Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đáp trả của Trung Quốc có thể gây thiệt hại cho Mỹ

Vân Anh05:54 09/12/2024

Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đáp trả của Trung Quốc có thể gây thiệt hại cho ngành năng lượng sạch đang phát triển và ngành công nghiệp quốc phòng của Mỹ, khi căng thẳng thương mại leo thang giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, các nhà phân tích cho biết.

Tàu chở hàng hóa Trung Quốc neo tại cảng Long Beach, bang California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Tuần này, Trung Quốc thông báo cấm xuất khẩu gallium, germanium và antimony sang Mỹ, các nguyên vật liệu được sử dụng cho tất cả các ngành sản xuất từ chất bán dẫn đến pin năng lượng Mặt trời.

Trung Quốc cũng đã thắt chặt các hạn chế đối với than chì, một yếu tố quan trọng đối với ngành công nghiệp sản xuất xe điện (EV).

Động thái được Trung Quốc đưa ra với lập luận bảo vệ an ninh quốc gia sau khi Mỹ công bố các hạn chế xuất khẩu nhằm kìm hãm khả năng sản xuất chip tiên tiến của Trung Quốc.

Trong khi căng thẳng thương mại vẫn đang âm ỉ, việc Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nhậm chức vào tháng 1/2025 có khả năng sẽ làm xung đột thương mại giữa hai nước tăng nhiệt.

Các nhà phân tích cho biết sẽ cần phải có thêm thời gian để đánh giá tác động của các biện pháp hạn chế mới của Trung Quốc đối với những ngành công nghiệp của Mỹ. Tuy nhiên, chuyên gia Arun Seraphin thuộc National Defense Industrial Association nhận định rằng điều này chắc chắn sẽ gây ra rất nhiều bất ổn cho các công ty muốn lập kế hoạch cho chuỗi cung ứng của mình.

Video đang HOT

Cạnh tranh công nghệ Mỹ - Trung ngày càng căng thẳng

Việc Trung Quốc cấm xuất khẩu một số kim loại quan trọng sang Mỹ được coi là bước leo thang mới trong căng thẳng thương mại - công nghệ giữa hai cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới.

Hành động này không chỉ gây ra lo ngại về an ninh kinh tế của Mỹ mà còn đặt ra những thách thức to lớn đối với chuỗi cung ứng chip toàn cầu, vốn đã bị gián đoạn bởi nhiều yếu tố trong những năm gần đây.

Tàu chở hàng hóa Trung Quốc neo tại cảng Long Beach, bang California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Đầu tuần này, Bộ Thương mại Trung Quốc đã công bố lệnh cấm xuất khẩu gallium, germanium, antimony và các vật liệu siêu cứng sang Mỹ. Có hiệu lực ngay lập tức, lệnh cấm này cũng yêu cầu xem xét nghiêm ngặt hơn việc sử dụng cuối cùng đối với các mặt hàng graphite xuất khẩu sang Mỹ. Gallium và germanium được sử dụng trong sản xuất bán dẫn, germanium còn dùng trong công nghệ hồng ngoại, cáp quang và pin Mặt Trời. Trong khi đó, antimony được sử dụng trong đạn dược và vũ khí, còn graphite là thành phần chính về khối lượng trong pin xe điện.

Trung Quốc đưa ra động thái này chỉ một ngày sau khi Mỹ ban hành các biện pháp kiểm soát xuất khẩu sang Trung Quốc đối với các mặt hàng như thiết bị sản xuất chất bán dẫn và chip. Theo đó, hạn chế xuất khẩu đối với khoảng 140 công ty, trong đó có Naura Technology Group, Piotech và SiCarrier Technology.

Lệnh cấm xuất khẩu lần này của Trung Quốc sang Mỹ đánh dấu một bước ngoặt mới trong căng thẳng thương mại đang leo thang giữa hai quốc gia. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc áp đặt hạn chế xuất khẩu khoáng sản quan trọng chỉ nhắm vào Mỹ, thay vì tất cả các quốc gia, và cũng là lần đầu tiên các biện pháp này được sử dụng để đáp trả trực tiếp các hạn chế công nghệ tiên tiến của Mỹ. Việc này cho thấy vấn đề an ninh trong các mặt hàng khoáng sản quan trọng nay đã gắn liền mật thiết với cuộc chiến thương mại công nghệ.

