Có hay không tình trạng rối loạn nhận thức giới tính ở người trẻ?
Nhiều trẻ bước vào độ tuổ.i v.ị thàn.h niê.n bắt đầu có những nhận thức giới khác với giới tính sinh học.
Thế nhưng, có phải các em đang gặp những vấn đề về rối loạn nhận thức giới tính? Làm thế nào để giúp trẻ nhận ra đúng giới tính thật của mình?
Các chuyên gia về giới tính nhận định, môi trường sống và tâm lý ảnh hưởng đến nhận thức giới ở người trẻ. Không hiếm các trường hợp vì hoàn cảnh gia đình ( bạo lực gia đình) hay sự tác động từ bên ngoài khiến các em nam muốn mình là nữ hoặc ngược lại các em nữ lại muốn mình trở thành nam giới.
Chính vì thế, khi trẻ có những nhận thức, mong muốn về bản dạng giới khác với giới tính sinh học thì gia đình cần chú ý vấn đề tâm lý ở trẻ. Các bác sĩ cần có những đán.h giá tâm lý để loại trừ các yếu tố nguyên nhân ảnh hưởng đến trẻ như môi trường gia đình, yếu tố ảnh hưởng từ bên ngoài…
Quan điểm của y học giới tính hiện nay cho rằng, để xác định các yếu tố về giới dựa trên bốn yếu tố chính: giới tính sinh học khi sinh, bản dạng giới, thể hiện giới và xu hướng tính dục.
Trong đó, giới tính khi sinh chính là giới tính được di truyền được xác định trên bộ nhiễm sắc thể của mỗi người (với nữ là 46, XX và nam là 46, XY). Đặc tính di truyền này sẽ quyết định giới tính sinh học ở các đặc điểm về bộ phận sin.h dụ.c là nam (dươn.g vậ.t, tin.h hoà.n, đường dẫn tinh) hay nữ (buồng trứng, tử cung, â.m đạ.o) và các đặc tính sin.h dụ.c phụ. Giới tính khi sinh được ghi trên giấy khai sinh là nam hoặc nữ.
Tuy nhiên, với quá trình phát triển và trưởng thành của trẻ, dưới sự tác động của môi trường, giáo dục, sự tự nhận thức của trẻ sẽ có sự phát triển về bản dạng giới, thể hiện giới và xu hướng tính dục.
Những nhận thức giới của trẻ có thể sẽ đồng nhất hoặc khác với giới tính sinh học khi sinh của trẻ. Vì vậy, hiện có các khái niệm như dị tính (bản dạng giới, thể hiện giới đồng nhất với giới tính khi sinh, xu hướng tính dục thích người khác giới), đồng tính (bản dạng giới, thể hiện giới đồng nhất với giới tính khi sinh, xu hướng tính dục thích người cùng giới) và chuyển giới (giới tính khi sinh khác với bản dạng giới và thể hiện giới).
Trong quá trình phát triển, nếu trẻ phát hiện mình có bản dạng giới và thể hiện giới khác với giới tính sinh học thì sẽ có những suy nghĩ liên quan đến chuyển giới. Thông thường sẽ có khởi phát là phiền muộn giới. Nếu trẻ có xu hướng tính dục với người cùng giới thì có thể có suy nghĩ liên quan đến việc là người đồng tính.
Video đang HOT
Theo các chuyên gia, bên cạnh đó, trẻ cũng cần được thăm khám để đán.h giá về sinh lý cũng như loại trừ các yếu tố có thể liên quan đến biểu hiện giới ở trẻ, như chứng phì đại tuyến vú ở nam giới, hội chứng kháng androgen ở nữ. Đồng thời đán.h giá tâm lý để loại trừ những vấn đề tâm lý gây ra ảnh hưởng đến nhận thức giới.
Trẻ rối loạn giới tính, cha mẹ làm gì?
