Đạo diễn Michael Haneke mang sự cay nghiệt vào phim
Được biết đến với những tác phẩm mang cái nhìn thô ráp, cay nghiệt về cuộc sống, nhà làm phim kỳ cựu người Áo lần thứ hai trong vòng ba năm bước lên nhận giải Cành Cọ Vàng tại LHP Cannes 2012.
Ngay từ những ngày đầu sự nghiệp vào thập niên 1970, Michael Haneke thường xuyên xây dựng nhân vật có xu hướng tự huỷ hoại bản thân như một cách nổi loạn theo bản năng để chống lại sự thay đổi, suy đồi, rối ren của xã hội. Một học sinh cấp 3 treo cổ tự vẫn khi phim kết thúc, một gia đình ba người lên kế hoạch tỉ mỉ, kỹ càng cho việc tự tử tập thể trong chính ngôi nhà của họ, một thiếu niên ghi lại toàn bộ quá trình giết người của bạn trên băng video hay một sinh viên đại học gây ra vụ thảm sát kinh hoàng trong nhà băng…
Đạo diễn người Áo, Michael Haneke – chủ nhân của Cành Cọ Vàng tại LHP Cannes 2012.
Nội dung của những bộ phim này thường gây sốc, mang lại trải nghiệm giống như hành hạ, trừng phạt chứ không phải mua vui cho khán giả. Chính đạo diễn người Italy Nanni Moretti, chủ tịch hội đồng giám khảo LHP Cannes 2012, từng thẳng thừng tuyên bố ông không thích bộ phim đầy tranh cãi Funny Games (1997) của Haneke vì nó quá bạo lực. Mặc dù vậy, đạo diễn người Áo lại coi hành động điên rồ, nổi loạn và không thể kiểm soát của những nhân vật trong phim mình là điều tự nhiên, không thể tránh khỏi và không cần bất cứ lời giải thích nào.
Khán giả, đặc biệt ở Mỹ, thường đặt mình vào vị trí của nhân vật khi theo dõi một bộ phim. Do đó, một bộ phim sẽ dễ chinh phục khán giả khi họ cảm thấy đồng cảm với nhân vật. Họ tin rằng mình sẽ hành động tương tự nếu rơi vào một tình huống như trong câu chuyện. Đây là một trong những lý do phim nghệ thuật của châu Âu thường không được thành công về mặt doanh thu tại thị trường Mỹ, bởi một số nhà làm phim như Michael Haneke không thực sự mặn mà với việc chiều theo tâm lý của phần đông khán giả.
Michael Haneke vui mừng với Cành Cọ Vàng cho bộ phim mới của mình, “Amour”, trong đêm bế mạc LHP Cannes hôm 27/5.
Hầu hết phim của Michael Haneke đều được dựa trên những câu chuyện có thật. Tuy nhiên, các nhân vật, chi tiết đôi khi không nhất thiết phải trung thành với nguyên mẫu, mà thường được thêm thắt những đặc điểm mang tính chất giáo huấn. Bằng cách này, Michael Haneke có thể tập trung đi sâu phân tích, mổ xẻ rất nhiều khía cạnh của nhiều hệ tư tưởng khác nhau. Với tư cách một nghệ sĩ, ông đặc biệt chú trọng vào sự thờ ơ, lãnh đạm và cô lập giữa con người với con người đang ngày càng trầm trọng trong xã hội.
Michael Haneke gọi đó là sự “đóng băng cảm xúc”. Đề tài này vốn không xa lạ đối với nhiều nhà làm phim trước ông, trong cả phim nghệ thuật châu Âu và thương mại Hollywood. Nhưng khi “bắt bệnh” cho một xã hội tiêu dùng mà ở đó con người mất khả năng thương yêu, kết nối, đồng cảm, còn bạo lực, tội ác gia tăng thì những bộ phim của Haneke chưa bao giờ ép buộc khán giả phải phán xét nhân vật trong phim theo khuôn mẫu của bất cứ hệ tư tưởng hay giá trị đạo đức nào.
Bản thân Michael Haneke là một nhà làm phim chịu nhiều ảnh hưởng của chủ nghĩa hiện sinh trong điện ảnh châu Âu cuối những năm 1950 và đầu thập niên 1960, đặc biệt là từ nhà làm phim Robert Bresson cùng nhà khoa học kiêm triết gia Blaise Pascal. Ông có một cảm quan đầy bi thương đối với thế giới xung quanh.
