Cái chết của Vệ binh Quốc gia trở thành điểm nóng chính trị tại Mỹ

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 27/11 xác nhận một thành viên Vệ binh Quốc gia đã thiệt mạng sau khi bị bắn trong một vụ tấn công phục kích gần Nhà Trắng , biến sự việc nhanh chóng trở thành tâm điểm tranh cãi chính trị về chính sách nhập cư và tị nạn tại Mỹ.

Các thành viên Lực lượng Vệ binh Quốc gia Mỹ tuần tra tại thủ đô Washington D.C. ngày 22/8/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Theo hãng tin Reuters, nạn nhân là nữ vệ sĩ Sarah Beckstrom , 20 tuổi, tử vong do vết thương quá nặng; đồng đội Andrew Wolfe, 24 tuổi, thì đang trong tình trạng nguy kịch. Vụ nổ súng xảy ra chiều 26/11 khi hai binh sĩ đang làm nhiệm vụ tuần tra gần Nhà Trắng. Giới chức Mỹ coi đây là một vụ khủng bố và đã mở cuộc điều tra quy mô lớn.

Nghi phạm được xác định là Rahmanullah Lakanwal , 29 tuổi, quốc tịch Afghanistan . Theo cơ quan điều tra, đối tượng đã lái xe xuyên nước Mỹ, bất ngờ nổ súng phục kích lực lượng Vệ binh Quốc gia gần khu vực ga tàu điện ngầm Farragut West. Hung thủ sử dụng súng ổ quay cỡ lớn (.357 Magnum), bắn gục một binh sĩ rồi tiếp tục nổ súng về phía người thứ hai. Sau cuộc đấu súng, nghi phạm bị bắn bị thương và bị bắt giữ, hiện điều trị trong bệnh viện dưới sự canh gác nghiêm ngặt.

Cục Điều tra Liên bang Mỹ ( FBI ) đã khám xét nhiều địa điểm trong quá trình mở rộng điều tra, trong đó có một ngôi nhà ở bang Washington liên quan đến nghi phạm. Nhiều thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính xách tay, máy tính bảng bị thu giữ. Nhà chức trách cho biết nghi phạm dường như hành động đơn lẻ, song chưa công bố động cơ cụ thể.

Phát biểu trong cuộc điện đàm nhân Lễ Tạ ơn với các quân nhân Mỹ, ông Trump gọi đây là “một hành động khủng bố man rợ giữa lòng thủ đô”, đồng thời quy trách nhiệm cho các chính sách kiểm tra nhập cư “thiếu chặt chẽ” dưới thời chính quyền tiền nhiệm Joe Biden. Ông cho rằng nghi phạm là một trong số hàng chục nghìn người Afghanistan được đưa vào Mỹ sau cuộc rút quân hỗn loạn năm 2021.

Theo hồ sơ chính phủ Mỹ, Lakanwal vào Mỹ năm 2021 theo chương trình Operation Allies Welcome , vốn được thiết lập để tái định cư những người Afghanistan từng hỗ trợ quân đội và cơ quan Mỹ, nhằm tránh nguy cơ bị Taliban trả thù. Đối tượng từng làm việc với các đơn vị địa phương do CIA hậu thuẫn tại Afghanistan. Dù vậy, chính quyền Mỹ khẳng định anh ta không có tiền án và đã trải qua các quy trình sàng lọc an ninh thời điểm nhập cảnh.

Đáng chú ý, Lakanwal được chấp thuận quy chế tị nạn trong năm nay, sau khi ông Trump đã nhậm chức. Tổng thống Mỹ thừa nhận điều này nhưng nhấn mạnh việc trục xuất những người đã được cấp quy chế hợp pháp rất khó, song khẳng định chính quyền sẽ tìm mọi cách để siết chặt kiểm soát.

Vụ việc lập tức dẫn đến hàng loạt động thái cứng rắn về nhập cư. Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) và Sở Di trú – Nhập tịch (USCIS) thông báo đình chỉ vô thời hạn việc xử lý các hồ sơ nhập cư liên quan đến công dân Afghanistan để rà soát lại. Chính quyền Trump đồng thời bắt đầu xem xét toàn diện các hồ sơ tị nạn đã được phê duyệt dưới thời ông Biden, cũng như thẻ xanh cấp cho công dân của 19 quốc gia bị liệt vào diện “đáng quan ngại” theo lệnh hạn chế đi lại ban hành hồi tháng 6, trong đó có Afghanistan.

Phát biểu sau vụ nổ súng, ông Trump tuyên bố cần “đánh giá lại từng trường hợp người Afghanistan đã vào Mỹ dưới thời Biden” và trục xuất bất kỳ ai “không thuộc về hoặc không mang lại lợi ích cho nước Mỹ”. Ông cũng cho biết đã chỉ đạo triển khai thêm 500 binh sĩ Vệ binh Quốc gia tới Washington, nâng tổng quân số hiện diện tại thủ đô lên hơn 2.300 người kể từ khi chính quyền ban bố tình trạng khẩn cấp về tội phạm hồi tháng 8.

Trong khi đó, vụ triển khai Vệ binh Quốc gia tại Washington đang vấp phải tranh cãi pháp lý. Một thẩm phán liên bang phán quyết việc điều động này có khả năng là trái luật và yêu cầu dừng lại từ tháng tới, song chính quyền Trump đã kháng cáo.

Gia đình nạn nhân bày tỏ nỗi đau xót sau thảm kịch. “Con gái bé bỏng của tôi đã ra đi”, ông Gary Beckstrom, cha của nữ binh sĩ thiệt mạng, viết trên mạng xã hội , cho biết gia đình đang phải đối mặt với một cú sốc kinh hoàng.

Vụ tấn công không chỉ làm rung chuyển an ninh thủ đô Mỹ mà còn tạo thêm cơ sở để ông Trump thúc đẩy chương trình nghị sự siết chặt nhập cư – một trụ cột chính trị trong nhiệm kỳ thứ hai của ông, với lập luận rằng ngay cả các con đường nhập cư hợp pháp như tị nạn cũng tiềm ẩn rủi ro an ninh nghiêm trọng cho nước Mỹ.