Nhiều cha mẹ tỏ ra khá lo lắng, thậm chí là kỳ thị khi thấy con mình có các biểu hiện không công nhận giới tính hoặc thể hiện hành vi, thái độ ngược lại với giới tính của mình.
Các bác sĩ khoa tâm lý Bệnh viện Nhi đồng 2 đang thăm khám và điều trị cho trẻ - Ảnh: THU HIẾN
Không ít trẻ hiện nay có xu hướng không chấp nhận được giới tính của mình, nếu bậc cha mẹ không hướng dẫn con cái sớm, có thể dẫn đến nhiều hệ lụy.
Tự cắt bộ phận sin.h dụ.c vì không muốn là nam
Không ít lần chị T.N. (38 tuổ.i, Đồng Nai) buồn bã vì con trai mình 9 tuổ.i đã có biểu hiện nữ tính. Bé thường xuyên có hành động và tâm lý giống như trẻ nữ.
"Ban đầu cả gia đình tôi rất lo lắng, bé bắt đầu có biểu hiện tính cách giống như trẻ nữ khi bắt đầu đi học lớp 1. Trên lớp, bé không hay chơi với các bạn nam vì bé cho rằng các bạn nam bạo lực. Những thứ đồ chơi cho trẻ nam thường ngày cũng không chơi mà chỉ thích chơi búp bê, thậm chí thích mặc váy, tô son. Trong gia đình các anh trai của bé đều không có biểu hiện vậy nên tôi rất lo lắng", chị N. cho hay.
Tại khoa tâm lý Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP.HCM), mẹ b.é gá.i N.H. (10 tuổ.i, Bình Thuận) đưa con gái đến bệnh viện thăm khám trong tình trạng bé có biểu hiện bất thường, không muốn trở thành nữ.
Theo lời kể của mẹ bé H., cách đây ba năm bé đã từng bị một người nữ có hành vi khiếm nhã khiến bé bị tổn thương, ám ảnh. Tuy nhiên, gia đình không để ý, thời gian sau thấy con có biểu hiện như: cố gắng nịt ngực vì không muốn ngực phát triển thành nữ, cắt tóc ngắn... mẹ bé mới đưa bé đi khám. Bé cho biết mình chỉ muốn làm nam giới, không muốn phát triển đúng theo ngoại hình nữ mình đang có.
Bác sĩ Trần Quang Huy - khoa tâm lý Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP.HCM) - cho biết trước đó bệnh viện cũng đã tiếp nhận một trường hợp trẻ nam đã tự cắt bộ phận sin.h dụ.c của mình vì không muốn trở thành nam.
Nhiều nguyên nhân rối loạn giới tính
Bác sĩ Huy cho biết thêm, những năm gần đây lượng trẻ đi khám rối loạn giới tính cũng đã nhiều, có thể nguyên nhân là do nhận thức của cha mẹ ngày càng được cải thiện.
Tại bệnh viện, gần đây nhất trẻ đến khám rối loạn giới tính chủ yếu liên quan đến vấn đề bị xâm hại. Theo đó, trẻ nhận rõ giới tính của mình trong độ tuổ.i từ 18 - 30 tháng tuổ.i, ví dụ nếu được quy định là nữ, trẻ sẽ bắt chước làm theo tâm lý hành động của nữ và ngược lại.
Trẻ bị rối loạn giới tính như nam muốn trở thành nữ hoặc nữ muốn trở thành nam có nhiều nguyên nhân khác nhau.
Nguyên nhân đầu tiên có thể do tâm lý thích bắt chước thần tượng. Người thần tượng đó có những biểu hiện tâm lý, hành động đi ngược lại với giới tính mình có. Một phần nguyên nhân nữa có thể là do chơi chung với một nhóm bạn, trong khi nhóm bạn này cũng có rối loạn giới tính. Cũng có thể là do trẻ bị chấn thương tâm lý hoặc bị xâm hại trước đó dẫn đến ám ảnh nhưng gia đình không phát hiện kịp thời.
