Con cái thành niên sống dựa vào cha mẹ
TS Nguyễn Tuấn Anh, Viện Nghiên cứu Thanh niên, chia sẻ với báo PNVN về một xu hướng con cái thành nên trở về sống cùng cha mẹ trong các gia đình phương Tây trước sức ép của suy giảm kinh tế.
Ảnh minh họa
Theo TS Nguyễn Tuấn Anh, việc con cái trưởng thành sẽ sống độc lập với bố mẹ ở Việt Nam không phải là một hiện tượng phổ biến. Thứ nhất, tâm lý của người Việt Nam mặc định một cuộc sống ông bà, bố mẹ mong muốn con cháu quây quần, việc giáo dục cho con tự lập tài chính, sống tách ra khỏi gia đình không được đề cao. Thứ hai là hạn chế về kỹ năng sống cũng như kỹ năng hoạch định tương lai nên giới trẻ cũng chưa thực sự tự tin bước ra khỏi vòng tay của bố mẹ để xây dựng một cuộc sống riêng của mình. Thứ ba, cuộc sống hiện nay nhiều áp lực chi phí, thị trường lao động khó khăn, nhóm người trẻ mà có thể ra kiếm một công việc để tự lập một cách tương đối với bố mẹ khá là vất vả, không hề dễ dàng. Thứ tư, những người trẻ có cuộc sống tách biệt, không dựa dẫm vào cha mẹ không hẳn do họ mong muốn điều đó mà bất đắc dĩ rơi vào hoàn cảnh đó và phải thích nghi, bắt buộc phải chấp nhận như những bạn trẻ ở quê ra thành phố học hoặc lao động kiếm sống, những bạn trẻ phải xa gia đình từ nhỏ…
TS Nguyễn Tuấn Anh
TS Tuấn Anh phân tích, có 2 kiểu người trẻ khi lớn, trưởng thành vẫn sống dựa vào bố mẹ. Thứ nhất là những người ở cùng nhà với bố mẹ, kể cả lúc đã lập gia đình. Họ vẫn đi làm, kiế.m tiề.n ngay từ lúc còn sinh viên như tìm học bổng, làm gia sư, kiếm việc làm thêm, có một phần cuộc sống độc lập, không phải xin tiề.n bố mẹ, vẫn lo được cuộc sống của mình. Thứ hai là những người tách ra khỏi bố mẹ, tự thuê nhà hoặc có nhà bố mẹ mua cho. Nhóm đối tượng này thường gia đình có điều kiện tạo cho họ cuộc sống độc lập. Nhưng nó có tính hai mặt ở chỗ, không phải bạn trẻ nào được bố mẹ tạo điều kiện cũng có thể sống độc lập đúng như ý nghĩa ban đầu dự định. Nhiều bạn thiếu kỹ năng hoạch định cuộc sống độc lập, có thể kiếm được nhiều tiề.n hoặc được bố mẹ cho nhưng không có kỹ năng phân bổ tiêu dùng tài chính. Chi tiêu quá đà nên đang từ thế chủ động lại thành bị động, đến lúc không khắc phục được khó khăn thì quay về cầu cứu bố mẹ.
Đối với nhóm gia đình trẻ, mới tạo lập cuộc sống, họ cần sự trợ giúp của bố mẹ đôi bên, TS Tuấn Anh không coi đó là sự dựa dẫm vào bố mẹ. Khi cuộc sống gia đình ở thành thị, nhất là với những gia đình trẻ, lại từ vùng nông thôn ra thành thị, thu nhập của vợ chồng không đủ để thuê người giúp việc (hay lứa tuổ.i của con quá nhỏ để bố mẹ yên tâm giao con cho người giúp việc) hoặc có thể tìm một trường học gửi trẻ an toàn. Nhiều gia đình gửi con về quê nhờ bố mẹ chăm giúp thực ra là một sự bất đắc dĩ. Con cái được ở gần bố mẹ thì sự chăm sóc chắc chắn sẽ đầy đủ, bố mẹ yên tâm. Trong trường hợp phải gửi về ông bà thì việc nuôi dạy con cũng như duy trì một tổ ấm có sự tương tác, gắn kết vợ chồng sẽ hạn chế. Việc ông bà dạy dỗ cháu không phải cách một thế hệ mà cách hai thế hệ, ông bà lại có xu hướng chiều cháu nên đôi khi sự nghiêm khắc, quản lý cháu thực sự không thể bằng bố mẹ, nhất là những bạn nhỏ dưới 5 tuổ.i, ông bà không thể kiểm soát được cháu, nhiều trường hợp đau buồn đã xảy ra.
