Chặng đường làm phim bền bỉ của Trần Anh Hùng trước khi được Cannes vinh danh
Hơn 30 năm làm nghệ thuật, Trần Anh Hùng chưa trình làng quá 10 bộ phim nhưng tác phẩm nào cũng được trau chuốt tỉ mỉ và đầy tính duy mỹ.
Ông là gương mặt quen thuộc tại các liên hoan phim danh giá và vừa được vinh danh là Đạo diễn xuất sắc nhất ở Cannes 2023.
ADVERTISEMENT
Rạng sáng 28.5 (giờ Việt Nam), Trần Anh Hùng vượt qua những tên t.uổi tài danh của nền điện ảnh thế giới để được vinh danh ở giải thưởng Đạo diễn xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Cannes lần thứ 76. Nhà làm phim 61 t.uổi gây tiếng vang tại liên hoan năm nay với tác phẩm La Passion de Dodin Bouffant (The Pot au Feu). REUTERS
Trước khi được tôn vinh tại hạng mục danh giá này, nhà làm phim gốc Việt đã có hơn 30 năm bền bỉ theo đuổi nghệ thuật, gây tiếng vang với các tác phẩm: Mùi đu đủ xanh, Xích lô, Mùa hè chiều thẳng đứng, Rừng Na Uy, Vĩnh cửu… đồng thời giành được nhiều giải thưởng quan trọng tại các liên hoan phim hàng đầu thế giới như Cannes (Pháp) hay Venice (Ý). AFP
Trần Anh Hùng sinh năm 1962 trong gia đình Việt và chuyển sang Pháp sinh sống từ năm 12 t.uổi. Đạo diễn này từng theo học chuyên ngành Triết học tại một trường đại học ở Pháp nhưng rồi tình yêu với điện ảnh được vun đắp qua những thước phim từng xem đã khiến chàng trai trẻ khi ấy quyết định theo đuổi đam mê nghệ thuật. Trần Anh Hùng được đào tạo tại trường điện ảnh danh tiếng École nationale supérieure Louis-Lumière và bắt đầu dấn thân vào con đường làm phim từ cuối thập niên 1980. IMDB
ADVERTISEMENT
Video đang HOT
Sinh ra trong gia đình Việt Nam và luôn được dạy về nguồn cội, tình yêu sâu sắc với quê hương, xứ sở luôn chảy âm ỉ trong tâm hồn Trần Anh Hùng. Văn hóa – con người Việt Nam trở thành niềm cảm hứng để nhà làm phim tài năng này tạo ra nhiều tác phẩm tâm huyết trong giai đoạn đầu của sự nghiệp. Hai “đứa con tinh thần” đầu tiên của đạo diễn tài năng này là phim ngắn Người thiếu phụ Nam Xương (1989) lấy cảm hứng từ câu chuyện trong tác phẩm Truyền kỳ mạn lục của Nguyễn Dữ và Hòn vọng phu (1991). WIREIMAGE
Năm 1993, Trần Anh Hùng gây tiếng vang lớn khi ra mắt bộ phim điện ảnh đầu tay Mùi đu đủ xanh (tựa tiếng Anh: The Scent of Green Papaya) với câu chuyện trong trẻo, mộc mạc và đầy tinh tế kể về cuộc đời của Mùi – cô bé làm thuê cho một gia đình gốc Bắc buôn vải ở Sài Gòn những năm 1950. Mùi đu đủ xanh không chỉ thể hiện tình yêu của nhà làm phim đối với quê hương, những ký ức, liên tưởng đẹp đẽ chôn sâu trong tâm hồn mình mà còn là phương tiện để đạo diễn đưa tiếng Việt được vang lên trên màn ảnh quốc tế. Cảm xúc đó được Trần Anh Hùng chia sẻ tại Cannes 2023: “Là một nhà làm phim, tôi như được sinh ra một lần nữa ở Cannes trong buổi giới thiệu tác phẩm Mùi đu đủ xanh vào 30 năm trước. Tôi đã rất xúc động khi nghe tiếng Việt được cất lên tại liên hoan phim này, cảm xúc ấy khó có thể miêu tả được”. PRÉSIDENT FILMS
