Đối ngoại năm 2013 toàn diện, trọng tâm và chiến lược

“Đối ngoại năm 2013 là một hoạt động mang tính toàn diện, trọng tâm và chiến lược. Chưa có một năm nào mà toàn bộ các nước trong đối tác chiến lược và đối tác toàn diện của Việt Nam đều trao đổi các chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao như năm 2013.”

Trong ngày cuối cùng của năm 2013, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đã dành thời gian gặp gỡ, thông tin cho báo chí về tình hình khu vực, thế giới, thành tựu đối ngoại năm 2013, định hướng công tác đối ngoại năm 2014…

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh (Ảnh Nam Hằng)

Xin Phó Thủ tướng, Bộ trưởng cho biết đặc điểm tình hình thế giới cũng như cũng như khu vực trong năm 2013?

Nhìn lại năm 2013, chúng ta thấy một đặc điểm bao trùm nhất của tình hình thế giới vẫn là hòa bình ổn định và phát triển. Tình hình kinh tế thế giới có thể nói trong 4 từ: “lạc quan, thận trọng”. Lạc quan ở sự phục hồi của khu vực châu Âu, của Mỹ cũng như tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc. Thận trọng vì còn rất nhiều yếu tố rủi ro trong kinh tế thế giới chưa thể nói sự phục hồi đó có mạnh mẽ hay không.

Có 5 xu hướng nổi lên trong tình hình kinh tế thế giới: Các nước đều tập trung vào việc chuyển đổi, cơ cấu lại nền kinh tế; chuyển đổi mô hình phát triển dựa vào khoa học công nghệ; liên kết kinh tế khu vực ngày càng tăng; chuyển dịch sức mạnh kinh tế từ Tây sang Đông (sự nổi lên của kinh tế Trung Quốc), từ Bắc xuống Nam (với các nền kinh tế mới nổi Brazil, Indonesia, Ấn Độ); và xu hướng hoán đổi đồng nhân dân tệ với những đồng tiền khác (Trung Quốc hiện nay có 21 hoán đổi tiền tệ với các nước).

Về chính trị , hòa bình ổn định vẫn là xu thế chủ đạo, nhưng cạnh tranh, đặc biệt là cạnh tranh chiến lược, cạnh tranh giữa các nước lớn diễn ra mạnh mẽ ở các khu vực. Trước đây, Trung Đông-Bắc Phi là nơi của cạnh tranh lợi ích chiến lược, giờ chuyển sang Châu Á-TBD. Đó là sự cạnh tranh giữa các nước lớn mà cụ thể là giữa Trung Quốc với Mỹ. Điều này thể hiện rất rõ ở những vùng biển Hoa Đông, Biển Đông.

Khu vực CA-TBD chứng kiến chạy đua vũ trang đang tăng lên khi các nước trong khu vực mua sắm vũ khí. Ngay cạnh Việt Nam là vấn đề biểu tình xảy ra ở Thái Lan, Campuchia.

Môt trong nhưng vân đê nôi bât trong năm qua la viêc Trung Quôc lâp vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên vùng biển Hoa Đông. Môt sô y kiên so sanh ADIZ vơi yêu sách “đương lươi bo” của Trung Quốc trên Biên Đông. Y kiên cua ông về điều này thế nào? Ông co ky vong gi vê tinh hinh Biên Đông trong năm 2014?

Tranh châp trên biên Hoa Đông la tranh châp vê chu quyên biển đao. Nhât cung đa công bô ADIZ, Han Quôc cung vây, va đên nay la Trung Quôc, dẫn đến các vung nhân dang phòng không chông lân nhau. Chung ta va môt sô nươc trong ASEAN đa bay to quan ngai nêu ơ Biên Đông co vung nhân dang đo se khiên tinh hinh rât phưc tap, gây ra căng thăng tai khu vưc và dân đên nhưng vân đê không thê lương trươc đươc.

Vung nhân dang trên Biên Đông khac vơi cac tuyên bô chu quyên trên Biên Đông. Hiên nay co 5 nươc 6 bên đang tranh châp chủ quyền tại Biển Đông. Đo la nhưng tranh châp trên biên đao chư không phai trên vung trơi.

Năm 2014, Viêt Nam va cac nươc ASEAN ky vong ky đươc Bô Quy tăc ưng xư trên Biên Đông (COC) vơi Trung Quôc.

Trong bối cảnh thế giới có những sự phức tạp như vậy thì ngành đối ngoại của chúng ta đã triển khai những hoạt động gì và kết quả ghi nhận ra sao?

Đối ngoại năm 2013 là một hoạt động mang tính toàn diện, trọng tâm, trọng điểm và chiến lược. Trong năm 2013, chúng ta đã triển khai xác lập khuôn khổ đối tác chiến lược và đối tác toàn diện với nhiều nước lớn.

