Đồ ăn vặt ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giấc ngủ ở độ tuổi thanh thiếu niên

Một nghiên cứu do Đại học Queensland đã phát hiện ra rằng ăn quá nhiều đồ ăn vặt gây ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ ở độ tuổi thanh thiếu niên.

Nhà nghiên cứu Khoa học Phục hồi và Sức khỏe của Đại học UQ, Phó Giáo sư Asad Khan cho biết việc tiêu thụ thường xuyên nước ngọt và đồ ăn nhanh có liên quan đến rối loạn giấc ngủ ở độ tuổi thanh thiếu niên trên khắp thế giới .

Ông Asad Khan cho biết: “Đây là nghiên cứu đầu tiên kiểm tra chế độ ăn uống không lành mạnh và rối loạn giấc ngủ liên quan đến căng thẳng trên quy mô toàn cầu ở học sinh trung học từ 64 quốc gia. Nhìn chung, 7,5% thanh thiếu niên cho biết rối loạn giấc ngủ liên quan đến căng thẳng, tình trạng này phổ biến ở nữ hơn nam”.

Ảnh minh họa.

Rối loạn giấc ngủ gia tăng khi uống nước ngọt có ga thường xuyên hơn, thường chứa caffeine hoặc thức ăn nhanh, theo truyền thống là giàu năng lượng và nghèo chất dinh dưỡng.

Những thanh thiếu niên uống hơn 3 cốc nước ngọt mỗi ngày có tỷ lệ rối loạn giấc ngủ cao hơn 55% so với những người chỉ uống một cốc nước ngọt mỗi ngày. Nam giới tiêu thụ thức ăn nhanh hơn bốn ngày mỗi tuần có tỷ lệ rối loạn giấc ngủ cao hơn 55% so với những người chỉ ăn thức ăn nhanh một lần một tuần, trong khi tỷ lệ này cao hơn 49% ở nữ giới.

Thường xuyên uống nước ngọt hơn ba lần một ngày và thức ăn nhanh hơn bốn ngày mỗi tuần, có liên quan đáng kể đến rối loạn giấc ngủ ở tất cả các quốc gia trừ những nơi có thu nhập thấp.

Dữ liệu được thu thập từ Khảo sát Sức khỏe Toàn cầu tại Trường học của Tổ chức Y tế Thế giới từ năm 2009 đến 2016, bao gồm 175.261 học sinh từ 12 đến 15 tuổi từ 64 quốc gia có thu nhập thấp, trung bình và cao trên khắp Đông Nam Á, Châu Phi, các khu vực của Nam Mỹ và Đông Địa Trung Hải.

Nhìn chung, thanh thiếu niên ở các nước có thu nhập cao có mối liên hệ cao nhất giữa việc uống nước ngọt và rối loạn giấc ngủ.

Ông Khan cho biết những phát hiện này đặc biệt quan tâm vì giấc ngủ kém chất lượng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và sự phát triển nhận thức của thanh thiếu niên. Do vậy, việc nhắm vào những hành vi không lành mạnh này cần phải là ưu tiên của các chính sách và kế hoạch. Các chiến lược cần được tùy chỉnh và điều chỉnh giữa các quốc gia hoặc khu vực để đáp ứng nhu cầu địa phương của họ.

Tạo môi trường học đường để hạn chế việc tiếp cận nước ngọt có ga và thức ăn nhanh, đồng thời áp dụng thuế đường để giảm bớt việc bán nước ngọt có thể có lợi. Gia đình cũng có thể là công cụ thúc đẩy việc ăn uống lành mạnh vì việc áp dụng và duy trì các hành vi ăn uống của trẻ em bị ảnh hưởng bởi môi trường gia đình của chúng.

2 sự thật khiến bố mẹ nào cũng giật mình về hành vi ăn uống của trẻ, 1 miếng bim bim có thể phải đánh đổi sức khỏe cả đời con

Hành vi ăn uống của trẻ nhỏ do chính cha mẹ quyết định. Đôi khi thấy con tội nghiệp so với các bạn bè cùng lứa tuổi mà bố mẹ "tặc lưỡi" cho con ăn bim bim, bánh kẹo, đồ ngọt dù biết nó không hề tốt cho bé.

Mới đây, chuyên gia dinh dưỡng Anh Nguyễn đã có bài viết phân tích vì sao trẻ con hay đòi ăn những đồ ăn vặt thiếu lành mạnh thay vì hoa quả hay ăn cơm. Và sự thật được các nghiên cứu khoa học chứng minh chắc hẳn sẽ khiến hầu hết phụ huynh giật mình bởi những thói quen ăn uống xấu của trẻ lại do chính cha mẹ chứ không phải ai khác.