Video đang HOT
Cuộc sống nhiều áp lực ở thành phố khiến nhiều người trẻ khó khăn trong việc duy trì cuộc sống độc lập (Ảnh minh hoạ)
TS Tuấn Anh chỉ rõ, nhiều bạn trẻ chưa lập gia đình cũng chọn ra ngoài sống độc lập nhiều khi vì đọc về cuộc sống ấy ở nước ngoài và muốn trải nghiệm. Để đáp ứng được yêu cầu đó, trước tiên cha mẹ phải có điều kiện tối thiểu có thể đáp ứng cho con. Từ đó, cha mẹ và con cái cùng ngồi với nhau để phân tích, chỉ ra những ích lợi cũng như bất cập khi người trẻ ra ở riêng để con tưởng tượng, hình dung một cách tương đối cuộc sống khi không có bố mẹ ở bên cạnh, sẽ phải đối mặt với những gì. Bên cạnh việc cha mẹ khuyên răn, giảng giải thì cần trang bị cho người trẻ các kỹ năng của cuộc sống tự lập, từ quản lý chi tiêu, từ kỹ năng tiết kiệm cho đến quản trị cuộc sống, ăn ở, nấu nướng, đi lại, bạn bè, học tập. Phải có sự chia sẻ hoặc cho các bạn trẻ tham gia các khoá học kỹ năng tự lập. Nhất là phải có kỹ năng tìm việc làm, kiếm được tiề.n để duy trì cuộc sống.
Theo TS Tuấn Anh, ở một mình thì sự quan tâm của bố mẹ không thường xuyên, các bạn trẻ cần có kỹ năng, ý thức tự chăm sóc sức khoẻ bản thân, đảm bảo dinh dưỡng, tập luyện thể thao, giảm sự lo lắng của cha mẹ. Ở một mình có nhiều mối quan hệ bạn bè, đôi khi có thể đi muộn, đi qua đêm, cuộc sống tự do có nhiều lợi ích nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy cơ phải đối mặt.
Với vai trò là một nhà nghiên cứu tâm lý thanh niên cũng như các bước phát triển của thanh niên hiện đại, TS Tuấn Anh khẳng định, kỹ năng không thể đào tạo một cái là được, cũng không ai có thể cho ai một kỹ năng nào mà chỉ có thể hướng dẫn phương pháp để đạt kỹ năng. Vì thế, chúng ta phải nắm vững tâm sinh lý, đặc điểm của trẻ ở từng giai đoạn để giáo dục cho trẻ.
Ví dụ, với trẻ 2-3 tuổ.i, khi trẻ ngã, bố mẹ cổ vũ, động viên con nỗ lực tự đứng dậy. Đó chính là cách dạy con không dựa dẫm vào bố mẹ. Ở tuổ.i cao hơn một chút, bố mẹ lại hướng dẫn con nếu đi chơi ở trung tâm thương mại mà bị lạc bố mẹ thì phải biết chạy ra bốt bảo vệ hoặc tìm các cô chú mặc đồng phục an ninh, cảnh sát để nhờ trợ giúp. Dạy cho trẻ biết tên, số điện thoại của bố mẹ để dùng trong trường hợp cần thiết. Đó chính là dạy con tự giải quyết vấn đề. Lớn hơn nữa, các con bắt đầu sử dụng máy tính, điện thoại, lại dạy con độc lập trong cuộc sống, tự tra cứu thông tin hữu ích trên mạng chứ không cầu cứu bố mẹ tìm cho, hướng dẫn các con cách dùng mạng hiệu quả. Đó chính là dạy con biết vận dụng hiểu biết, biết như thế nào là hiệu quả nhất.