Video đang HOT
Một cảnh trong phim “ The Seventh Continent” của Michael Haneke.
Theo triết lý của Haneke, con người phải chịu đựng sự thù địch của cuộc sống là một điều hiển nhiên và tất cả điên rồ, chết chóc trong phim của ông đều tuân theo chính logic của tuyệt vọng. Tôn giáo, đức tin, quy tắc, chuẩn mực đạo đức với Michael Haneke đều không phải là tuyệt đối, bất biến. Ngay cả chính phim ảnh cũng chỉ là “24 lời dối trá trong một giây”, như ông đã phát biểu trong một cuộc họp báo tại Cannes nhiều năm trở về trước.
Trong bộ phim The Seventh Continent (1988), Michael Haneke vẽ nên bức tranh về một gia đình trung lưu với cuộc sống tưởng như hoàn hảo. Tuy nhiên, những con người dư dả về vật chất lại không đủ khả năng để chịu đựng sự tồn tại vô nghĩa của họ trên thế giới này. Sự lặp đi lặp lại đầy nhàm chán của cuộc sống trung lưu dần đẩy các nhân vật trong phim đến giận dữ tột cùng. Họ phá hủy toàn bộ đồ đạc, của cải trước khi trút giận lên chính mình bằng cách tự vẫn.
Bức tranh hiện thực đầy phũ phàng trong The Seventh Continent được vẽ bởi những khung hình tĩnh lặp đi lặp lại không ngừng nghỉ, như chiếc đồng hồ báo thức được hẹn giờ 6h mỗi sáng hay chiếc màn hình tivi vang lên những bài hát ca ngợi tình yêu trước một gia đình mà chẳng ai còn điều gì đáng để nói với những người còn lại. Tất cả đồ vật, chi tiết tưởng chừng vô nghĩa và không liên quan gì tới nhau đã cùng góp phần nhấn mạnh một xã hội quá coi trọng vật chất, vô nhân đạo. Cuộc sống của con người trong xã hội ấy đã mất hết ý nghĩa, suy biến, thoái hoá tới mức chỉ còn là sự tồn tại đơn thuần, vụn vỡ.
Michael Haneke là tác giả của phim “ Cô giáo dương cầm” – một trong những tác phẩm điện ảnh nổi tiếng nói về dục vọng.
Ra đời 4 năm sau và cùng với The Seventh Continent, Benny”s Video (1992) nằm trong bộ ba phim về sự “đóng băng cảm xúc” của Haneke. Trong bộ phim này, một lần nữa ông sử dụng hình ảnh chiếc tivi như một ví dụ tiêu biểu cho sự tha hóa nhân tính con người. Benny, một thiếu niên nhà giàu được nuông chiều quá mức, dành toàn bộ thời gian giam mình trong studio phân tích những đoạn băng, hình ảnh về việc giết thịt lợn.
Một hành động tưởng chừng như vô hại lại là minh chứng cho tác hại của những cảnh bạo lực, giết chóc xuất hiện đầy rẫy trên các phương tiện truyền thông truyền thông, khi Benny giết chết cô bạn gái mới quen theo cách cậu vô thức tiếp xúc và học được qua những đoạn băng.
Bộ phim nói tiếng Pháp thứ hai, La Pianíste (2001), có lẽ là tác phẩm được biết đến rộng rãi nhất của đạo diễn người Áo. Trong phim, ông từ từ bóc tách vỏ bọc bên ngoài của một nữ nghệ sĩ dương cầm tài ba kiêm giáo viên trường nhạc để phơi bày thế giới tâm lý phức tạp bị xáo trộn, lệch lạc bởi những ham muốn, ám ảnh về tình dục. Đa số khán giả khi xem phim đều cảm thấy sốc trước những cảnh bạo dâm và tự gây đau đớn cho bản thân của nhân vật chính Erika Kohut. Một số người cảm thấy bất lực, khó hiểu, thất vọng khi tìm cách lý giải cho việc cô bị mắc kẹt trong diễn biến tâm lý phức tạp và đau đớn. Cũng giống như hầu hết phim khác của Haneke, La Pianiste là một tác phẩm gây nhiều tranh cãi nhưng đồng thời lại nhận được rất nhiều lời ngợi khen từ các nhà phê bình.