"Những trường hợp này có thể điều trị bằng cách tư vấn tâm lý, hoặc có thể mất dần theo thời gian. Bên cạnh đó, nguyên nhân nữa có thể là do biến đổi nội tiết tố nam (testosterone), trường hợp này trẻ sẽ được xét nghiệm để can thiệp, điều chỉnh nội tiết tố.
Biến đổi hormone sẽ biểu hiện rõ như trẻ nữ bị mọc râu, lông nhiều, trẻ nam phát triển cơ quan ngực, bộ phận sin.h dụ.c phát triển sai sẽ được can thiệp ngoại khoa...", bác sĩ Huy cho hay.
Không được kỳ thị trẻ
Bác sĩ Huy cho hay đa số phụ huynh hiện nay vẫn còn sự kỳ thị, thậm chí là chử.i rủa khi thấy con mình có các biểu hiện rối loạn giới tính.
Tuy nhiên, điều này là không nên, cứ ba trẻ sẽ có một trẻ gặp phải các vấn đề sang chấn tâm lý. Khi mắc rối loạn giới tính, bản thân trẻ đã thường xuyên bị bạn bè, người xung quanh kỳ thị, nếu cha mẹ không quan tâm có thể đưa các bé đến trầm cảm, thậm chí có hành vi t.ự t.ử.
Khi thấy con mình có biểu hiện vậy, cách tốt nhất là tìm đến các bác sĩ chuyên khoa tâm lý để cùng trò chuyện và hiểu con.
Cha mẹ phải giữ được bình tĩnh, không đẩy con mình xa hơn nữa vì nếu làm vậy trẻ sẽ dễ đi theo chiều hướng không đúng, thậm chí sa ngã vào các tệ nạn xã hội.
Tiến sĩ tâm lý Lê Minh Thuận - giảng viên Đại học Y Dược TP.HCM - cho biết nhiều phụ huynh khi phát hiện con mình có biểu hiện rối loạn giới tính liền bị sốc, ngăn cấm con. Tuy nhiên, điều này là không nên vì khi trẻ đang ở độ tuổ.i dậy thì, khi thấy cha mẹ ngăn cấm sẽ càng chống đối mạnh mẽ hơn, do đó có thể dẫn đến nhiều hệ lụy.
Chính vì vậy, gia đình không nên áp đặt, đặt quá nhiều kỳ vọng ép con mình phải theo ý kiến mình muốn. Điều cần làm là lắng nghe con, hiểu con, tìm ra lý do để cùng con vượt qua giai đoạn khó khăn.
Cha mẹ, thầy cô cùng giáo dục giới tính cho trẻ
Tiến sĩ tâm lý Lê MinhThuận cho biết: vai trò của gia đình và nhà trường rất quan trọng trong việc giáo dục giới tính cho trẻ. Trẻ cần được hiểu về giới tính và cha mẹ cũng không nên có định kiến quá mức về giới tính của con.
Ngoài những nguyên nhân do gen, thay đổi hormone có thể điều trị can thiệp được, khi trẻ có vấn đề về rối loạn giới tính cần sự phối hợp nhiều chuyên môn khác nhau như: tâm lý, xã hội, di truyền, nội tiết... Tùy vào từng nguyên nhân, hoàn cảnh của trẻ để có hướng điều trị thích hợp.
Nếu thấy con mình có biểu hiện bất thường, cha mẹ cần bình tĩnh đưa con đến các cơ sở y tế để thăm khám và điều trị trong thời gian sớm nhất.
Thân thiện những mô hình giáo dục giới tính cho v.ị thàn.h niê.n Mặc dù thời gian tuyên truyền chăm sóc sức khoẻ sinh sản v.ị thàn.h niê.n chỉ trong gần một giờ nhưng đã cung cấp được phần nào cho các em học sinh trường Đăng Hưng Phước những chuyện tế nhị về sức khỏe giới tính, về những thay đổi cơ thể ở tuổ.i dậy thì... Tuổ.i teen rất cần được giáo dục giới...