Các nhân tố ảnh hưởng đến Biển Đông năm 2015
Động thái của Trung Quốc, diễn biến vụ Philippines kiện “đường 9 đoạn”, lập trường các nước ASEAN, phản ứng của Mỹ, được coi là các nhân tố chính tác động tới an ninh Biển Đông trong năm nay.
“Liệu Trung Quốc có tiếp tục thử các nước láng giềng trong 2015?”, ông Austin Bay, đại tá nghỉ hưu của Lực lượng Dự bị thuộc quân đội Mỹ, đặt nghi vấn khi mở đầu bài viết trên tờ Statesman Journal của Mỹ mới đây.
Ông Bay điểm lại Bắc Kinh từng “thử” Nhật Bản và Hàn Quốc trên không khi áp đặt Vùng Nhận dạng phòng không (ADIZ) trên biển Hoa Đông cuối năm 2013, thăm dò các nước trên biển khi hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam năm ngoái.
Phán quyết của tòa với vụ kiện của Philippines ở Biển Đông sẽ có tác động lớn đến an ninh khu vực trong dài hạn.
“Cuộc xung đột được kiềm chế trên Biển Đông vừa qua không chỉ là sự đối đầu về mỏ dầu, mà thể hiện mối bất đồng đầy nguy hiểm về lợi ích và quyết tâm của cả Trung Quốc và Việt Nam”, ông Bay nói.
Trao đổi với PV, ông Gregory Poling, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược quốc tế (CSIS), Mỹ, cho rằng sở dĩ các nước thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lên tiếng mạnh mẽ hơn với sự cố giàn khoan Hải Dương 981 trong năm ngoái, hơn là với việc Trung Quốc chiếm bãi cạn Scarborough từ Philippines năm 2012, là vì mức độ bất ổn lớn hơn, xét về ý đồ của Bắc Kinh ở Biển Đông so với trước đây.
Quan điểm thống nhất của ASEAN dẫn tới việc lần đầu tiên hiệp hội có một tuyên bố riêng về Biển Đông trong cuộc họp của các ngoại trưởng vào tháng 5/2014. Sự khiêu khích của Trung Quốc làm tăng lo ngại của Indonesia và Malaysia, khiến hai nước này thể hiện rõ hơn sự ủng hộ quan điểm của Việt Nam.
Theo Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng, Đại học George Mason, Mỹ, việc ASEAN bày tỏ sự ủng hộ quan điểm của Việt Nam trong sự kiện Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981, cho thấy các nước này đã được “báo động” về hành động sai trái rõ ràng của Bắc Kinh.
Các nước ASEAN đã “thấm thía” những hệ quả tiêu cực khi có sự chia rẽ nội bộ. Kể từ khi xảy ra sự cố không ra được Tuyên bố chung trong cuộc họp năm 2012, khi Campuchia làm Chủ tịch ASEAN, hiệp hội đã có sự cải thiện đáng kể trong thể hiện quan điểm.
Video đang HOT
Tuy nhiên, ông Hùng cho rằng ASEAN vẫn chưa có đủ sự thống nhất và gắn kết để thực hiện tuyên bố về vai trò trung tâm của hiệp hội, và để đấu tranh như một khối trước sự bành trướng gia tăng của Trung Quốc cũng như đóng vai trò như một “vùng đệm” hiệu quả giữa Trung Quốc và Mỹ.
Đề cập tới nhân tố đóng vai trò lớn trong năm 2015, ông Poling lưu ý việc tòa án trọng tài quốc tế phán quyết như thế nào tới vụ kiện Trung Quốc của Philippines sẽ là một “thời điểm mang tính bước ngoặt” cho tranh chấp ở Biển Đông.
Nếu tòa nhận thấy mình không có quyền phán quyết, việc này sẽ “làm nhụt chí” các nước về khả năng giải quyết tranh chấp hòa bình, thông qua các cơ chế pháp lý. Tuy nhiên, nếu tòa đưa ra phán quyết có lợi cho Philippines, việc các nước thành viên ASEAN ủng hộ Manila đến mức nào sẽ là nhân tố quyết định tới việc xác định tương lai của tổ chức và sự sẵn sàng của cả Philippines và Việt Nam dựa vào hiệp hội này.