“Amour” – bộ phim mới đem về cho Michael Haneke Cành Cọ Vàng thứ hai trong sự nghiệp.
Bộ phim Amour – Tình yêu (vừa đoạt giải Cành Cọ Vàng 2012) là câu chuyện cảm động về một đôi vợ chồng phải chống chọi với mọi thực tế phũ phàng của tuổi già và cái chết. Qua bộ phim, Haneke cho thấy ông tuyệt nhiên không có bất cứ sự hoài nghi nào về việc tình yêu sẽ chiến thắng mọi khó khăn. Với Amour và trước đó là Hidden (2005), Michael Haneke đã có nhiều trải nghiệm mới với những bộ phim mang tinh thần lạc quan, lấp lánh những tia sáng hy vọng bởi xuyên suốt sự nghiệp, các tác phẩm của ông là một chuỗi nhìn thô ráp, cay nghiệt về cuộc sống, bạo lực, sự tự hủy hoại và ghẻ lạnh giữa con người với nhau.
Với những phim trong giai đoạn sau của sự nghiệp như The Seventh Continent, Benny”s Video và La Pianiste, danh tiếng của Michael Haneke đã vượt ra khỏi biên giới nước Áo và phim nghệ thuật châu Âu. Trong đó, Amour là một bước ngoặt thực sự đối với đạo diễn kỳ cựu này. Không có một người nông dân tự tay giết hại đàn gia súc của mình, không có cô giáo dương cầm tự đâm vào ngực mình, không có một người đàn ông Ảrập tự cắt cổ mình, Amour là một bộ phim về bi kịch của con người với sự vắng bóng của bạo lực và điên rồ – những yếu tố quen thuộc trong phim của Haneke. Thay vào đó, ông đã lựa chọn tình yêu.
Trailer phim
Theo VNE
Tình yêu làm Cannes rơi lệ
Bộ phim giành giải Cành cọ vàng khiến khán giả rơi lệ dù diễn viên không hề khóc.
Tình yêu là không khí, là hơi thở tại LHP Cannes 2012. Những thước phim thương cảm và nhân văn trong Love (Tình yêu) - bộ phim đoạt giải Cành cọ vàng - thúc đẩy người xem yêu thương và cần được yêu thương.
Cảnh trong phim Love - Ảnh tư liệu
Ðúng như phát biểu của đạo diễn người Áo Michael Haneke về phim của ông cũng như tựa đề đơn giản nhưng đầy đủ ý nghĩa nhất của tác phẩm - Tình yêu - bộ phim thể hiện ý nghĩa của một tình yêu đích thực thông qua câu chuyện về cuộc hôn nhân giữa hai giáo viên âm nhạc đã nghỉ hưu.
Tình yêu tận tụy
Georges (huyền thoại điện ảnh Pháp Jean-Louis Trintignant đóng) và Anne (Emmanuelle Riva đóng) sống thoải mái trong một căn hộ ở thành Paris. Khán giả nhìn thấy họ tham dự một buổi hòa nhạc vào buổi tối và ngồi tán tỉnh bông đùa nhau trong bữa ăn sáng ở ngày hôm sau.
Nhưng bóng hoàng hôn của tuổi gần đất xa trời đã không cho phép họ mãi thư thả sống vui bên nhau. Anne bị đột quỵ. Georges ngày càng khó khăn khi chăm sóc người vợ có sức khỏe đang yếu dần của ông. Cả hai đã rất mê say quãng đời hạnh phúc chia ngọt sẻ bùi với nhau và giờ đây có lẽ đã đến lúc họ "trả các hóa đơn đời". Georges vẫn chấp nhận hiện thực đó, đè nén nỗi đau để tiếp tục sống và chăm sóc từng li từng tí cho vợ.
Cả hai diễn viên Trintignant (81 tuổi) và Riva (85 tuổi) tác động cảm xúc mạnh đến người xem. Nhân vật không khóc, nhưng công chúng tại Cannes thì đã rơi lệ ở cảnh quay hai ông bà nhìn nhau từ cự ly thật gần. Những ánh mắt mở to trong veo, tĩnh tại và chìm sâu trong thế giới nội tâm của những người già đã chuyển tải tình yêu không phải bằng lời mà bằng trái tim.