Giá trị thương mại của Việt Nam với 13 nước đối tác chiến lược lên tới 148 tỷ USD (chiếm gần 80% tổng giá trị xuất nhập khẩu của Việt Nam). ODA từ Nhật Bản chiếm tới 30% tổng ODA của các nước dành cho Việt Nam.

Chúng ta xác định khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược với các nước quan trọng nhất, đặc biệt là với 5 nước thường trực của Hội đồng bảo an Liên Hợp quốc. Đối tác chiến lược của chúng ta tập trung cả hai khu vực là Châu Á và Châu Âu gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Indonesia, Singapore, Thái Lan, Ấn Độ, Nga, Anh, Đức, Pháp, Ý và Tây Ban Nha.

Chưa có một năm nào mà toàn bộ các nước trong đối tác chiến lược và đối tác toàn diện của Việt Nam đều trao đổi các chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao như năm 2013. Điều này thể hiện mức độ quan hệ về chính trị cao, lợi ích về kinh tế – thương mại, an ninh – quốc phòng.

Năm 2013, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường sang thăm Việt Nam sau 7 năm, sau đó là chuyến thăm Tổng thống Nga V.Putin. Thủ tướng Nhật Bản chọn Việt Nam là nước đầu tiên ông đến thăm sau khi lên cầm quyền. Tổng thống Hàn Quốc cũng chọn Việt Nam là nước Châu Á đầu tiên đi thăm sau khi trúng cử. Tổng bí thư Nguyễn Phú trong đã có chuyến thăm Ấn Độ, Anh, Ý và EU; Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thăm Pháp…

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Tổng thống Nga Putin tại cuộc hội đàm ngày 12/11/2013 (Ảnh Quang Phong)

Quan hệ của chúng ta với Trung Quốc tăng cường thêm sự tin cậy để giải quyết các vấn đề thông qua những kết quả đạt được trong chuyến thăm của Thủ tướng Lý Khắc Cường tới Việt Nam. Chúng ta tăng cường quan hệ hợp tác về an ninh quốc phòng, đồng thời trên những lĩnh vực mang ý nghĩa chiến lược đó là hợp tác về điện hạt nhân cũng như tham gia các dự án về dầu khí với Nga.

Với Nhật, riêng trong năm 2013, Nhật cam kết hỗ trợ 1,4 tỷ USD cho Việt Nam, là mức viện trợ rất cao trong bối cảnh Nhật cũng như các nước có khó khăn về kinh tế.

Vị thế của chúng ta trên trường quốc tế tăng lên khi chúng ta trúng cử vào hội đồng nhân quyền với số phiếu rất cao.

Trong năm 2013, tình hình Biển Đông tiếp tục duy trì môi trường ổn định dù trong năm 2012 và đầu năm 2013 diễn biến khá phức tạp. Chúng ta một mặt tiếp tục đấu tranh bảo vệ vùng đặc quyền kinh tế đồng thời cũng chống lại các biện pháp, các hoạt động kinh tế ở các vùng biển của chúng ta.

Xin Phó Thủ tướng cho biết những trọng tâm của công tác đối ngoại trong năm 2014?

Năm 2014, với tình hình kinh tế tiếp tục có phục hồi, tình hình chính trị thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, hoạt động đối ngoại của chúng ta tiếp tục triển khai đường lối đối ngoại của Đại hội đảng XI.

Chúng ta đã xây dựng các mối quan hệ đối tác chiến lược, đối tác chiến lược toàn diện thì phải làm cho quan hệ đó thực sự có hiệu quả. Về kinh tế, thương mại và đầu tư, cần có biện pháp để thúc đẩy tăng cường hợp tác với những nước đối tác chiến lược toàn diện bên cạnh đó là tiếp tục thúc đẩy quan hệ với các nước khác.

Năm 2013, tập trung vào quan hệ với các nước lớn, quan trọng; năm 2014, chúng ta một mặt tiếp tục thúc đẩy quan hệ đưa vào hiệu quả cụ thể, đồng thời tiếp tục mở rộng quan hệ với các nước khác.

Các hoạt động ngoại giao kinh tế, văn hóa, bảo vệ công dân là những nhiệm vụ vẫn tiếp tục được thực hiện tích cực.

Trong năm 2014 Bô Ngoai giao sẽ co phương hương như thê nao đê phat huy hơn nưa vai tro cua công đông hơn 4 triêu kiêu bao Viêt Nam ơ nươc ngoai, thưa Phó Thủ tướng?

