinh (HS) là những chai nhựa được treo lên và cuộn gọn bên trong là những cuốn báo mỏng. Trong giờ ra chơi, các em HS háo hức giành lấy những chiếc chai để được xem báo.

Cô Lò Thị Thùy, hiệu trưởng nhà trường, cho biết trường không có sách cho HS đọc ngoài khoảng 20 tờ Báo Nhi Đồng đã cũ, thư viện trường cũng ít sách, chủ yếu là tài liệu tham khảo. Treo báo trong những chai nhựa vừa bảo quản được khi trời mưa vừa thuận tiện. “Đối với HS vùng cao, vốn dĩ không muốn nghĩ đến cái chữ, gia đình các em cho rằng con em đến trường thì không có thóc ăn, tốt nhất là ở nhà trông em, phụ giúp cha mẹ. Đến trường đã rất gian nan rồi, đọc sách là việc ít ai nghĩ tới, nên việc đọc sách hầu như không có” – cô Thùy nhìn nhận.

Cô Hoàng Thị Thu Hiền trao đổi về ý nghĩa của việc đọc sách cùng học sinh Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Nà Hỳ số 2

Do điều kiện khó khăn, không có sách đọc nên học sinh của trường chỉ được đọc một số tờ báo được treo lên cây vào giờ ra chơi (ảnh dưới)

Các em reo vui khi thấy những cuốn sách dành cho thiếu nhi như truyện cổ tích, sách danh nhân, khám phá thiên nhiên… được cô Hoàng Thị Thu Hiền – Trưởng Ban Dự án Sách hay dành cho HS tiểu học – lật từng trang, đọc và tóm tắt cho các em nghe. Các em cũng nhiệt tình trả lời các câu hỏi cô giáo nêu ra để được tặng một cuốn sách hay, mân mê trong tay rồi chuyền cho nhau đọc. Niềm vui đọc sách được thắp lên ở ngôi trường có 70% là HS dân tộc Mông và 30% là HS dân tộc Dao, 90% HS trong diện hộ nghèo, hầu hết các em chưa bao giờ được đọc sách ngoài sách giáo khoa.

Tại Trường PTDTBT Tiểu học Nậm Xe (huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu) khi các thành viên của Dự án Sách hay cho HS tiểu học tập huấn cho ban giám hiệu và thủ thư của các trường tiểu học trong huyện về công tác thư viện và khuyến khích HS đọc sách, có vị hiệu trưởng đã bật khóc vì nhớ lại những năm tháng ấu thơ đã được gắn bó với sách, trưởng thành từ những trang sách nhưng nhiều thế hệ HS vùng cao của thầy lại không có sách để đọc và khi những cuốn sách hay được chuyển tới, thầy không nén nổi những dòng nước mắt.

Hành trình gian nan

Để đến được Trường PTDTBT Tiểu học và THCS Tung Qua Lìn (huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu), nằm trong khu vực biên giới Việt – Trung, chúng tôi phải vượt qua đoạn đường dốc hẹp dựng đứng, cheo leo có lúc tưởng như “tiến thoái lưỡng nan”. Đây là trường học khó khăn nhất của tỉnh Lai Châu với 90% HS là dân tộc Mông, 10% là HS dân tộc Hà Nhì. Cô Lù Thị Hương Lan, hiệu trưởng nhà trường, cho biết HS phải đi bộ, leo dốc 3-5 km để tới trường, vốn tiếng Việt của các em rất hạn chế, đi học còn không có dép, mùa đông có em chỉ một manh áo mỏng lạnh cóng đến trường… Nhà trường mấy chục năm chưa từng có đơn vị, cá nhân nào trao tặng sách và thực tế là không có sách gì đọc ngoài sách giáo khoa.

Học sinh Trường PTDTBT Tiểu học và THCS Tung Qua Lìn phải leo dốc 3-5 km mới có thể đến trường

Dự án Sách hay cho HS tiểu học do cô Hoàng Thị Thu Hiền (cựu giáo viên Trường Quốc học Huế, Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong – TP HCM) sáng lập và vận động đội ngũ giáo viên và những nhà hảo tâm đồng cảm cùng chung tay giúp sức. Đến nay, dự án đã đến với hàng trăm trường tiểu học khó khăn thuộc 69 huyện của 29 tỉnh, thành trong cả nước. Mỗi điểm trường dự án tặng trên 280 đầu sách đã được đội ngũ giáo viên của dự án chọn lọc kỹ, đậm tính giáo dục, văn hóa, kỹ năng… và phù hợp lứa tuổi HS tiểu học. Riêng huyện Nậm Pồ và Phong Thổ, dự án trao tặng trên 13.000 cuốn sách hay.

Cô Hoàng Thị Thu Hiền cho rằng sách đến với HS là điều đáng quý nhưng để thắp sáng niềm đam mê đọc sách phải chính từ thầy cô giáo. Do đó, bên cạnh việc huy động nguồn sách hay cho HS, ban giám hiệu và thủ thư các trường cũng được truyền cảm hứng về đọc sách trong các buổi tập huấn, hội thảo do dự án tổ chức để việc đọc sách thực sự thành thói quen, là niềm vui thích của HS và cả giáo viên.

Cô Nguyễn Thị Ngọc Diệp – giáo viên Trường Song ngữ Quốc tế Horizon, phó ban dự án – cho biết hầu hết thành viên trong ban dự án đều là giáo viên, đa phần là phụ nữ, sau lưng là chồng con, gia đình và phải chắt chiu những đồng lương từ dạy học để có đủ chi phí lên đường. Chuyến đi nào cũng về đến TP HCM gần 0 giờ và sáng lại tiếp tục việc dạy học và hành trình kế tiếp. “Sở dĩ các giáo viên của dự án tâm huyết với việc đưa sách đến cho HS là vì thực tế trong giảng dạy, để một đứa trẻ phát triển ngôn ngữ, nói – viết được những câu chuẩn, diễn đạt hay thì việc dạy của cha mẹ và giáo viên không bằng việc con say mê đọc sách và câu chữ trong sách sẽ đi vào tâm hồn con trẻ” – cô Diệp lý giải.

Ông Bùi Văn Ần – chuyên viên cấp tiểu học, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nậm Pồ (Điện Biên) – cho hay nhiều đoàn thiện nguyện đã đến với HS vùng cao để tặng quần áo, vật dụng… nhưng trao sách cho HS và giáo viên thì đây là lần đầu tiên. “Tặng bộ đồ, quà bánh HS có thể quên nhưng tặng những trang sách hay thì HS sẽ nhớ, sẽ mang theo suốt cấp học và cả cuộc đời…” – thầy Ần nói.

Trung thu đến với học sinh nghèo

Không chỉ tặng sách, dịp này Dự án Sách hay cho HS tiểu học đã trao tặng 443 bộ đồng phục cho HS Trường PTDTBT Tiểu học và THCS Nà Khoa (huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên), 525 chiếc mền, 525 đôi giày cho HS Trường PTDTBT Tiểu học Tung Qua Lìn (huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu) cùng 554 đôi dép tổ ong, 2.800 tập vở và 2.600 chiếc bánh trung thu… để HS vùng cao đón trung thu ấm áp hơn.

Học sinh lớp 1 Trường PTDTBT Tiểu học Tung Qua Lìn được nhận ba lô, sách vở, mền, giày dép… từ những tình nguyện viên của Dự án Sách hay cho học sinh tiểu học quyên góp