Căng thẳng Israel – Hezbollah bên bờ vực

Chưa bao giờ tình hình căng thẳng ở biên giới phía Nam Lebanon lại lên cao đến vậy. Cả Hezbollah và Israel đều gia tăng các hành động đe dọa chiến tranh tổng lực.

Giờ đây, việc các mối đe dọa này trở thành hiện thực không còn là điều không thể nữa.

Ngày 20/6, kênh truyền thông Mỹ CNN đưa tin về tuyên bố của các quan chức giấu tên nước này rằng Israel đã thông báo với Washington về ý định chuyển các thiết bị quân sự đến biên giới phía Bắc để đề phòng chiến tranh với Hezbollah. Thông tin này được đưa ra một ngày sau khi thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah khẳng định phong trào Hezbollah của Lebanon sẽ “chiến đấu không giới hạn và không hạn chế trong trường hợp xảy ra chiến tranh”.

Ông Nasrallah đã có bài phát biểu tại buổi lễ diễn ra 1 tuần sau vụ ám sát Taleb Abdallah, một chỉ huy cấp cao của Hezbollah. Nhân vật này đã thiệt mạng trong cuộc không kích của Israel vào một thị trấn ở miền Nam Lebanon. Hezbollah đã đáp trả bằng cách bắn loạt tên lửa lớn nhất kể từ khi bắt đầu xung đột giữa hai bên, tháng 10/2023. Hơn 250 quả tên lửa và hàng chục thiết bị bay không người lái được dẫn đường đã tấn công các vị trí của Israel ở Galilee (phía Bắc Palestine bị chiếm đóng), gây ra vụ cháy lan rộng hàng trăm km khắp khu vực.

Thiết bị quân sự dồn về khu vực biên giới Israel – Lebanon.

Trong khi các quan chức Israel đang kêu gọi chiến tranh chống lại Hezbollah thì phong trào Hezbollah công bố đoạn video dài 10 phút do thiết bị bay không người lái quay vào ngày 17/6 cho thấy các cơ sở chiến lược của Israel ở khu vực Haifa, bao gồm các nhà máy vũ khí, kho dầu và hóa chất, nhà máy điện, tàu chiến, cảng biển Haifa và khu dân cư đông đúc.

Sự leo thang mới này diễn ra sau chuyến thăm đến khu vực của đặc phái viên Mỹ Amos Hochstein. Ông này đã gặp các quan chức Lebanon và Israel để cố gắng tháo gỡ ngòi nổ căng thẳng ở biên giới phía Nam Lebanon. Hochstein đề xuất một kế hoạch bao gồm việc rút lực lượng Hezbollah về phía Bắc sông Litani và vạch ra các đường biên giới lâu dài giữa Israel và Lebanon. Đề xuất của Hochstein là một nỗ lực nhằm tách biệt các hành động thù địch ở biên giới Lebanon khỏi tình hình bi thảm đang diễn ra ở Gaza đối với người Palestine, một thực trạng mà Hezbollah hoàn toàn muốn ngăn chặn. Đây là lý do tại sao Hezbollah gắn việc chấm dứt các hành động thù địch chống lại Israel với việc ký kết lệnh ngừng bắn của Israel với Hamas. Mặt khác, kế hoạch của Hochstein sẽ cho phép Israel giảm bớt áp lực với Lebanon bằng cách chuyển sự chú ý sang các vấn đề chưa được giải quyết của Lebanon với Israel, đặc biệt là vấn đề biên giới.

Trên thực tế, Israel đang phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan. Họ cũng không muốn xảy ra chiến tranh với Lebanon vì biết rằng Hezbollah có khả năng gây ra nhiều thiệt hại hơn nhiều so với cuộc chiến hiện tại với Hamas. Israel cũng không có nhiều thông tin về lực lượng của Hezbollah và biết rằng họ sẽ gặp bất lợi nghiêm trọng nếu tham chiến ở mặt trận phía Bắc lúc này.

Những vụ nã đạn trả đũa giữa hai bên ngày càng gia tăng về cường độ.

