Chớ coi thường bệnh hẹp động mạch cảnh

Hẹp động mạch cảnh xảy ra khi mảng xơ vữa (hình thành từ cholesterol, calcium và mô xơ) phát triển dày lên từ thành mạch, làm giảm lưu lượng dòng máu tới não. Mảng xơ vữa có thể gây huyết khối, tắc mạch tại chỗ, hoặc di chuyển làm tắc mạch máu não.

Ảnh minh họa

Theo các chuyên gia y tế, bệnh là một trong những nguyên nhân gây tai biến mạch máu não (đột quỵ nhồi máu não) và có thể dẫn đến tử vong, hoặc để lại những hậu quả nặng nề như liệt, rối loạn ngôn ngữ, thị giác giảm, tàn phế suốt đời…

Mới đây, Bệnh viện (BV) Gia An 115 đã thực hiện can thiệp đặt stent động mạch cảnh cho một bệnh nhân bị hẹp động mạch cảnh đến 90%. Bệnh nhân là ông N.V.T. (68 tuổi, ngụ huyện Cái Bè, Tiền Giang), đến viện khám do chóng mặt và choáng váng. Do có tiền sử bị tăng huyết áp và đái tháo đường nên bệnh nhân không hề nghĩ mình bị hẹp động mạch. Tuy nhiên, kết quả siêu âm động mạch và chụp cắt lớp vi tính (chụp CT) cho thấy động mạch cảnh trong bên trái của bệnh nhân hẹp nặng đến 90%. Bệnh nhân được chỉ định thực hiện đặt stent ngay để tránh đột quỵ cấp tính.

Ngay sau khi thực hiện đặt stent động mạch bệnh nhân hết choáng váng và 2 ngày sau bệnh nhân đã được xuất viện. Bác sĩ Dương Duy Trang, Trưởng khoa Nội tim mạch – Tim mạch can thiệp – BV Gia An 115, cho biết động mạch cảnh là động mạch nằm ở hai bên cổ, có nhiệm vụ đưa máu từ tim lên não và là động mạch lớn nhất cung cấp máu cho não. Vì thế, khi động mạch cảnh bị hẹp, tắc, sẽ dẫn đến lưu lượng máu nuôi não bị giảm nặng hoặc gián đoạn, gây ra các cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc đột quỵ nhồi máu não. Vùng não bị thiếu máu nuôi sẽ bị thiếu oxy và dinh dưỡng, tế bào não sẽ chết chỉ trong vòng vài phút. Nếu không được xử trí kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong hoặc phải chịu những di chứng nặng nề về rối loạn vận động, nhận thức, ngôn ngữ, thị giác…

“Khi động mạch hẹp nặng, nguy cơ đột quỵ rất lớn, nhưng rất ít người may mắn được phát hiện, xử trí sớm, ngăn chặn trước cơn đột quỵ như trường hợp bệnh nhân này. Khi đột quỵ xảy ra thì việc điều trị sẽ gặp nhiều khó khăn. Thực tế, nhiều bệnh nhân đột quỵ do hẹp động mạch cảnh phải chịu cảnh tàn phế suốt đời. Bệnh nhân bị hẹp động mạch cảnh thấp hơn 50% thường chưa có biểu hiện lâm sàng. Trường hợp hẹp nặng hơn nhưng chưa đột quỵ thì các triệu chứng cũng thường mơ hồ và không đặc hiệu, dễ bị bỏ qua. Trong khi đó, nguy cơ xảy ra đột quỵ rất cao”, bác sĩ Dương Duy Trang cho hay.

Bệnh hẹp động mạch cảnh ít có biểu hiện đặc hiệu cảnh báo nên việc tầm soát để phát hiện sớm bệnh đóng vai trò then chốt, từ đó theo dõi và có chiến lược điều trị, can thiệp hiệu quả, phòng ngừa đột quỵ. Để ngăn ngừa hoặc làm chậm sự tiến triển của bệnh động mạch cảnh, bệnh nhân hạn chế hút thuốc, duy trì trọng lượng khỏe mạnh, hạn chế cholesterol và chất béo trong chế độ ăn, tốt nhất là không ăn các thực phẩm chế biến sẵn.

Bên cạnh đó, tăng cường ăn rau, trái cây và các loại hạt, ăn ít muối và luyện tập thể dục thường xuyên để cải thiện sự dẻo dai của hệ thống tim và mạch máu, có thể đảo ngược quá trình tắc nghẽn động mạch, giúp tim khỏe hơn và giảm huyết áp.

MINH VƯƠNG