Lời cảnh báo từ trước

Tuy nhiên, Trung Quốc không ban hành lệnh cấm nói trên một cách đột ngột. Như một lời "cảnh báo", năm ngoái Trung Quốc đã đưa ra các quy định hạn chế xuất khẩu germanium và gallium, và thế giới đã có dịp chứng kiến những tác động sâu rộng của "màn dạo đầu" này. Đó cũng là lời cảnh báo nghiêm khắc cho thấy Trung Quốc đang nắm giữ một vũ khí mạnh mẽ có thể được sử dụng trong cuộc chiến thương mại leo thang về tương lai của công nghệ. Các biện pháp hạn chế này được đưa ra sau khi Mỹ, châu Âu và Nhật Bản hạn chế bán chip và thiết bị sản xuất chip cho Trung Quốc.

Năm ngoái, chỉ một tháng sau khi Trung Quốc tuyên bố sẽ hạn chế xuất khẩu hai nguyên liệu thiết yếu trong sản xuất chất bán dẫn nói trên, lượng xuất khẩu các nguyên liệu này ra nước ngoài đã giảm xuống bằng 0.

Còn năm nay, theo dữ liệu hải quan của Trung Quốc, tính đến hết tháng 10, không có lô hàng germanium hay gallium (dạng đã qua chế biến hoặc chưa qua chế biến) nào được xuất khẩu sang Mỹ, mặc dù năm ngoái, Mỹ lần lượt là thị trường lớn thứ tư và thứ năm của hai loại khoáng sản này. Tương tự, tổng lượng xuất khẩu các sản phẩm antimony của Trung Quốc trong tháng 10 đã giảm 97% so với tháng Chín sau khi quy định hạn chế xuất khẩu của Trung Quốc có hiệu lực.

Ông Jack Bedder, đồng sáng lập Project Blue, cho biết chuỗi cung ứng các nguyên liệu thô này ở phương Tây đang bị thắt chặt. Dữ liệu từ nhà cung cấp thông tin thị trường Argus cho thấy giá antimony trioxide tại Rotterdam đã tăng vọt 228% kể từ đầu năm lên 39.000 USD/tấn vào ngày 28/11.

Trung Quốc gần như độc quyền sản xuất các nguyên tố này. Năm ngoái, Trung Quốc chiếm 48% sản lượng antimony khai thác toàn cầu. Theo công ty tư vấn Project Blue, năm nay, Trung Quốc chiếm 59,2% sản lượng germanium tinh chế và 98,8% sản lượng gallium tinh chế. Ông Ewa Manthey, chiến lược gia hàng hóa của công ty ING Group, cho biết Trung Quốc thống trị hoạt động sản xuất hai kim loại này không phải vì chúng hiếm, mà bởi vì nước này có thể giữ cho chi phí sản xuất chúng ở mức khá thấp và các nhà sản xuất ở những nơi khác không thể sánh được với chi phí cạnh tranh của nước này.

Theo Phó Giáo sư Marina Zhang của Đại học Công nghệ Sydney, mặc dù Mỹ và các đồng minh có các giải pháp thay thế, nhưng việc xây dựng một chuỗi cung ứng độc lập cho việc chế biến gallium và germanium có thể đòi hỏi các khoản đầu tư "khổng lồ" hơn 20 tỷ USD, và việc này có thể mất nhiều năm.

Bà Zhang cho biết mặc dù các khoáng sản này chỉ chiếm "vài trăm triệu USD" trong thương mại toàn cầu, nhưng chúng lại rất quan trọng đối với chuỗi cung ứng của các ngành công nghiệp bán dẫn quốc tế, quốc phòng, xe điện và viễn thông, mỗi ngành đều trị giá hàng trăm tỷ USD.
Thách thức với Mỹ

Ông Todd Malan từ công ty khai mỏ Talon Metals nhận định: "Trung Quốc đã phát đi tín hiệu trong một thời gian dài rằng họ sẵn sàng thực hiện những biện pháp này". Và khi nước này hành động, Mỹ sẽ gặp khó khăn.

Tương lai của ngành bán dẫn dành cho các thiết bị quốc phòng Mỹ phụ thuộc vào nguồn cung cấp gallium và germanium tinh khiết ổn định. Một báo cáo gần đây của Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) ước tính, lệnh cấm xuất khẩu hoàn toàn hai loại khoáng sản này có thể khiến Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ giảm tới 3,4 tỷ USD.