Tại sao bé hay đòi ăn kẹo bánh, bim bim thay vì ăn cơm?

Nhiều cha mẹ băn khoăn: Tại sao trẻ cứ đòi ăn bánh snack thay vì ăn cơm, tại sao trẻ hay đòi ăn bánh kẹo thay vì ăn trái cây?

Có 2 lí do giải thích tại sao bé lại như vậy, bạn đã vô tình giới thiệu cho trẻ quá sớm trước khi trẻ nhận ra đó là đồ ăn vặt:

1. Ăn bánh snack, kẹo và bánh thì quá dễ dáng cắn và nhai, còn nghe vui tai, có mùi thơm, mùi vị đa dạng so với việc ăn cơm.

2. Những thực phẩm này thường sử dụng chất điều vị để vị ngọt trở nên "đậm đà", vị chua cũng "cuốn hút", vị mặn rất "chất", nghĩa là đều được gia giảm để tăng hương vị, trong khi các bé dưới 5 tuổi còn đang học hỏi về mùi vị nên việc bé bị cuốn hút là điều dễ hiểu.

Sức khỏe của trẻ nằm trong tay trái và tay phải của cha mẹ

Nhiều cha mẹ chia sẻ: " Không muốn giới thiệu cho bé ăn, nhưng ở nhà thấy ai ăn món đó, bé nhìn "thèm thuồng" và đưa tay đòi ăn, nên cho bé thứ 1 miếng. Sau đó, bé đòi ăn, và biết bánh ở ngăn nào trong siêu thị để vòi vĩnh mẹ ". Một mẹ khác nói: Không thể ngăn được điều này, vì các bé hàng xóm thường ăn và bé cũng được cho ăn từ các cô, bác hàng xóm.

Đứa trẻ nào cũng thích bim bim, bánh kẹo (Ảnh minh họa).

Sự thật thứ 1: Trẻ trước 5 tuổi có đủ "tính chất" của một "thám tử chuyên nghiệp". Có thể bạn không tin! Nhưng đây là sự thật từ những nghiên cứu về não bộ trẻ nhỏ. Nếu bạn nào trải nghiệm: Bé chỉ nhìn 3-4 lần một việc mẹ/ai đó làm thì có thể bắt chước lại gần như chính xác. Não bộ trẻ như cái camera ghi nhận và phân tích nhanh mỗi khung hình để dần được ghép thành "full HD" sau đó. Trẻ rất chú ý đến mọi người xung quanh như cách chúng ta nói chuyện, cách chúng ta ăn uống.

Tuy nhiên, trẻ có thể chấp nhận được "sự khước từ". Trẻ sẽ không "lì" đòi một món đồ ăn/món đồ nếu không được phép ngay từ lần đầu tiên (lúc này chưa hình thành "FULL-HD" trong não) và đòi. Lúc này, cha mẹ có quyền trả lời "KHÔNG" hoặc " CHO", tùy vào bạn. Nhưng, chỉ một lần cho là khung hình sẽ chuyển sang khung "FULL-HD" vì trẻ có thể cảm nhận nó bằng xúc giác, vị giác, khứu giác, thay vì thị giác trước đó. Sau đó, trẻ rất nhạy với nó vì 1 bộ phim về món đồ đó ở trong não trẻ rồi, và trẻ có thể tìm thấy nó ở bất cứ đâu.

Giả sử nếu bạn lựa chọn "KHÔNG", thì hình ảnh ban đầu không đủ mạnh, trẻ sẽ tự điều chỉnh hành vi và học được "pháp lệnh" của cha mẹ là "mình không được phép". Do đó, khi quyết định cho con bạn cái con bạn muốn, thì bạn hãy đặt lên bàn cân để cân đo nặng nhẹ vấn đề đó. 1 bên là con vui nhất thời khi đạt được món đồ đó, 1 bên là những tác hại của nó lên trẻ. Nếu bạn kiên nhẫn đợi 1 vài năm nữa khi trẻ lớn, trẻ vẫn có thể nhận, thử món đồ đó.

Sự thật thứ 2 , hành vi ăn uống của trẻ dưới 5 tuổi chỉ thay đổi khi chính cha mẹ là người hướng bé thay đổi, không phải bạn bè. Do đó, việc bé ăn gì trên trường, nhà bạn hàng xóm không làm bé ăn xấu hơn nếu ở nhà cha mẹ hướng trẻ ăn uống lành mạnh. Tuy nhiên, để hạn chế những hành vi ăn uống của bé không tốt trên trường, bạn có thể liên lạc với giáo viên để hướng dẫn giúp đỡ bé hoặc không tạo điều kiện cho bé ăn không tốt như cho tiền mua quà vặt, mua bánh snack/kẹo bỏ balo cho bé ăn.