Hồi đầu năm 2013, Philippines chính thức đưa tranh chấp ở Biển Đông với Trung Quốc lên tòa án trọng tài quốc tế đề nghị phân xử. Manila tuyên bố yêu sách “đường 9 đoạn” của Bắc Kinh, tuyên bố chủ quyền với hầu hết Biển Đông, là bất hợp pháp. Tháng 3 năm ngoái, Philippines nộp gần 4.000 trang tài liệu lên tòa. Tuy nhiên, phía Trung Quốc nhiều lần cho biết không tham gia vụ kiện.
Ông Poling phân tích thêm, áp lực quốc tế ở mức nào, từ Mỹ, Nhật Bản cùng các nước khác với Trung Quốc, hoặc những quan điểm này đủ để thuyết phục Bắc Kinh làm rõ “đường 9 đoạn” của họ hay không, sẽ có tác động lâu dài đáng kể với tiến trình của tranh chấp ở Biển Đông.
Sự cố giàn khoan trái phép của Trung Quốc năm ngoái cho thấy một công cụ tốt của Việt Nam để chống lại các hành động khiêu khích của Trung Quốc ở Biển Đông chính là áp lực quốc tế. Lãnh đạo Việt Nam cũng tìm kiếm mối quan hệ gần gũi hơn với Mỹ và các đối tác có cùng khuyn hướng, nêu bật vấn đề Biển Đông ở các diễn đàn của Hiệp hội ASEAN, các diễn đàn khu vực và quốc tế khác.
Giữa tháng 12/2014, Việt Nam tuyên bố một lần nữa bác bỏ yêu sách của Trung Quốc liên quan đến “đường đứt đoạn” Trung Quốc đưa ra, và đề nghị tòa án trọng tài quốc tế quan tâm thích đáng đến lợi ích của Việt Nam khi xử vụ kiện của Philippines.
Đồng tình về vấn đề này, ông Hùng còn coi việc Mỹ thể hiện cam kết xoay trục ở châu Á – Thái Bình Dương như thế nào sẽ là một nhân tố chính trong duy trì hòa bình ở khu vực. Washington thể hiện vai trò của mình bằng cách duy trì sự hiện diện quân sự ở Thái Bình Dương, phản đối những nỗ lực thay đổi hiện trạng trên biển bằng sự ép buộc hoặc bằng vũ lực, bằng cả lời nói và hành động thực tế.
Theo ông Bay, mục tiêu của Trung Quốc vượt xa hơn Việt Nam. Yêu sách “đường 9 đoạn” của Bắc Kinh đòi kiểm soát nhiều khu vực phía nam, qua vùng biển của Việt Nam, Philippines, Malaysia, hướng tới Singapore và eo biển Malacca. Trung Quốc đang đe nạt các nước cùng có tranh chấp, để đòi quản lý các đá nằm trong giới hạn đường đứt đoạn này.
Trung Quốc còn triển khai quân đội ở các đảo có tranh chấp với các nước thành viên ASEAN. Bắc Kinh được cho là đang xây dựng các cơ sở hạ tầng, đường băng “để chơi một trò chơi lâu dài”.
“Nhìn lại chuỗi hành động của Trung Quốc, đặc biệt trong hai năm gần đây, các nhà ngoại giao không khỏi lo ngại và các nhà bình luận cũng cảnh giác”, ông Bay nói.
Theo Vnexpress
Báo chí Pháp ở Đông Dương góp phần "kéo" Hoàng Sa, Trường Sa về gần
Báo chí Pháp, vào thời kỳ những năm Việt Nam là thuộc địa của Pháp, đã phản ánh khá chi tiết về đại lý tự nhiên, hoạt động khảo sát tại những hòn đảo thuộc 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Hoạt động này chính là "kéo" 2 quần đảo thuộc chủ quyền của Việt Nam ở giữa Biển Đông lại gần với nhận thức của hoc giả, nhà nghiên cứu Việt Nam và Pháp.
Cũng chính trong bối cảnh thời kỳ Pháp thuộc, báo chí ở Đông Dương đã thể hiện trách nhiệm của mình với thời cuộc, lên tiếng và hối thúc Chính phủ Pháp thực thi chủ quyền của An Nam (Việt Nam) trên quần đảo Hoàng Sa với tư cách là Nhà nước bảo hộ. Đồng thời, bằng những chứng cứ lịch sử thuyết phục, phân tích, bình luận sắc bén, báo chí Pháp ở Đông Dương đã liên tục khẳng định chủ quyền của An Nam (Việt Nam) do Pháp bảo hộ trên quần đảo Hoàng Sa.