Tiếp theo, khi con được tiêu tiề.n, tiếp xúc với tài chính, có thể ngay từ lớp một, từ việc quản lý tiề.n mừng tuổ.i, tiề.n người lớn cho, tham gia cuộc thi nào đó được phầ.n thưởn.g… dạy con có ý thức tiêu tiết kiệm, phân bổ như thế nào, ghi chép đầy đủ… Hướng dẫn các con tiề.n chia thành nhiều mục, để mua sách, mua quần áo, ăn kem, đi chơi… Rồi giáo dục con cách ứng xử khi nhận tiề.n mừng tuổ.i. Đó chính là dạy con tiêu tiề.n có kế hoạch. Hay khi trẻ đòi mua đồ, bố mẹ không nói là nhà mình nghèo, không có tiề.n mua món đồ đó hay đó là món đồ đắt mà phải hướng dẫn con làm gì để kiế.m tiề.n mua được, muốn có được thì phải lao động, làm việc, học giỏi… như thế nào. Đó chính là khuyến khích trẻ đạt được điều gì đó từ sự nỗ lực của bản thân chứ không phải nhờ vào sự giúp đỡ từ bên ngoài.
Chỉ vì chai trà mãng cầu chưa đến 100 nghìn, con gái tôi khệ nệ bụng bầu bỏ về nhà ngoại
Bầu bì đôi khi sẽ thèm cái nọ cái kia, vả lại chai trà chưa nổi 100 nghìn có đáng là bao nhiêu đâu?
Con gái tôi lấy chồng khá sớm, nói thật lòng bậc làm cha làm mẹ như tôi không hề đồng tình chút nào. Lũ trẻ không hiểu thì nghĩ mình khó dễ, cấm đoán nhưng những người đã từng trải qua thời tuổ.i trẻ nông nổi mới có thể hiểu hết được những khó khăn của một cuộc hôn nhân.
Thời điểm hai đứa chúng nó lấy nhau thì con gái tôi mới học đại học năm cuối. Việc chuẩn bị cho hôn lễ ảnh hưởng không ít đến kết quả học tập của nó, hậu quả là con bé phải mất thêm một năm nữa mới hoàn tất được việc học hành. Riêng việc này thôi cũng đủ lý do để vợ chồng tôi ban đầu đã phản đối kịch liệt.
Con bé về nhà chồng, vợ thì chưa có công ăn việc làm, chồng thì làm bán thời gian tại một tiệm cà phê trong lúc gửi đơn xin việc khắp nơi mà chưa có bất kỳ phản hồi nào. Thử nghĩ mà xem, cuộc sống gia đình dù có thế nào cũng cần một cái móng kinh tế dù không xuất sắc nhưng ít ra là phải có, đằng này cả hai đứa đều đang sống bằng tiề.n của bố mẹ.
Dù tôi có cho con gái tiề.n đi chăng nữa thì một khi đã về nhà chồng, sinh sống tại gia đình nhà người ta mà không tự chủ được về kinh tế thì đương nhiên không hề ổn chút nào. Đấy là còn may vì chúng nó chưa con chưa cái gì, không thì đúng là lại "báo" ông bà nội ngoại hai bên.
Thế nhưng cái tuổ.i trẻ nó kì lạ lắm, càng cấm đoán thì chúng nó càng cố làm cho bằng được. Cuối cùng thì đúng là con cái đặt đâu cha mẹ ngồi đấy, vợ chồng tôi đành phải thuận theo ý chúng nó.
Trà mãng cầu
Về chung sống với nhau trong 2 năm đầu, dù rằng cũng có cãi cọ nhưng vì ở với bố mẹ chồng nên cả hai đứa cũng biết tém tém lại phần nào. Sang đến năm thứ ba thì vợ chồng chúng nó có công ăn việc làm ổn định nên quyết tâm xin bố mẹ chồng cho ra ở riêng. Ông bà xui ban đầu cũng cấm cản vì biết thừa hai đứa chúng nó cãi nhau như cơm bữa nhưng rồi cũng phải đồng tình với con cái.
Vừa mới dọn ra ở riêng chưa được nửa năm thì con gái tôi có bầu. Cả nhà vừa mừng vừa lo, mừng vì con đầu cháu sớm ai chẳng mong ngóng, lo vì không hiểu hai đứ.a tr.ẻ con thế kia sẽ chăm sóc cho một đứ.a tr.ẻ con như thế nào đây.
Cũng may mắn vì con gái tôi mang thai nhưng khá khỏe mạnh, tuổ.i trẻ vẫn còn sung sức, nó vẫn đi làm đều đều không nghỉ ngày nào thậm chí còn tăng ca nhiều hơn, nhận nhiều việc hơn, tranh thủ bán thêm hàng họ để chuẩn bị kinh tế cho con cái sau này. Thật lòng thấy hai đứa nó phấn đấu như vậy tôi cũng mừng.