Vẫn biết sinh lão bệnh tử là vòng quay tất yếu của cuộc đời, song cái cách chiến đấu với bệnh tật và tuổi già của đôi vợ chồng da nhăn, mắt kém và chậm chạp sự tận tụy của ông lão dành cho người vợ sắp qua đời thật sự là một bản hòa ca đẹp đẽ khiến người xem nghiêng mình trân trọng giá trị của các thế hệ đi trước cũng như biết nâng niu những năm tháng tuổi thanh xuân của chính mình.
Thế giới của những bậc thầy
Nhiều gương mặt đoạt giải năm nay vốn từng đoạt giải những năm trước hoặc có nhiều phim được chọn tranh giải tại Cannes.
Michael Haneke năm nay bước vào tuổi "thất thập cổ lai hi" đã mười lần mang phim đến liên hoan và gặt hái nhiều vinh quang: từng đoạt giải thưởng lớn năm 2001 với phim The piano teacher (Cô giáo dương cầm), giải đạo diễn xuất sắc nhất năm 2005 với phim Hidden (Ẩn giấu) và giải Cành cọ vàng năm 2009 với The white ribbon (Dải ruy băng trắng).
Một "cựu binh Cannes" khác là đạo diễn người Anh Ken Loach (75 tuổi) giành giải thưởng của ban giám khảo (tương đương giải ba) với The angel's share (Chia sẻ của thiên thần). Ken giữ kỷ lục 11 lần có phim tranh giải ở Cannes và từng đoạt Cành cọ vàng năm 2006 với phim về đề tài lịch sử The wind that shakes the barley (Gió rung cây lúa mạch).
Ðạo diễn người Ý Matteo Garrone nhận giải thưởng lớn (Grand prix) với phim Reality (Thực tế) cũng từng đoạt giải này bốn năm trước với bộ phim Gomorra.
Trong khi đó, đạo diễn Cristian Mungiu (Romania) đoạt giải kịch bản xuất sắc nhất với phim Beyond the hills (Ngoài những ngọn đồi) là một gương mặt rất nổi tiếng tại Cannes kể từ khi ông đoạt giải Cành cọ vàng năm 2007 với phim 4 months, 3 weeks, 2 days (Bốn tháng, ba tuần và hai ngày).
Cannes 2012 mặc dù bắt đầu bằng sự khuynh đảo của Hollywood đồng thời lộ rõ xu hướng đẩy mạnh sự "hào nhoáng thương mại" nhưng kết quả cuối cùng vẫn "rất Cannes": tôn vinh giá trị nghệ thuật với những bộ phim thật sự xuất sắc được thực hiện bởi các đạo diễn có tay nghề được tôn trọng.
"Tôi không buồn nếu nhiều người không thích phim của tôi. Đối với nhiều nhà làm phim, mục tiêu là để làm vui lòng người khác. Đó không phải là mục tiêu của tôi. Tôi làm phim là để có thể thể hiện bản thân mình với sự tự do tuyệt đối" - Carlos Reygadas (Mexico - chủ nhân giải đạo diễn xuất sắc nhất với bộ phim Post tenebras lux) Hai nữ diễn viên xuất sắc: Cristina Flutur (trái) và Cosmina Stratan Ảnh: Reuters * Chủ tịch ban giám khảo Nanni Moretti tiết lộ nhiều thành viên giám khảo muốn trao giải nam diễn viên xuất sắc cho cụ ông Jean-Louis Trintignant song điều này lại không hợp quy định là giải diễn viên sẽ không nằm trong số ba phim đoạt giải chính (Cành cọ vàng, Grand Prix và phim có đạo diễn xuất sắc). Diễn viên Đan Mạch Mads Mikkelsen (phim The hunt - Thợ săn) đã giành giải này. * Cristian Mungiu khen ngợi các nữ diễn viên đã giúp ông hoàn thành bộ phim Beyond the Hills. Cristina Flutur và Cosmina Stratan đóng phim này đã chia nhau giải nữ diễn viên xuất sắc.
Theo Trung Nghĩa (Tuổi trẻ Online)
Hollywood tay trắng ra về tại Cannes 65 Hollywood chiếm thế thượng phong tại Cannes năm nay khi có tới 5 trong số 22 phim tranh giải Cành cọ vàng, tuy nhiên lại trắng giải. Tác phẩm điện ảnh Amour (Love) của đạo diễn người Áo Michael Haneke về câu chuyện tình yêu của cặp vợ chồng già người Paris đã được trao giải Cành cọ vàng dành cho Phim xuất...