Nhiều cha mẹ nói: Nhìn các bạn ăn con "thèm", tội nghiệp! Một lần nữa, tôi muốn nói về sự lựa chọn là nằm ở tay trái và tay phải của cha mẹ, cha mẹ có thể dùng tay phải kiên quyết bỏ những thức ăn không tốt, và dùng tay trái "hướng dẫn/mua/làm những thức ăn tốt cho bé cầm ăn khi đi học". Đừng nhìn vào con người khác, hãy chăm sóc con của bạn vì đó là con của bạn.

Báo cáo gần đây tại Hội Nghị dinh dưỡng nhi khoa quốc tế, Gs.Bs. Huffman, ĐH California, Mỹ đã cho thấy:

" Nhiều hơn 20% các bé độ tuổi 6-8 tháng đã bắt đầu cho làm quen với các loại bánh ngọt, bánh snack (do cha mẹ hoặc người thân cho bé ăn chơi như "cho bé ăn thử xem bé có thích không"). Quá sai lầm cho chuyện "ăn thử tai hại này" ". Gs. Huffman nhấn mạnh việc ăn những thức ăn giàu đường hay nhiều muối này là đang làm bé rối loạn vị giác, dù chỉ 1 lần. Tự cha mẹ làm bé biếng ăn, kén ăn khi chính cha mẹ đưa cho bé ăn những món mà các chuyên gia dinh dưỡng không bao giờ khuyến khích.

Và báo cáo cũng cho thấy rằng :" 75% các bé Châu Á bắt đầu "nghiện" các loại thức ăn này khi bước sang 2 tuổi nếu giới thiệu chúng từ sớm ". Lại 1 cái sai nghiêm trọng nữa mà cha mẹ Châu Á mắc phải là cứ nghĩ: bé ăn không tốt, thì cứ cho bé ăn lặt vặt mấy món này, bé có vẻ thích ăn. Quá sai lầm cho suy nghĩ này, bé càng ăn lặt vặt mấy món giàu năng lượng từ chất béo trans-fat này (1 loại chất béo rất tệ cho tim mạch và não bộ các bé) làm các bé no, giảm hấp thu chất dinh dưỡng từ các thực phẩm khác và hệ tiêu hóa hoạt động không hiệu quả.

Những nguy cơ sức khỏe liên quan với việc ăn bánh snack, bánh kẹo và nước ngọt?

Phần lớn các loại này không chứa nhiều chất dinh dưỡng cần cho sự phát triển của trẻ. Ngược lại, các loại bánh này có hàm lượng muối, đường hoặc lượng chất béo xấu rất cao.

Hơn nữa, các loại snack không lành mạnh này có thể chứa chất ổn định, chất nhũ hóa, chất bảo quản. Đặc biệt các chất điều vị gồm các a-xít, do đó, ăn quá nhiều đôi lúc làm vị giác bé thay đổi và tạo môi trường cho vi khuẩn gây sâu răng phát triển.

Việc ăn quá nhiều đường và muối sẽ làm vị giác bé rối loạn, dẫn đến biếng ăn kéo dài, khó điều trị. Ngoài ra, còn gia tăng cao huyết áp và phát triển bệnh tim khi bé lớn.

Thay thế các loại đồ ăn vặt không lành mạnh bằng gì?

Có thể cho trẻ ăn trái cây, sữa chua, phô mai và các loại hạt (Ảnh minh họa).

- Các loại hạt ăn dặm như hạt bí, hướng dương, hạt hạnh nhân, hạt điều,...

- Trái cây không quá ngọt như bơ, chuối, dâu tây, thanh long,... để bé học mùi vị và lấy chất dinh dưỡng từ tự nhiên.

- Sữa chua và phô mai.

- Tự làm các loại bánh cho bé như cup-cake cà rốt, bí đỏ, khoai lang, hoặc xiên que trái cây hoặc tôm thịt cá.

Vài nét về tác giả:

Bác sĩ Anh Nguyễn hiện đang công tác tại ĐH Worcester-Anh, là thành viên của Hiệp Hội Dinh Dưỡng Lâm Sàng Anh (The British Association for Applied Nutrition and Nutritional Therapy). Bác sĩ có nhiều bài viết tư vấn về việc chăm sóc sức khỏe cho Mẹ&bé trên trang cá nhân, cũng là đồng tác giả của cuốn sách "Làm mẹ không áp lực".