Chế độ dinh dưỡng cho người hạ huyết áp tư thế đứng

Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát hạ huyết áp tư thế đứng. Chế độ ăn tăng lượng muối, uống đủ nước, chia nhỏ bữa ăn, bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết giúp duy trì thể tích máu, ổn định huyết áp và giảm các triệu chứng của hạ huyết áp tư thế đứng.

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn với người hạ huyết áp tư thế đứng

Theo các bác sĩ BV Bạch Mai, hạ huyết áp tư thế đứng (HHATT) là tình trạng bệnh lý hay gặp ở người cao tuổi, thường kèm theo các triệu chứng ngất/thỉu cũng như giảm chất lượng sống. Sinh lý bệnh của HHATT có liên quan đến rối loạn các cơ chế điều hòa huyết áp và rối loạn thần kinh tự động.

Thăm khám toàn diện, trong đó chú trọng đến các triệu chứng của bệnh lý thần kinh tự động, rất cần thiết cho chẩn đoán. Đối với người thường xuyên có HHATT, nên xét nghiệm để phát hiện các rối loạn phản xạ thần kinh tự động.

Các bác sĩ cũng cho biết, điều trị HHATT nên theo từng bước, khởi đầu bằng các biện pháp không dùng thuốc như loại trừ các thuốc gây HHATT, chế độ ăn nhiều muối và các biện pháp hỗ trợ cơ học. Nếu các biện pháp này chưa đủ hiệu quả, có thể dùng thêm thuốc như fludrocortisone hay midodrine. Mục đích điều trị chủ yếu để cải thiện triệu chứng để người bệnh có thể đi lại được hơn là để đạt đến một con số huyết áp nào đó.

Hạ huyết áp tư thế đứng có thể ảnh hưởng đến những người ở mọi lứa tuổi và hoàn cảnh, dẫn đến các triệu chứng có thể từ khó chịu nhẹ đến các biến chứng nghiêm trọng hơn.

Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát HHATT như:

Đối với người bệnh hạ huyết áp tự thế đứng, việc duy trì một chế độ ăn hợp lý không chỉ giúp tăng cường thể tích máu, mà còn hỗ trợ ổn định huyết áp khi thay đổi tư thế. Chế độ ăn tăng lượng muối một cách hợp lý, theo chỉ dẫn của bác sĩ, giúp tăng thể tích máu và nâng huyết áp. Uống đủ nước, đặc biệt là vào buổi sáng và trước khi đứng dậy, giúp duy trì thể tích máu và ổn định huyết áp. Việc chia nhỏ bữa ăn, tránh các bữa ăn lớn sẽ giúp giảm tình trạng tụt huyết áp sau ăn.

2. Các chất dinh dưỡng cần thiết với người hạ huyết áp tư thế đứng

Đối với người bị HHATT, việc bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết như vitamin B12, folate, kali và sắt:

Natri (muối) giúp tăng thể tích máu, từ đó nâng cao huyết áp. Nhiều nghiên cứu lâm sàng đã chứng minh hiệu quả của việc tăng lượng natri trong việc giảm triệu chứng HHATT. Tuy nhiên, cần cân nhắc nguy cơ tăng huyết áp ở tư thế nằm và các tác dụng phụ khác. Theo Hội tim mạch Hoa Kỳ (AHA) thì việc bổ sung muối là một biện pháp giúp nâng huyết áp đối với người bị huyết áp thấp. Việc tăng lượng natri cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn, giám sát của bác sĩ, đặc biệt ở người có bệnh tim mạch hoặc thận.

Nước là yếu tố thiết yếu, mất nước làm trầm trọng thêm tình trạng HHATT, uống đủ nước giúp duy trì thể tích máu và ổn định huyết áp.

Thiếu hụt vitamin B12 và folate có thể gây thiếu máu, dẫn đến hạ huyết áp, bổ sung các vitamin này giúp cải thiện tình trạng thiếu máu và ổn định huyết áp.

Kali giúp duy trì sự cân bằng điện giải, ổn định huyết áp; sắt giúp cải thiện tình trạng thiếu máu và nâng cao huyết áp.

Ăn thực phẩm giàu chất dinh dưỡng là một cách tốt để kiểm soát tình trạng huyết áp.

3. Thực phẩm nên ăn và nên tránh khi bị hạ huyết áp tư thế đứng

Đối với người bị HHATT, chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Nên tăng cường các thực phẩm giàu natri (muối) nhưng cần có sự kiểm soát và hướng dẫn từ bác sĩ. Uống đủ nước, đặc biệt là nước lọc và nước trái cây không đường, giúp duy trì thể tích máu.

Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin B12, folate, kali và sắt như thịt đỏ, gan, trứng, rau xanh đậm, chuối, cam, quýt, các loại đậu. Ngoài ra, nên ăn các loại thực phẩm giàu protein và ngũ cốc nguyên hạt.

Cần tránh các loại thực phẩm gây giãn mạch và hạ huyết áp như rượu bia, thực phẩm giàu carbohydrate tinh chế, các loại thực phẩm có tính lợi tiểu. Hạn chế thực phẩm chứa nhiều chất béo không lành mạnh.

Lưu ý ăn chậm, nhai kỹ và tránh thay đổi tư thế đột ngột sau khi ăn.

4. Tham khảo 6 loại thực phẩm làm tăng huyết áp tự nhiên

Trứng: Trứng rất giàu khoáng chất, protein và vitamin. Với hàm lượng folate, vitamin B12, protein và sắt cao, trứng là một lựa chọn tốt cho những người bị huyết áp thấp không thể ăn thịt đỏ. Một quả trứng luộc chín cung cấp 9% lượng vitamin B12 được khuyến nghị hàng ngày (RDA).

Ngoài ra, có 1,2 mg sắt, 6,3g protein và 22 mcg folate, 87g nước trong lòng trắng trứng sống.

Cá: Chất béo omega-3, có liên quan đến sức khỏe tim mạch tốt, rất dồi dào trong cá hồi và các loại cá béo khác. Trên thực tế, cá hồi chứa 61 mg natri và 22 g protein trên 100 g, cả hai đều có thể giúp điều hòa huyết áp.

Các loại đậu: Do hàm lượng sắt và folate cao, đậu lăng rất cần thiết cho những người bị thiếu máu và hạ huyết áp. 100 g đậu lăng chứa 3,3 mg sắt và 181 mcg folate.

Bông cải xanh: Cóhàm lượng nước, folate và sắt cao, bông cải xanh, 89% một cốc bông cải xanh sống là nước, một cốc bông cải xanh sống có 78 mcg folate và 2,5 g protein. Một cốc bông cải xanh nấu chín có 93 g nước và khoảng 1 mg sắt. Do đó, thêm bông cải xanh vào chế độ ăn uống cho những người bị huyết áp thấp rất có lợi.

Nho khô: Nho khô không chỉ làm giảm huyết áp cao mà còn kiểm soát hiệu quả huyết áp thấp.

Cà phê: ThS.BS Nguyễn Thị Ngọc, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, tương tự như trà, cà phê cũng chứa chất kích thích caffein, có tác dụng làm tăng nhịp tim và tăng huyết áp tạm thời. Ở mỗi người, thời gian cơ thể dung nạp caffein sẽ có sự khác nhau, thường là trong vòng 30 phút sau khi uống. Tác dụng của caffein thường mất đi trong vòng bốn giờ. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân bị tụt huyết áp, có thể nhanh chóng cho uống một ít cà phê để tạm thời tăng huyết áp lên. Trong thời gian đó, cần nhanh chóng chuẩn bị phương tiện và gọi thêm người ở gần đến đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu.