Chính phủ Pháp sụp đổ: Hệ lụy và những thách thức trước mắt

Ngày 4/12, chính phủ Pháp chính thức sụp đổ sau khi Thủ tướng Michel Barnier thất bại trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm tại Quốc hội.

Thủ tướng Pháp Michel Barnier trong phiên bỏ phiếu bất tín nhiệm tại Quốc hội ở Paris, ngày 4/12/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Sự kiện này không chỉ đánh dấu sự thay đổi quyền lực chính trị mà còn đẩy đất nước vào tình trạng hỗn loạn, giữa lúc Pháp đang phải đối mặt với khủng hoảng ngân sách nghiêm trọng và những bất ổn kinh tế kéo dài.

Nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ

Quyết định gây tranh cãi của Thủ tướng Barnier trong việc thông qua ngân sách quốc gia năm 2025 mà không cần sự phê chuẩn của Quốc hội đã làm dấy lên làn sóng phản đối từ cả cánh hữu lẫn cánh tả. Đảng cực hữu Tập hợp Quốc gia (RN) do bà Marine Le Pen dẫn dắt và liên minh cánh tả Mặt trận Bình dân Mới (NUPES) đều đồng lòng đưa ra các động thái bất tín nhiệm nhằm lật đổ ông Barnier.

Tình trạng bất ổn này bắt nguồn từ cuộc bầu cử Quốc hội vào mùa hè năm ngoái, khi Tổng thống Emmanuel Macron thất bại trong việc duy trì thế đa số tại Quốc hội. Hậu quả là cơ quan lập pháp bị chia rẽ sâu sắc giữa các phe phái, với RN, NUPES và các lực lượng trung dung cạnh tranh gay gắt.

Hệ lụy ngắn hạn

Sự ra đi của ông Barnier và sự tan rã của nội các khiến chính phủ Pháp lâm vào thế bế tắc, khi mọi hoạt động lập pháp phải tạm dừng cho đến khi Tổng thống Macron bổ nhiệm được một thủ tướng mới. Tuy nhiên, việc tìm kiếm một ứng cử viên có thể nhận được sự đồng thuận từ một Quốc hội phân cực như hiện nay là một thách thức lớn.

Trong khi chính phủ vẫn có thể duy trì các hoạt động cơ bản, việc không thể thông qua ngân sách sẽ làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng tài chính của Pháp. Nợ công hiện đã đạt mức 3.200 tỷ euro, tương đương 6,1% GDP, và thâm hụt tiếp tục gia tăng do các chi phí khẩn cấp từ đại dịch COVID-19 và cuộc xung đột tại Ukraine.

Những nhân vật chính trong cuộc khủng hoảng

Thủ tướng Michel Barnier: Là cựu nhà đàm phán Brexit và một chính trị gia trung hữu, ông được bổ nhiệm vào vị trí thủ tướng nhằm tìm kiếm sự ổn định cho chính phủ. Tuy nhiên, ông đã thất bại trong việc xây dựng một liên minh vững chắc tại Quốc hội.

Tổng thống Emmanuel Macron: Tổng thống Pháp đang chịu áp lực lớn khi phải nhanh chóng tìm ra một ứng cử viên thủ tướng mới để tránh khủng hoảng kéo dài. Tuy nhiên, uy tín sụt giảm và sự chia rẽ trong Quốc hội khiến ông khó tìm được đồng minh đáng tin cậy.

Bà Marine Le Pen: Là lãnh đạo RN và đối thủ chính trị lâu năm của ông Macron, bà đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm. Với quyền lực ngày càng tăng tại Quốc hội, bà Le Pen đang tìm cách định hình tương lai chính trị của nước Pháp theo hướng có lợi cho RN.

Triển vọng tương lai

Nếu Tổng thống Macron không thể bổ nhiệm một thủ tướng đủ uy tín để giữ ổn định chính phủ, viễn cảnh một cuộc bầu cử Quốc hội sớm có thể xảy ra, mở đường cho sự trỗi dậy mạnh mẽ của RN. Điều này đồng nghĩa với việc bà Marine Le Pen có cơ hội tiến gần hơn tới ghế tổng thống trong cuộc bầu cử năm 2027, hoặc thậm chí sớm hơn, nếu Tổng thống Macron bị buộc phải từ chức.

Tuy nhiên, ngay cả với RN nắm quyền, việc giải quyết khủng hoảng ngân sách cũng không hề dễ dàng. Những cải cách tài chính mạnh tay, bao gồm tăng thuế và cắt giảm phúc lợi xã hội, có nguy cơ gây ra làn sóng phản đối mạnh mẽ từ công chúng.

Tác động quốc tế

Sự sụp đổ của chính phủ Pháp cũng gây lo ngại trên toàn châu Âu. Là một trong những nền kinh tế lớn nhất Liên minh châu Âu (EU), bất ổn tại Pháp có thể ảnh hưởng đến sự ổn định kinh tế và chính trị của toàn khu vực. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để các đảng cực hữu khắp châu Âu tận dụng, mở rộng ảnh hưởng trong bối cảnh các quốc gia khác cũng đối mặt với những thách thức tương tự.

Pháp hiện đang đứng trước ngã rẽ quan trọng. Chính phủ mới của Tổng thống Macron, nếu được thành lập, sẽ phải đối mặt với nhiệm vụ khó khăn là khôi phục niềm tin của người dân và đưa ra các giải pháp hiệu quả để vượt qua khủng hoảng.

Trong khi đó, sự trỗi dậy của các lực lượng cực hữu như RN đặt ra câu hỏi về tương lai chính trị và xã hội của một trong những quốc gia trụ cột của châu Âu.