Mùi đu đủ xanh nhận đ.ánh giá tích cực từ giới phê bình và đem về nhiều giải thưởng, đề cử quốc tế. Phim thắng giải Caméra d’Or (Camera vàng) tại Liên hoan phim Cannes 1993, giải César cho phim đầu tay hay nhất đồng thời được đề cử Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất tại giải Oscar. Đến nay, đây vẫn là phim điện ảnh nói tiếng Việt duy nhất góp mặt ở vòng tranh tài cuối cùng của giải thưởng Viện Hàn lâm (Mỹ). GETTY
ADVERTISEMENT
Hai năm sau thành công của Mùi đu đủ xanh, Trần Anh Hùng tiếp tục trình làng bộ phim Xích lô khai thác cuộc sống của những người lao động ở Sài Gòn. Phim có sự góp mặt của nhiều nghệ sĩ Việt bên cạnh tài tử Hồng Kông Lương Triều Vỹ. Xích lô tiếp tục chinh phục giới mộ điệu quốc tế, giành nhiều giải thưởng lớn trong đó đỉnh cao là chiến thắng ở mục Sư tử vàng tại Liên hoan phim Venice lần thứ 52. Khi ấy, Trần Anh Hùng mới 33 t.uổi, là một trong những nhà làm phim trẻ nhất chạm đến giải thưởng danh giá này. GAUMONT
Tiếng vang từ hai tác phẩm điện ảnh kể trên đưa Trần Anh Hùng bước vào hàng ngũ những nhà làm phim nghệ thuật được giới mộ điệu săn đón. Ông là thành viên ban giám khảo Liên hoan phim Cannes 1996 và Chủ tịch giải Caméra d’Or tại Cannes lần thứ 51 (1998) đồng thời xuất hiện tại nhiều liên hoan phim danh giá từ Âu sang Á. GETTY
Đến Mùa hè chiều thẳng đứng (2000), Trần Anh Hùng chuyển bối cảnh ra Hà Nội. Phim khai thác câu chuyện về ba chị em (do ba nghệ sĩ Như Quỳnh, Lê Khanh và Trần Nữ Yên Khê đóng) luôn ngưỡng mộ cuộc hôn nhân hoàn hảo của cha mẹ nhưng dần nhận ra những điều ẩn giấu phía sau. Tác phẩm tiếp tục được đ.ánh giá cao, nhận nhiều đề cử quan trọng, trong đó có hạng mục Un Certain Regard tại Cannes 2000. SONY PICTURES CLASSICS
ADVERTISEMENT
Sau 3 bộ phim về Việt Nam, Trần Anh Hùng ấp ủ tạo nên một phim ly kỳ, hấp dẫn, vừa dữ dội vừa đậm chất thơ và rồi I Come with the Rain được ra đời. Tác phẩm được trình làng hồi 2009, quy tụ dàn sao quốc tế hùng hậu: Josh Hartnett, Elias Koteas, Lee Byung Hun, Takuya Kimura, Dư Văn Lạc… và được giới thiệu tại nhiều liên hoan quốc tế: Fresh Film Festival (Cộng hòa Séc), Busan International Film Festival (Hàn Quốc), Lund International Fantastic Film Festival (Thụy Điển)… TF1
Năm 2010, Trần Anh Hùng tiếp tục gây chú ý với bộ phim Rừng Na Uy chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Nhật Bản Haruki Murakami. Tác phẩm được ra mắt tại Liên hoan phim Venice lần thứ 67 và tranh giải Sư tử vàng. Tuy nhiên, bộ phim không thực sự thành công như mong đợi thậm chí có nhà phê bình nhận xét đây đơn thuần chỉ là một bản tóm tắt của cuốn sách gốc. TOHO
Eternity (Vĩnh cửu) là tác phẩm tiếp theo được Trần Anh Hùng trình làng sau 6 năm vắng bóng, quy tụ ba nữ diễn viên tài danh của điện ảnh Pháp: Audrey Tautou, Bérénice Bejo, Mélanie Laurent. Bộ phim xoay quanh những biến động về tình yêu đôi lứa, tình cảm vợ chồng, tình mẫu tử… của ba phụ nữ. Vĩnh cửu không ghi tên mình ở những giải thưởng danh giá nhưng với Trần Anh Hùng, đây là tác phẩm được thực hiện phức tạp nhất vì ngôn ngữ mà nó truyền tải. PATHÉ
ADVERTISEMENT
Và phải mất 7 năm sau Eternity, Trần Anh Hùng mới lại đem đến cho giới mộ điệu một tác phẩm mới – La Passion de Dodin Bouffant (The Pot-au-Feu), vừa được ra mắt tại Liên hoan phim Cannes. Tác phẩm nhận tràng vỗ tay dài 7 phút tại buổi công chiếu đồng thời nhận những lời tán dương từ nhiều nhà phê bình quốc tế. GAUMONT
