Căng thẳng biển Đen đe dọa thị trường ngũ cốc toàn cầu
Tình hình an ninh tại biển Đen đang biến động khó lường và có thể ảnh hưởng đến thị trường ngũ cốc thế giới nếu việc xuất khẩu bị gián đoạn.
Nga bắn cảnh cáo tàu hàng
Hãng Bloomberg hôm qua đưa tin giá lúa mì đã tăng lên sau khi hải quân Nga nổ súng cảnh cáo và kiểm tra tàu hàng tại biển Đen ngày 13.8.
Phía Nga cáo buộc tàu Sukru Okan treo cờ Palau đã không tuân thủ yêu cầu dừng lại để kiểm tra trong lúc tiến về phía cảng Izmail của Ukraine. Sau khi nổ súng, một nhóm binh sĩ Nga từ trực thăng Ka-29 đã lên tàu để kiểm tra rồi mới cho tàu tiếp tục hành trình. Sau vụ việc, giá lúa mì giao sau tăng lên 1,2% trước khi hạ xuống mức tăng chỉ còn 0,3%, đạt mức giá 6,56 USD/giạ. Trước đó, giá lúa mì giảm 1,5% vào ngày 11.8.
Xem nhanh: Chiến dịch ngày 536, thương vong Ukraine tăng cao vì phản công; pháo binh quan trọng ra sao?
Nguồn cung cấp ngũ cốc tại khu vực biển Đen đã gặp đe dọa từ khi thỏa thuận ngũ cốc giữa Nga và Ukraine hết hiệu lực hồi tháng 7. Đây là hai trong số những nhà xuất khẩu ngũ cốc và các loại nông sản hàng đầu thế giới. Tổ chức Nông Lương LHQ (FAO) đầu tháng này cho biết giá thực phẩm toàn cầu đã tăng lên lần đầu tiên sau nhiều tháng sau khi thỏa thuận sụp đổ. Ngoài vụ kiểm tra nói trên, vụ Ukraine tấn công một tàu dầu của Nga gần đây cũng làm dấy lên những lo ngại về sự gián đoạn trong việc xuất khẩu ngũ cốc của Nga qua biển Đen.
Ngũ cốc được đưa lên tàu hàng tại cảng biển Azov gần TP.Rostov-on-Don (Nga)
AFP
Thị trường thế giới đang dựa vào nguồn ngũ cốc từ Nga, đặc biệt sau khi thỏa thuận giúp xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine hết hiệu lực khiến việc xuất khẩu của Kyiv giảm xuống. Số liệu từ Bộ Chính sách ruộng đất và Lương thực Ukraine cho thấy khối lượng xuất khẩu ngũ cốc của nước này trong tháng 7 giảm 38% so với tháng 6. Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp Mỹ cuối tuần qua nâng ước tính số lượng lúa mì Nga được giao dịch trong vụ mùa 2023-2024 lên 48 triệu tấn, chiếm gần 1/4 lượng lúa mì được giao dịch toàn cầu.
Current Time0:00
/
Duration1:24
Auto
Nga nổ súng cảnh cáo tàu chở hàng ở biển Đen
Trở ngại cho xuất khẩu
Các cảng chứa ngũ cốc của Nga đang đầy ắp sau hai vụ mùa bội thu. Hơn nữa, các quan chức Nga ước tính nước này có thể thu hoạch từ 123-135 triệu tấn ngũ cốc trong vụ mùa năm nay, theo TASS. Mặc dù đã xuất khẩu ở mức kỷ lục nhưng Nga cũng đang gặp khó trong việc làm trống các kho chứa tại các cảng
Tàu Sukru Okan đi qua eo biển Bosphorus để vào biển Đen vào ngày 13.8. Ảnh Reuters.
Công ty tư vấn SovEcon (Nga) cho biết Nga đã xuất khẩu 4,4 triệu tấn lúa mì trong tháng 7, mức kỷ lục trong một tháng và cao hơn mức trung bình gần 60%. Tuy nhiên, một số cảng ven biển Azov đã ngừng nhận thêm ngũ cốc do thiếu chỗ chứa. Những nút thắt cổ chai do việc phải xử lý quá nhiều ngũ cốc đã khiến doanh số của Nga chậm lại trong những tuần gần đây, theo SovEcon.
Hàng hóa thường được chuyển từ các tàu nhỏ ở những cảng biển Azov sang tàu lớn hơn tại eo biển Kerch, sau đó được xuất đi qua biển Đen. Tuy nhiên, với việc Ukraine cảnh báo có thể tiếp tục tấn công, một số chủ tàu đã tỏ ra thận trọng hơn khi cập cảng Nga tại biển Đen, theo Bloomberg. Việc di chuyển qua eo biển Kerch cũng bị hạn chế vì lý do an toàn sau vụ tấn công cầu Crimea trong tháng này.
Điều này đồng nghĩa bất kỳ sự leo thang quân sự nào tại biển Đen cũng có nguy cơ làm gián đoạn việc xuất khẩu, khiến hàng hóa bị kẹt lại kho và khiến những nơi đang có nhu cầu trên thế giới không thể tiếp cận với nguồn cung này.
Ukraine lên án Nga
Reuters đưa tin Bộ Ngoại giao Ukraine hôm qua ra tuyên bố lên án “những hành động khiêu khích” của Nga liên quan tàu chở hàng Sukru Okan tại biển Đen ngày 13.8. Ukraine cho biết con tàu là của Thổ Nhĩ Kỳ và Kyiv đã “bày tỏ sự ủng hộ, tình đoàn kết với nước đối tác chiến lược”. Ukraine coi vụ việc là vi phạm luật quốc tế và kêu gọi cộng đồng quốc tế có hành động dứt khoát nhằm ngăn chặn những hành vi cản trở các tàu di chuyển yên bình qua biển Đen.
