Trên Douyin, nhiều vũ công dù đầu gối quấn băng, vai đau nhức không dám nghỉ ngơi, tiếp tục lên sóng trước hàng nghìn khán giả, mong sớm thành idol thực thụ.

24 giờ trước buổi phát sóng đầu tiên, He Jingjie (30 tuổi), vũ công của studio Peach Island, ngồi lặng lẽ bên bàn trang điểm, nước mắt rơi trên gò má đã phủ lớp phấn dày. Đầu gối cô quấn băng đen giấu những miếng dán giảm đau, vai nhức, còn cơn co thắt bụng do đau kỳ kinh khiến cô gần như không thể đứng vững. "Lúc đó tôi sợ mình sẽ không bao giờ nhảy được nữa", cô nói.

Thế nhưng hôm sau, He vẫn xuất hiện trên Douyin (TikTok của Trung Quốc), nền tảng đang có trào lưu "tuanbo" (livestream nhóm).

Trên nền tảng video ngắn, các nhóm 5-7 người luân phiên biểu diễn, ca hát, nhảy múa, trò chuyện cùng khán giả. Người xem có thể gửi quà, bình chọn hoặc trả tiền để "ra lệnh" cho họ thực hiện các động tác cụ thể. Thuật toán theo dõi từng lượt tương tác, quyết định trong thời gian thực ai được ở lại khung hình, ai bị "đẩy" ra khỏi ánh sáng.

Livestream nhóm bùng nổ sau khi Trung Quốc cấm toàn bộ chương trình truyền hình tìm kiếm thần tượng từ năm 2021, do loạt bê bối như mua phiếu bầu bằng cách đổ bỏ hàng nghìn lít sữa để lấy mã bình chọn, hay những vụ lùm xùm đạo đức của người nổi tiếng. Ban đầu, trào lưu này gây chú ý nhờ yếu tố gây sốc, mặc hở, các màn trừng phạt bằng đồ ăn, hay các trò chơi hài hước. Nhưng giờ đây, trào lưu này đã biến hóa thành những đội nhảy phong cách boyband, nhóm ăn lẩu, nhóm cosplay, cùng vô số biến thể được "lặp lại" không ngừng trên dòng tin Douyin.

Sinh trong gia đình giáo viên ở Thiên Tân (Trung Quốc), He Jingjie học múa lén vì cha mẹ cho rằng đó chỉ là "nghề của tuổi trẻ". Du học Hàn Quốc theo diện trao đổi, cô ký hợp đồng 10 năm với một công ty đào tạo thần tượng, nhưng bị gia đình ép về nước. Nhiều năm sau, cô trở thành diễn viên múa trong các clip quảng cáo ngắn, rồi được mời vào một studio livestream nhóm mới thành lập ở Trùng Khánh (Trung Quốc).

Đội hình đầu tiên gồm 7 cô gái với nhiều ngành nghề khác nhau, từ influencer có 2 triệu người theo dõi đến giáo viên mỹ thuật, kế toán, sinh viên mới ra trường. Studio này tuyển chọn, huấn luyện và điều phối toàn bộ buổi phát sóng, như một công ty giải trí thu nhỏ. "Khác với truyền hình, livestream không có kịch bản hay đường lui. Mọi thứ diễn ra trực tiếp với ánh sáng, góc máy, trang phục, tương tác", Zhang Letong, đạo diễn sản xuất từng làm cho Tencent, nói.

Tối 4/9, 7 vũ công xuất hiện trong buổi livestream đầu tiên. Dưới nền nhạc Love Emergency , Lu Yingcheng (20 tuổi), influencer có 2 triệu người theo dõi, dẫn đội hình. Sau 20 phút, lượng người xem vượt 2.000, gấp đôi kỳ vọng. Buổi diễn kết thúc, ai nấy đều kiệt sức. He Jingjie uống cạn chai nước, Lu ngồi bệt xuống sàn. 3 tiếng sau, họ lại phải lên sóng cho buổi thứ hai.

Sáng hôm sau, He đến bệnh viện vì đau vai và đầu gối. Bác sĩ khuyên cô nghỉ, kê thêm thuốc giảm đau và châm cứu, nhưng cô vẫn quay lại phòng tập ngay buổi chiều. Trên đường, cô trang điểm trong xe, tận dụng từng đèn đỏ để kẻ mắt, đánh má. Các buổi diễn nối nhau không nghỉ. Petal rơi khiến sàn trơn, vũ công phải gạt sang một bên để nhảy tiếp. Sau mỗi buổi, họ chỉ có vài tiếng ngủ. "Tôi thấy mình cạn kiệt. Không còn thời gian sáng tạo, chỉ còn chạy theo nội dung", Lu nói. Dù vậy, cơ hội vẫn quá lớn để bỏ qua. Với khoảng 350.000 người theo dõi, He và Lu đều hy vọng "tuanbo" sẽ là bàn đạp sang phim, quảng cáo hoặc show truyền hình.

Trong ngành này, chỉ vài người có thể vươn lên hàng "idol" thực thụ. Phần lớn nhận mức lương cơ bản khoảng 8.000 NDT/tháng (khoảng 1.100 USD), cộng phần nhỏ trích từ quà tặng. Một số studio còn buộc diễn viên phải "viết bài làm quen" cho những fan chịu chi, cách duy trì doanh thu không khác gì hệ thống thần tượng truyền thống.

Đối với Duo Xiaomeng, đây là xu hướng tất yếu. "Khán giả không còn kiên nhẫn cho các chương trình dài và bóng bẩy. Sự chú ý giờ phân mảnh, livestream là sự tiến hóa tự nhiên", ông nói. Thế nhưng, như giáo sư Wu Fang (Đại học Giao thông Thượng Hải) nhận xét, "thuật toán giờ mới là người quyết định ai nổi tiếng". Trong thế giới này, kỹ năng và nỗ lực chỉ là một phần, phần còn lại là may mắn.

Đêm muộn, khi livestream kết thúc, He Jingjie ngồi trong taxi trở về nhà. Thành phố ngoài cửa sổ nhòe trong ánh đèn, cho đến khi xe vào đường hầm. Cô khẽ cười: "Mỗi lần đi qua đây, tôi thấy như đang băng qua cổng thời gian". Khi được hỏi nếu quay trở lại năm 2018, thời điểm cô từ bỏ cơ hội làm thực tập sinh tại Hàn Quốc, cô có hối tiếc không, He Jingjie cho biết "có lẽ sẽ kiên trì hơn". "Nhưng hiện tại mới là điều quan trọng. Tôi đã chọn con đường này, và sẽ bước tiếp, dù có khó đến đâu", cô nói.