Trong những năm 20 - 30, thế kỷ XX, nhiều tờ báo có uy tín của Pháp ở Đông Dương với đường lối nghiên cứu khoa học khách quan đã những đưa ra những đán.h giá về vị trí chiến lược của Hoàng Sa; tầm quan trọng của Hoàng Sa trong phát triển kinh tế; cơ sở lịch sử rõ ràng, xác nhận chủ quyền của An Nam tại Hoàng Sa từ rất lâu đời. Không những thế, những tờ báo này thể hiện sự quan tâm đặc biệt đối với việc quản lý Hoàng Sa, Trường Sa và góp phần thúc đẩy nhanh quá trình xác lập chủ quyền của An Nam trên quần đảo Hoàng Sa do Pháp bảo hộ.
Hoạt động khai thác phân chim trên quần đảo Hoàng Sa do người Việt và người Pháp thực hiện (ảnh Tư liệu năm 1940).
Đầu tiên phải kể đến Tuần báo Thức tỉnh kinh tế Đông Dương (L'Eveil économique de l'Indochine), do Henri Cucherousset (1879 - 1934) là Chủ bút, ông cũng là là tác giả của phần lớn các bài viết trên Tuần báo này. Henri Cucherousset vốn là một nhà giáo, từng sang Thượng Hải hành nghề luật sư và đi nhiều nơi trên thế giới. Cuối cùng, ông đến Đông Dương và gắn bó với mảnh đất này đến khi qua đời. Henri Cucherousset là người đặc biệt yêu mến Hoàng Sa và chiến đấu không mệt mỏi cho chủ quyền của An Nam đối với Hoàng Sa:"Ông chỉ cho công chúng những mặt trong của vấn đề quần đảo Hoàng Sa, cũng là người đầu tiên đưa ra yêu sách đòi lại chủ quyền của Hoàng Sa cho xứ sở chúng ta" (Nhà báo, Nhà nghiên cứu Henri Cucheroussset từ trần. Trong mục chia buồn có bài viết của học giả Nguyễn Văn Vĩnh đăng trên tờ L'annam nouveau ca ngợi đóng góp của Henri Cucheroussset đối với quần đảo Hoàng Sa. Thư viện Viện Hàn Lâm Khoa học xã hội Việt Nam. L'Eveil économique de l'Indochine01/11/1934. No834, tr 6 - 7).
Trong 835 số Tuần báo (số ra đầu tiên vào thứ Bảy, ngày 16/6/1917 và số cuối cùng vào thứ Năm ngày 01/11/1934), Henri Cucheroussset và các đồng nghiệp của ông đã có hơn 90 bài viết đề cập đến Hoàng Sa, Trường Sa và Biển Đông. Đặc biệt, từ năm 1928-1933, có 16 bài thể hiện một sự quan tâm đặc biệt đối với việc quản lý Hoàng Sa. Trong các bài viết này, Henri Cucheroussset và các đồng nghiệp đã đưa ra những yêu sách đòi Chính phủ Pháp, cũng như bộ máy thuộc địa của Pháp ở Đông Dương phải giải quyết ngay các vấn tranh chấp Hoàng Sa với chính quyền Quảng Đông. Dưới đây là nội dung một số bài viết của Henri Cucheroussset và các đồng nghiệp của ông được đăng trên L'Eveil économique de l'Indochine (trong khoảng thời gian từ năm 1925 - 1933).
Bài báo Vấn đề quần đảo Hoàng Sa có đăng kèm ảnh đảo Boissée (phú Lâm) và đảo Robert (Hữu Nhật)L'Eveil économique de l'Indochine 03/2/1929.
Nhiệm vụ đầu tiên của báo chí Pháp thời bấy giờ, cung cấp thông tin đặc khảo về địa tự nhiên, địa kinh tế, địa quân sự trên quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và quyền lợi của Pháp trên Biển Đông. Đây là đóng góp quan trọng để người dân Việt, các nhà nghiên cứu Pháp có những tư liệu về 2 quần đảo này. Nói một cách hình tượng là kéo Hoàng Sa, Trường Sa về gần đất liền.