Lầu đầu Nga nổ súng cảnh cáo tàu hàng sau khi rời thỏa thuận Biển Đen
Vụ việc xảy ra ngày 13/8 đánh dấu lần đầu tiên tàu chiến Nga nổ súng cảnh cáo một tàu hàng trên Biển Đen kể từ khi nước này rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc.
Tàu tuần tra Vasily Bykov. Ảnh: Sputnik
Tờ Guardian đưa tin ngày 13/8, tàu tuần tra Vasily Bykov của Nga đã nổ súng cảnh cáo về phía tàu chở hàng Sukru Okan khi đang di chuyển theo hướng Bắc trên Biển Đen.
Đây là lần đầu tiên Nga nổ súng vào tàu hàng hoạt động trên vùng biển này kể từ khi rút khỏi thỏa thuận thiết lập hàng lang an toàn cho xuất khẩu ngũ cốc Ukraine do Liên hợp quốc làm trung gian vào tháng trước.
Moskva tuyên bố sẽ coi tất cả các tàu đi đến vùng biển Ukraine là mục tiêu quân sự và có thể bị tấn công.
Phía Bộ Quốc phòng Nga cho biết trong vụ việc xảy ra ngày 13/8, tàu tuần tra Vasily Bykov đã bắn vũ khí tự động vào tàu Sukru Okan treo cờ Palau sau khi thuyền trưởng của tàu không phản hồi đối với yêu cầu dừng tàu để kiểm tra.
Theo Nga, lúc đó, tàu Sukru Okan đang trên đường tới cảng Izmail của Ukraine.
Bộ Quốc phòng Nga cho biết các binh sĩ đã ập lên tàu hàng này với sự hỗ trợ của trực thăng Ka-29. Sau khi nhóm kiểm tra hoàn thành công việc, tàu Sukru Okan tiếp tục lên đường đến cảng Izmail.
Dữ liệu theo dõi tàu vận chuyển của công ty Refinitiv cho thấy con tàu này đang ở gần bờ biển Bulgaria và hướng tới cảng Sulina của Romania, nằm gần cảng Izmail.
Hãng tin Reuters hiện chưa thể liên lạc ngay với con tàu hoặc chủ sở hữu để làm rõ vấn đề.
Cố vấn cấp cao của Tổng thống Ukraine, ông Mykhailo Podolyak cáo buộc vụ việc là "sự vi phạm rõ ràng luật biển quốc tế, một hành động cướp biển và tội ác chống lại tàu dân sự của nước thứ ba trong vùng biển của các quốc gia khác".
Trong khi đó, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã không đề cập đến vụ việc này trong bài phát biểu hàng đêm của mình.
Việc bắn cảnh cáo vào một tàu buôn sẽ làm dấy lên mối lo ngại sâu sắc giữa các chủ tàu, công ty bảo hiểm và thương nhân về những nguy cơ tiềm ẩn khi hoạt động ở Biển Đen - tuyến đường chính mà cả Ukraine và Nga sử dụng để đưa nông sản của họ ra thị trường.
Nga và Ukraine nằm trong số các nhà sản xuất nông nghiệp hàng đầu thế giới và là những công ty lớn trên thị trường lúa mì, lúa mạch, ngô, hạt cải dầu, dầu hạt cải, hạt hướng dương và dầu hướng dương. Nga cũng chiếm ưu thế trên thị trường phân bón.
Kể từ khi Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen, cả Moskva và Kiev đã đưa ra các cảnh báo và thực hiện các cuộc tấn công vào cơ sở của nhau, gây bất ổn cho các thị trường hàng hóa, dầu mỏ và vận chuyển toàn cầu.
Ngày 10/8, Hải quân Ukraine thông báo hàng lang nhân đạo mới trên Biển Đen đã đi vào hoạt đọng. Đối tượng sử dụng hành lang này dự kiến là các tàu thương mại bị mắc kẹt tại các cảng bên bờ Biển Đen của Ukraine, chuyên chở các mặt hàng như ngũ cốc và các loại nông sản khác.
Người phát ngôn của Hải quân Ukraine, ông Oleh Chalykcho biết hoạt động vận chuyển trên hành lang này sẽ được ghi lại bằng các camera được lắp trên tàu thuyền, và được phát sóng để cho thấy đây đơn thuần là một "sứ mệnh nhân đạo" và không có mục đích quân sự.
Về phần mình, Nga tuyên bố có thể khôi phục thỏa thuận Biển Đen nếu yêu cầu cải thiện hoạt động xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga được đáp ứng.
Tổng thống Nga Vladimir Putin gần đây cũng thông báo với các nhà lãnh đạo châu Phi rằng Moskva sẵn sàng thay thế Ukraine xuất khẩu ngũ cốc sang châu Phi trên cả cơ sở thương mại và viện trợ để thực hiện những gì ông nói là vai trò quan trọng của Nga trong an ninh lương thực toàn cầu.
Ukraine phản đối tàu chiến Nga bắn cảnh cáo tàu hàng ở Biển Đen Kiev ngày 14/8 lên án cái mà họ gọi là hành động "khiêu khích" của Moscow, một ngày sau khi tàu chiến Nga nổ súng cảnh cáo để buộc tàu chở hàng dừng lại ở Biển Đen. Tàu chiến Nga ở Biển Đen (Ảnh: Reuters). "Bộ Ngoại giao Ukraine lên án mạnh mẽ các hành động khiêu khích do Liên bang Nga thực...