Trong biện pháp được đưa ra lần này, Trung Quốc không cấm hoàn toàn việc xuất khẩu graphite, nhưng nước này tiếp tục siết chặt hơn nữa quy định hạn chế xuất khẩu nguyên liệu này, vốn được áp đặt từ năm 2023. Việc này cũng cũng gây ra thách thức lớn cho Mỹ. Trung Quốc hiện chiếm 77% sản lượng graphite tự nhiên, hơn 95% sản lượng graphite tổng hợp và gần 100% công suất tinh chế graphite toàn cầu. Trong khi đó, trữ lượng graphite của Mỹ chỉ dưới 1% toàn cầu và nước này hoàn toàn phụ thuộc vào nhập khẩu. Mặc dù một số dự án sản xuất graphite tổng hợp đang được triển khai, nhưng năng lực sản xuất vẫn còn hạn chế.

Graphite là nguyên liệu quan trọng cho ngành xe điện (EV). Trong khi xe xăng và diesel không cần graphite, mỗi chiếc xe điện lại cần trung bình 62 kg graphite. Ngành EV đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Mỹ. Tháng Sáu năm nay, số việc làm trong lĩnh vực sản xuất ô tô tại Mỹ đã đạt mức cao nhất 34 năm. Đạo luật Giảm lạm phát đã giúp huy động 114 tỷ USD vốn đầu tư tư nhân vào hệ sinh thái EV, dự kiến tạo ra 99.600 việc làm. Thiếu graphite đồng nghĩa với việc ngành công nghiệp EV của Mỹ sẽ không thể phát triển.

Vì vậy, Mỹ cần phải triển khai các chính sách khuyến khích và công cụ tài chính để thúc đẩy đầu tư với các nước đối tác nhằm đảm bảo nguồn cung cấp các tài nguyên thiết yếu. Chẳng hạn như, trước những quy định hạn chế mới về graphite, các khoản đầu tư vào ba quốc gia châu Phi là Madagascar, Mozambique và Tanzania sẽ rất quan trọng. Đây là nơi sở hữu tổng cộng 21% trữ lượng graphite toàn cầu, so với 15,8% của Trung Quốc. Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Mỹ (USIDFC) đã cấp khoản vay 150 triệu USD cho một dự án khai thác graphite tại Mozambique trong năm nay.

Hiện tại, lệnh cấm lần này sẽ có tác động hạn chế, vì các mặt hàng bị ảnh hưởng đã chịu tác động của các quy định hạn chế xuất khẩu từ trước đó. Sau khi Trung Quốc áp đặt hạn chế đối với antimony vào tháng 8/2024, lượng hàng xuất khẩu các sản phẩm antimony của Trung Quốc đã giảm 97%. Trong năm qua, không có lô hàng germanium hay gallium nào của Trung Quốc được vận chuyển sang Mỹ. Do đó, thông báo của Trung Quốc tuần này dường như mang tính biểu tượng hơn là thực tế.
Tuy nhiên, Trung Quốc có vị thế thống trị trong nhiều mặt hàng, chứ không chỉ bốn loại khoáng sản này. Việc siết chặt kiểm soát xuất khẩu hơn nữa rất có khả năng xảy ra khi chính quyền mới của ông Donald Trump lên nắm quyền với các chính sách thuế quan mạnh mẽ và tiền lệ về bất đồng thương mại với Trung Quốc.

Kế hoạch áp thuế của ông Trump có thể gặp trở ngại Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump từng tuyên bố sẽ áp thuế bổ sung 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc ngay khi ông nhậm chức vào tháng tới. Tuy nhiên, ông khó có thể thực hiện được cam kết đó một cách tuyệt đối khi hàng chục tỷ USD hàng hóa có thể sẽ không chịu thuế...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Cơ quan điều tra Hàn Quốc huy động 1.000 người bắt ông Yoon Suk Yeol08:15

Ông Trump dọa trừng phạt Nga nếu ông Putin từ chối đàm phán chấm dứt chiến sự Ukraine09:59

Trung Quốc, Đức phản ứng sau khi ông Trump ký sắc lệnh rút khỏi WHO01:49

Israel tấn công Yemen, tuyên bố sẽ truy lùng các thủ lĩnh Houthi17:48

3 người giàu nhất thế giới sẽ dự lễ nhậm chức của ông Trump08:24

Tình báo Israel cài thuốc nổ trong máy ly tâm hạt nhân Iran09:17

Tàu vận tải Nga cập cảng Syria, chuẩn bị cho cuộc rút quân09:12

Nghi can phóng hỏa bị bắt tại khu vực cháy rừng Los Angeles06:54

Khu nhà giàu California hoang tàn sau thảm họa cháy rừng10:51

Nga phản pháo lệnh cấm vận nặng nề nhất của Mỹ08:10

Lợi dụng cháy rừng ở California để đóng giả lính cứu hỏa hòng trộm cắp06:49

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Hàn Quốc thiết lập đường dây nóng giữa Văn phòng quyền Tổng thống và cảnh sát

13:25:25 25/01/2025

Bên cạnh đó, cựu Bộ trưởng Quốc phòng cũng thừa nhận chính ông đã điều quân đội đến trụ sở Quốc hội, nhưng sau đó đã rút lại kế hoạch theo lệnh của Tổng thống Yoon.