Bắt đầu từ khi cuộc chiến Israel – Hamas nổ ra, Hezbollah đã nhắm mục tiêu một cách có hệ thống vào các khả năng giám sát và gián điệp của Israel dọc biên giới, đồng thời thu thập thông tin tình báo về việc triển khai quân sự của Israel. Trong khi đó, sự leo thang giữa hai bên đến mức bước tiếp theo không thể nào khác hơn là một cuộc chiến tranh tổng lực. Hezbollah không thể không đặt điều kiện để chấm dứt các cuộc tấn công xuyên biên giới của họ nếu như tình trạng bi thảm ở Gaza do Israel đang tiến thành kết thúc.

Lối thoát duy nhất cho Israel dường như nằm trong tay người Mỹ, quốc gia duy nhất có khả năng buộc Israel chấm dứt chiến tranh. Tuy nhiên, có vẻ như chiến lược của Mỹ chỉ là tránh gây sức ép đối với Israel bằng mọi giá – ngay cả sau khi các quan chức Israel liên tục bác bỏ thỏa thuận ngừng bắn mà Mỹ đưa ra như một kế hoạch của Israel. Chính sách này của Mỹ khó có thể thay đổi trong những tháng trước cuộc bầu cử tổng thống sắp tới. Mặc dù không ai muốn một cuộc chiến tranh lớn ở biên giới Lebanon – Israel vì có thể gây ra hậu quả đáng kể trong khu vực, nhưng nó dường như đang đến gần hơn bao giờ hết.

Hezbollah là lực lượng chính lãnh đạo phong trào kháng chiến Lebanon rộng lớn, chính thức hình thành sau khi lực lượng PLO (Tổ chức giải phóng nhân dân Palestine) rút khỏi Beirut và quân đội Israel tiến vào thủ đô Lebanon tháng 9/1982. Vào thời điểm đó, “Mặt trận kháng chiến quốc gia Lebanon” mới được thành lập có thành phần là các phong trào cánh tả, theo chủ nghĩa liên Arab và họ đã bắt tay vào một chiến dịch vũ trang chống lại lực lượng Israel. Khi đó, tên “Hezbollah” vẫn chưa được công chúng biết đến.

Hezbollah đã thành công trong việc đảm bảo an ninh cho lãnh thổ mà họ cần ở Syria để duy trì các đường cung cấp của họ từ Iran luôn thông suốt, do vậy đã ngăn chặn thành công những nỗ lực của Israel nhằm làm suy yếu phong trào này. Về bản chất, chiến lược của Hezbollah kể từ đầu những năm 1990 và xuyên suốt các sự kiện lớn trong khu vực là tập hợp sức mạnh cả về quân sự và chính trị. Thêm vào đó là sự gia tăng dần dần kinh nghiệm quân sự của Hezbollah sau cuộc chiến ở Syria, tăng cường các liên minh và mở rộng ảnh hưởng, cả ở trên phạm vi quốc gia lẫn khu vực.

Vấn đề chính chưa được giải quyết của cả Israel và Lebanon là không có các biên giới chính thức được hai bên thừa nhận. Liên hợp quốc đã xác nhận tuyến rút lui của Israel, được gọi là “tuyến xanh”. Tuyến này giữ lại các trang trại Shebaa và khu đồi Kufr Shuba, hai khu vực nông nghiệp của Lebanon, dưới sự kiểm soát của Israel.

Phần lãnh thổ Shebaa và Kufr Shuba đã trở thành địa điểm “ưa thích” hơn hết cho các cuộc tấn công của Hezbollah nhằm đáp trả các cuộc xâm lược của Israel vào Lebanon hoặc các vụ oanh kích của các thành viên lực lượng này ở Syria kể từ năm 2011, vì họ cho rằng họ không tấn công lãnh thổ Israel mà là tấn công phần lãnh thổ Lebanon bị chiếm đóng.

Tất cả những điều này được sử dụng để xây dựng một lực lượng răn đe nghiêm túc với mục tiêu luôn là ngăn chặn thay vì gây ra một cuộc chiến tranh với Israel. Nhưng, đó là trước kia, còn nay, tình hình có thể sẽ đổi khác