Chinh sach cua chung ta la ngươi Viêt Nam ơ nươc ngoai la môt bô phân cua Viêt Nam. Chung ta mong muôn ngươi Viêt Nam ơ nươc ngoai sông, hoa nhâp, hôi nhâp vơi cac nươc, đong gop xây dưng kinh tê cua nươc đo, nhưng đông thơi hương vê quê hương đât nươc, đong gop cho quê hương đât nươc thông qua viêc tăng cương đi lai, thăm thân, tăng cương đâu tư cac dư an đê xây dưng, phat triên kinh tê đât nươc, tăng cương day tiêng Viêt cho con cai đê giư tiêng Viêt. Văn hoa phai đi cung ngôn ngư, giư đươc ngôn ngư mơi giư đươc văn hoa.

Chung ta mong muôn ngươi Viêt Nam ơ nươc ngoai tiêp tuc duy tri ban săc văn hoa cua ngươi Viêt ơ nươc ngoai thông qua viêc giư đươc tiêng Viêt cho con em. Chung ta cung rât mong muôn ngươi Viêt ơ nươc ngoai tiêp tuc lam câu nôi thuc đây quan hê hưu nghi giưa nươc sơ tai vơi Viêt Nam. Tuy nhiên vân con môt bô phân ngươi Viêt con co hanh đông, hoat đông lam anh hương tơi quan hê giưa Viêt Nam vơi nươc ngoai ma chung ta không mong muôn.

Nhân dip năm mơi, tôi xin gửi lời chuc tới ngươi Viêt ơ nươc ngoai co cuôc sông vui tươi, đây đu, đong gop vao cuôc sông ơ đât nươc sơ tai, đông thơi cũng hướng vê quê hương đât nươc.

C hinh sach hô trơ Viêt kiêu đong gop cho quê hương như thê nao, thưa Phó Thủ tướng?

Chung ta đa co nhiêu chinh sach đôi vơi kiêu bao ơ nươc ngoai như đươc quyên mua nha ơ tai Viêt Nam. Đôi vơi ngươi Viêt ơ nươc ngoai con hô chiêu, chưng minh thư Viêt Nam thi khi vê Viêt Nam không cân visa, kê ca vơ hoăc chông, con cua ngươi đo cung không cân visa. Cac chinh sach đo tao điêu kiên thuân lơi cho ngươi Viêt ơ nươc ngoai.

Tai Hội nghị giữa vơi cac đia phương vưa qua, Thu tương bao cao vơi chinh phu la trong năm 2013 sô lương đoan công tac ra nươc ngoai giam hơn 30%, tuy nhiên nhiều đoàn công tác chưa đem lại hiệu quả? Phải chăng chúng ta mới chỉ cắt giam vê sô lương chư chưa siêt chăt hiêu qua? Lam thê nao đê đam bao hiêu qua cua cac đoan công tac?

Trươc tiên phai đinh chinh la cac bao đưa nhâm vê sô liêu. Năm 2012 con sô cac đoan đi nươc ngoai la 3.780, năm 2013 la khoang 2.300, chư không phai 3.200 như cac bao đưa. Như vây la giam 30% so vơi năm 2012.

Tuy nhiên, điêu cân rut kinh nghiêm la co nhưng đoan chưa hiêu qua. Nêu đi hoc tâp kinh nghiêm thi phai hoc nhiêu thư, nhưng nhiêu đoan cua Viêt Nam chi hoc môt thư, nghia la nhiều đoàn đên môt nơi ma lai hoi cung môt câu hoi. Khi cac đoan đi vê thi chung ta cân xây dưng môt cơ sơ dư liêu đê nhưng ngươi khac không đi cung hoc đươc kinh nghiêm đo tránh lãng phí.

Không phai tât ca 2.300 đoan đêu dung ngân sach nha nươc, co nhưng đoan đươc tai trơ theo cac dư an đê đi hoc tâp kinh nghiêm ơ nươc ngoai. Chung ta không co đâu môi, cơ quan điêu phôi chung đê tông kêt cac kinh nghiêm của các đoàn sau mỗi chuyến đi.

Bô Ngoai giao co thê se giao cho cac cơ quan đai diên ơ nươc ngoai, cac đoan sang phai bao cho cơ quan đai diên đê tranh hoi lai nhưng vân đê cac đoan trươc đa hoi. Cac cơ quan đai diên se bô tri chương trinh đi đê phuc vu đung yêu câu, nhưng vơi điêu kiên cac bô, nganh, đia phương khi đi công tac phai bao cho Bô Ngoai giao, Cuc Ngoai vu đia phương, cac cơ quan đai diên ơ nươc ngoai đê cô vân xây dưng chương trinh hiêu qua khi đi hoc tâp kinh nghiêm.

Nam Hằng

(Ghi)

Theo Dantri