Xuất hiện loại vũ khí tạo bước đột phá đặc biệt quan trọng trong xung đột Nga-Ukraine

13:23:00 25/01/2025

Những thiết bị bay không người lái này thường được thiết kế cho các nhiệm vụ tầm trung đến tầm xa, với khả năng hoạt động lên tới 20 km, tùy thuộc vào chiều dài cáp và cấu hình triển khai.

Mỹ đóng băng loạt viện trợ nước ngoài, đổi tên vịnh Mexico

12:16:54 25/01/2025

Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 24.1 ban hành lệnh ngừng hoạt động đối với mọi khoản viện trợ nước ngoài hiện có và tạm dừng viện trợ mới.

Tổng thống Trump bị đe dọa trên TikTok, nghi phạm đã bị bắt

12:10:33 25/01/2025

Giới chức thông báo một người đàn ông Mỹ đã bị bắt với cáo buộc nói trên TikTok rằng Tổng thống Donald Trump cần phải bị ám sát .

Tân Ngoại trưởng Mỹ điện đàm với Ngoại trưởng Trung Quốc, đề cập Biển Đông, Đài Loan

12:07:33 25/01/2025

Tân Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio ngày 24.1 đã có cuộc điện đàm đầu tiên với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, theo AFP.

Hàn Quốc nói Triều Tiên sắp đưa thêm quân đến Nga

10:40:39 25/01/2025

Quân đội Hàn Quốc cho rằng CHDCND Triều Tiên sắp điều thêm quân đến Nga và đồng thời đang chuẩn bị phóng vệ tinh do thám hoặc tên lửa đạn đạo liên lục địa.

Nghị sĩ tung dự luật để Tổng thống Trump làm nhiệm kỳ 3

10:38:18 25/01/2025

Một hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa Mỹ đã đưa ra đề xuất khó khả thi là sửa đổi hiến pháp để cho phép Tổng thống Donald Trump làm thêm nhiệm kỳ thứ 3.

Số người thiệt mạng do lở đất ở Indonesia gia tăng

09:22:20 25/01/2025

Indonesia thường xảy ra lở đất trong mùa mưa, kéo dài từ tháng 11 đến tháng 4 hằng năm. Biến đổi khí hậu cũng làm tăng cường độ của các cơn bão, dẫn đến mưa lớn hơn, lũ quét và gió giật mạnh hơn.

WHO đứng trước sức ép tái cơ cấu hoạt động

09:18:56 25/01/2025

Người đứng đầu WHO cũng bày tỏ hy vọng chính quyền mới tại Mỹ sẽ cân nhắc lại quyết định và sẵn sàng đối thoại để bảo vệ mối quan hệ song phương.

Tổng thống Trump điện đàm 'thân thiện' với Chủ tịch Tập, có thể đạt thỏa thuận

08:55:53 25/01/2025

Tổng thống Trumpcho biết cuộc điện đàm với ông Tập diễn ra một cách hữu hảo và tân chủ nhân Nhà Trắng cho rằng có thể đạt đượcthỏa thuận thương mạivới Trung Quốc.

Nga tham gia lại một phần vào Hội đồng Bắc Cực

07:01:23 25/01/2025

Bà Zakharova cho biết tiến trình khôi phục hoạt động của Hội đồng Bắc Cực sẽ tiếp tục, có tính đến lợi ích của tất cả các quốc gia Bắc Cực và dựa trên thực tế hiện tại của hình thức này và các nhiệm vụ đặt ra đối với Nga trong khu vực n...

Thủ tướng Hungary tuyên bố một điều bất ngờ liên quan khí đốt Nga

07:01:00 25/01/2025

Ông Orban phát biểu trên đài phát thanh nhà nước: Hiện nay, vấn đề gia hạn lệnh trừng phạt đang được đặt lên bàn. Tôi đã yêu cầu các lãnh đạo EU hiểu rằng điều này không thể tiếp tục .