Ngày 21/6/1925, trên tuần báo L'Eveil économique de l'Indochine, Henri Cucheroussset đã đăng tải bài viết của mình với nhan đề: Từ việc cung cấp than cho tầu Lanessan (Du Charbon puor le "de Lanessan". Trong bài viết này, Henri Cucheroussset đã viết về hành trình trình của con tầu de Lanessan, có nhiệm vụ đi khảo sát quần đảo Hoàng Sa và dưới đáy biển của khu vực này. Ông M. Krempf, Giám đốc Viện Nha Trang cũng đề nghị với chính quyền Đông Dương thực thi quyền sở hữu có hiệu quả trên quần đảo và xây dựng một đài quan sát cùng với một trạm vô tuyến sóng ngắn, một trạm hải đăng, một cảng và trạm tránh bão cho ngư dân và bảo vệ thuyền cho ngư dân An Nam.
Ngày 24/6/1926, L'Eveil économique de l'Indochine đăng tải bài viết có nhan đề là Sở Nghiên cứu đại dương và Nghề cá ở Đông Dương: Hoạt động trong 2 năm gần đây. Bài báo đã tập trung vào các nội dung trong Báo cáo của Sở Nghiên cứu Đại dương và nghề cá ở Đông Dương, trong đó có đề cập đến các nghiên cứu tại quần đảo Hoàng Sa.
Ngày 23/01/1927, L'Eveil économique de l'Indochine đăng tải bải viết Phân chim trên đảo Hoàng Sa (Guano des Paracels). Bài viết này là một mục nhỏ nằm trong bài Chironique des mines (Thời luận về mỏ). Bài viết vị trí địa lý của Hoàng Sa và về giá trị phân chim trên quần đảo do nơi đó là nơi đi lại của các đàn chim di cư. Bài báo cũng khẳng định quần đảo Hoàng Sa là của An Nam, giải thích hối thúc chính quyền Pháp không để chính quyền Quảng Đông coi như là đất của họ.
Ngày 06/01/1929, L'Eveil économique de l'Indochine đăng tải bải viết Sở Nghiên cứu đại dương và Nghề cá ở Đông Dương trong 2 năm 1927 - 1928 - Tóm tắt báo cáo gửi Hội đồng Toàn quyền (Le Service Océnographicque des Pêches de l'Indochine pendant l'années 1927 - 1928 - Résume du rapport au Conseil Gouvernêmnt) của M. Krempt. Tại trang 7, trong mục Sinh vật và hình thái đại dương (Óceanographie biologique et physique) tác giả đã nói đến cấu tạo vật lý, tài nguyên dưới biển và trên đảo Hoàng Sa và đề cập đến chuyến khảo sát ở Trường Sa tháng 7/1927. Cũng trang 7, bài viết đã nói về việc tiến hành nghiên cứu vào năm 1926 ở quần đảo Hoàng Sa. Tác giả đã trình bày về cơ chế hình thành những mỏ phốt phát trên bề mặt tất cả những đảo có độ cao trên mặt nước, cho phép cây cối phát triển. Các loài chim biển biển tìm thấy chỗ ẩn náu đã đem lại cho mặt đất ở nới đây thứ axít phốtphoric.
Ngày 20/10/1929, L'Eveil économique de l'Indochine đăng bài viết Các cơn bão và quần đảo Hoàng Sa (Les typhon et les le Paracel) của Henri Cucheroussset. Từ những thông báo về các cơn bão ở Biển Đông của Đài quan sát Phú Liễn và các tuyến đường biển đi qua Hoàng Sa, bài báo nhắc lại sự cần thiết phải có hải đăng, phao đèn, cọc tiêu, trạm khí tượng và trạm vô tuyến điện trên quần đảo.
Theo Infonet
Quốc hội Mỹ thắt chặt giám sát hành động của Trung Quốc tại Biển Đông Quốc hội Mỹ vừa thông qua một điều khoản yêu cầu Bộ Quốc phòng báo cáo thường xuyên về động thái của Trung Quốc tại Biển Đông và biển Hoa Đông. Điều khoản này nằm trong Dự luật chi tiêu ngân sách quốc phòng 2015 được Thượng viện Mỹ thông qua ngày 13/12. Theo điều khoản mới được bổ sung, trong vòng 180...