Ban đầu thì con gái tôi nghén đến nỗi không ăn được cái gì vào bụng, thế nhưng đến tháng thứ 6 thì cứ như thể ăn lấy thành tích. Lúc nào tôi nhắn tin gọi điện cũng thấy con bé đang ăn uống cái gì đó không thì cũng kêu đói rền miệng. Mỗi lần như vậy tôi lại thấy con rể nói với vào là ăn đến sạt cả nghiệp, chẳng biết là nói đùa hay nói thật.
Mãi cho đến hôm vừa rồi, con gái tôi bầu đến tháng thứ 8, cả người khệ nệ đi đứng cũng chậm chạp khó khăn, thế nhưng vẫn đi làm đều đều. Tôi khuyên là nghỉ đi nhưng nó nhất quyết không chịu. Ấy vậy mà đang giữa trưa hè nắng nôi, tôi thấy con bé phóng xe máy vào nhà, bước xuống xe tay còn cầm bình nước gì đấy vừa đi vừa khóc nức nở.
Con gái mình nên tôi biết, kiểu khóc này thì chắc là ấm ức gì rồi. Hỏi ra tôi mới biết là dạo này trên mạng đang nổi lên cái trà mãng cầu, con bé thấy thế liền đặt một bình về uống, ship về tận nhà là 99 nghìn đồng.
Thế nhưng khi con rể biết chuyện liền nhảy dựng lên vì cho rằng có mỗi chai trà mà gần 100 nghìn đồng, như vậy là tiêu xài hoang phí. Con bé không nói không rằng bỏ ngay về nhà mẹ.
Tôi mới đầu nghe chuyện thì bực lắm, chả lẽ thằng con rể bây giờ lại có cái thói tiếc của với vợ thế. Bầu bì thèm ăn cái nọ cái gì là chuyện bình thường, 100 nghìn có đáng để nó đôi co với vợ đến mức con bé khệ nệ vác cái bụng bầu vượt mặt bỏ về nhà ngoại không? Đấy là còn chưa nói, con gái tôi nó làm ra tiề.n chứ có ăn bám đâu cơ chứ.
Vốn định bắc máy gọi cho con rể để hỏi tội thì chưa gì tôi đã thấy nó mặt mũi tái mét, mồ hôi ròng ròng đứng ở trước cửa nhưng không vào được vì vừa thấy chồng, con gái tôi đã chốt ngay cái cửa ra vào lại rồi.
Hóa ra là ông con rể quý hóa của tôi mắc cái bệnh đùa dai, đã vậy lại giỏi diễn xuất nên nhiều khi nói đùa mà người ta không hiểu là đang đùa hay đang nói thật. Thấy vợ mua trà mãng cầu về, cậu chàng cũng muốn uống ké nhưng lại thích vẽ trò trêu vợ. Đáng lẽ định nói là chai trà 100 nghìn quá đắt khi uống một mình, vợ cho anh uống cùng với thì cậu chàng lại đùa quá trớn nói nửa chừng rằng chai trà 100 nghìn là quá đắt, định bụng ngắt nghỉ một lúc rồi nói nốt vế sau. Ấy vậy nhưng chưa kịp diễn nốt, vợ đã đùng đùng bỏ đi rồi.
Tôi được một trận cười đến đau thắt cả bụng. Đúng là vợ chồng trẻ con nên lắm khi có những chuyện hài hước không tưởng. Ôi thôi thì cũng may mà chúng nó chỉ đùa cợt nhau thôi không thì đến khổ cái thân già này mất.
Chồng chăm chỉ đưa đón con đi học, vợ choáng váng khi biết chuyện anh ta làm trong lúc đợi con Tất cả những sự trùng hợp một cách khó tin đó đã khiến tôi dần nhận ra chồng mình đang ngoạ.i tìn.h. Vợ chồng tôi chỉ là nhân viên bình thường, cuộc sống cũng không dư dả nhiều. Nhưng tôi luôn muốn đầu tư cho con cái học hành đàng hoàng tử tế. Tháng 9 tới, con gái tôi sẽ bước vào lớp...