Cảnh báo tác động từ thuế quan mới của Mỹ đối với khối Arập

Ủy ban Kinh tế và Xã hội khu vực Tây Á của Liên hợp quốc (ESCWA) cảnh báo Ai Cập là một trong sáu quốc gia Arập có khả năng bị ảnh hưởng lớn nếu các kế hoạch thuế quan do Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất được thực thi đầy đủ.

Quang cảnh cảng hàng hóa tại Los Angeles, California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Trong báo cáo có tựa đề “Sóng thuế quan của Mỹ: Tác động đối với khu vực Arập” công bố mới đây, ESCWA cho biết bên cạnh Ai Cập, các quốc gia được xác định là có nguy cơ cao nhất bao gồm Jordan, Liban, Bahrain, Tunisia và Morocco. Jordan là quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất, với gần 25% lượng hàng hóa được xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Tuy nhiên, ESCWA đánh giá bất chấp những tác động dự kiến, triển vọng xuất khẩu tổng thể của các nước này vẫn tương đối vững, đặc biệt giữa các thành viên của Hiệp định Agadir (gồm Ai Cập, Morocco, Tunisia và Jordan). ESCWA dự báo xuất khẩu của các quốc gia này trong năm nay sẽ chỉ giảm nhẹ 0,3% so với năm ngoái. Trong khi đó, khu vực Arập rộng lớn hơn được dự báo sẽ chứng kiến đà tăng trưởng xuất khẩu gần như đi ngang trong năm 2025, với mức giảm nhẹ 0,01%, một phần nhờ xuất khẩu của các nước Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) tăng 0,1%. Tuy nhiên, nhập khẩu của nhóm Agadir từ Mỹ sẽ bị ảnh hưởng mạnh hơn, với mức giảm 24,7% trong năm 2025 do chi phí gia tăng.

ESCWA dự báo sẽ có sự xoay trục sang các đối tác thương mại lớn khác. Nhập khẩu của bốn quốc gia thuộc nhóm Agadir từ Trung Quốc được dự báo sẽ tăng 8% trong năm nay, trong khi nhập khẩu của Agadir từ Liên minh châu Âu (EU) dự kiến tăng 3,1%. Trao đổi thương mại nội khối Arập, đặc biệt giữa các bên ký Hiệp định Agadir, được dự báo sẽ tăng trưởng khi các quốc gia thích ứng với các động lực thương mại mới.
Tuy nhiên, ESCWA cho rằng mối đe dọa lớn hơn có thể nằm ở những tác động gián tiếp, đồng thời cảnh báo tác động kinh tế lan tỏa từ chế độ thuế quan của Mỹ có thể làm chậm nhu cầu tổng thể, đặc biệt là ở EU và Trung Quốc – hai thị trường tiếp nhận gần 1/3 hàng hóa xuất khẩu của khối Arập. EU chiếm 17% giá trị xuất khẩu của khối Arập, trong khi Trung Quốc chiếm 15%.
Dòng chảy thương mại giữa Mỹ và thế giới Arập đã suy giảm. Nhập khẩu của Mỹ từ khu vực Arập đã giảm từ 91 tỷ USD vào năm 2013 xuống còn 48 tỷ USD vào năm 2023, chủ yếu do sự phụ thuộc của Mỹ vào dầu thô nước ngoài sụt giảm khi sản lượng trong nước của nền kinh tế lớn nhất thế giới tăng lên. Kể từ năm 2015, Mỹ đã duy trì thặng dư thương mại với khu vực Arập, với mức thặng dư 20 tỷ USD ghi nhận vào năm 2024. Mặc dù xuất khẩu phi dầu mỏ của khối Arập sang Mỹ tăng từ 14 tỷ USD năm 2013 lên 22 tỷ USD vào năm 2024, những mặt hàng này hiện đang phải đối mặt với mức thuế mới được đề xuất của Mỹ.
Tuy vậy, ESCWA đánh giá các quốc gia như Ai Cập và Morocco, hai quốc gia chỉ đối mặt với mức thuế thấp hơn, có thể tìm thấy cơ hội mới ở thị trường Mỹ. Báo cáo của ESCWA nhận định: “Các quốc gia xuất khẩu Arập có thể có được các cơ hội tiềm năng. Các mức thuế quan mới do Mỹ áp đặt đối với hàng hóa từ Trung Quốc, Ấn Độ và EU có thể làm cho hàng hóa Arập cạnh tranh hơn về giá”. Đối với Ai Cập, theo ESCWA, điều này có thể mang lại cơ hội để Cairo tổ chức lại chiến lược thương mại.