Giới chuyên môn đ.ánh giá La Passion de Dodin Bouffant đưa Trần Anh Hùng trở lại phong độ đỉnh cao sau ba bộ phim kém thành công trước đó. “Đây là cách làm phim vừa phong phú vừa chứa đựng thứ gì đó thanh thản và Trần Anh Hùng cảm thấy thoải mái hơn rất nhiều trong trạng thái này so với nỗ lực làm phim tiếng Pháp trước đây của ông ấy với Eternity (2016). Đạo diễn say mê The Pot au Feu với bầu không khí và hình ảnh phong phú nhưng bộ phim không bao giờ tạo cảm giác xa lạ hay bị nhồi nhét quá nhiều”, cây bút của Guy Lodge của Variety đ.ánh giá. Nhà phê bình Jordan Mintzer của The Hollywood Reporter nhận định bộ phim này cho thấy đạo diễn 61 t.uổi đã tìm được lối thoát phù hợp cho chủ nghĩa duy mỹ của mình sau thất bại với Eternity hay I Come With the Rain. AFP
Trên con đường hoạt động nghệ thuật bền bỉ của mình, Trần Anh Hùng luôn có sự đồng hành của vợ – diễn viên Trần Nữ Yên Khê. Cô vừa là bạn đời, vừa là nàng thơ, vừa là cộng sự đắc lực của đạo diễn kỳ cựu trong chặng đường làm phim đầy đam mê. Yên Khê góp mặt trong nhiều tác phẩm của chồng, từng làm người dẫn truyện và chỉ đạo nghệ thuật cho bộ phim Eternity đồng thời hỗ trợ bạn đời ở nhiều dự án khác. GETTY
ADVERTISEMENT
Mới đây, Trần Anh Hùng – Trần Nữ Yên Khê xuất hiện trên thảm đỏ Cannes cùng hai con Trần Lãng Khê và Trần Cao Phi. Trong bài phát biểu nhận giải Đạo diễn xuất sắc nhất, nhà làm phim cũng không quên gửi lời tri ân đến người vợ, tri kỷ của đời mình và được nữ diễn viên đáp lại bằng ánh mắt đầy trìu mến, hạnh phúc. AFP
Qua thời gian, Trần Anh Hùng không để tâm quá nhiều về việc phải giành được những giải thưởng. Nhà làm phim chia sẻ trong cuộc phỏng vấn tại Liên hoan phim Gent (Bỉ) hồi 2016: “Trước hết, bạn không thể làm phim chỉ để giành giải thưởng, nhưng mặt khác, thật tốt khi giành được những giải thưởng, nhất là lúc bạn còn trẻ. Sau đó, bạn sẽ không phải lo lắng về nó nữa mà có thể tập trung vào việc cải thiện nghệ thuật của mình và luôn làm điều gì đó tốt hơn về mặt ngôn ngữ điện ảnh. Và rồi giải thưởng sau đó không còn quan trọng nữa”. Song, đạo diễn cũng nhìn nhận tầm quan trọng của việc nhận được giải thưởng. Ông thừa nhận những giải thưởng mà mình nhận được khiến bản thân thấy thoải mái hơn ở thời điểm đó. Đồng thời đây cũng là cánh cửa mở ra nhiều cơ hội và giúp nhà làm phim thực hiện tác phẩm tiếp theo dễ dàng. GETTY
Sau La Passion de Dodin Bouffant, Trần Anh Hùng đang ấp ủ những kế hoạch mới. Trong cuộc phỏng vấn với Variety mới đây, nhà làm phim 61 t.uổi cho biết ông mong ước làm một bộ phim về Đức Phật đồng thời cũng mong muốn thực hiện một tác phẩm ở Việt Nam với dàn diễn viên toàn nữ. AFP
Trần Anh Hùng: Mỗi lần làm một bộ phim, tôi đều tin chắc sẽ gây tiếng vang Trần Anh Hùng vừa giành giải Đạo diễn xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Cannes 2023 với La Passion de Dodin Bouffant. Nhắc đến tác phẩm mới, ông nói mình muốn làm một bộ phim không giống với các tác phẩm trước đó và tự tin về sự thành công của "đứa con tinh thần". Trần Anh Hùng thắng giải Đạo diễn...
