Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: Phải rút kinh nghiệm “sạn” trong sách giáo khoa lớp 1

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ cho rằng không chỉ Cánh Diều mà các bộ sách khác cũng có “sạn”; cần phải rút kinh nghiệm từ sách giáo khoa lớp 1 để sách giáo khoa lớp 2 và lớp 6 phải chuẩn bị tốt.

Ngày 28-11, tại TP Buôn Ma Thuột , tỉnh Đắk Lắk đã diễn ra hội thảo khoa học “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới”; sinh hoạt thường niên Câu lạc bộ Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) các tỉnh, thành phía Nam năm 2020.

Giáo viên lo lắng về dạy tích hợp

Tại hội thảo, các đại biểu tập trung làm rõ vai trò của đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trước yêu cầu của đổi mới giáo dục phổ thông; phân tích, đánh giá thực trạng và đưa ra những kiến nghị về chính sách để phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý trước yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay, đặc biệt là trước yêu cầu của việc triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới.

Toàn cảnh hội thảo

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó hiệu trưởng Trường THPT Ngô Gia Tự (huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk ), cho rằng một trong những điểm mới là việc tích hợp liên môn để giúp học sinh giảm tải. Tuy nhiên, từ trước đến nay, giáo viên chủ yếu dạy chuyên sâu 1 môn học, việc tích hợp nhiều môn học đòi hỏi giáo viên phải có năng lực hiểu sâu và rộng mọi lĩnh vực và đây chính là thách thức lớn đối với giáo viên và nhà trường.

Lắng nghe ý kiến, đề xuất của giới chuyên môn, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ dành trọn 1 giờ để phát biểu. Ông đề cập nhiều vấn đề đang được dư luận quan tâm, trong đó có sách giáo khoa (SGK) Tiếng Việt lớp 1 mới – bộ Cánh Diều, việc chuẩn bị thay thế SGK lớp 2 và lớp 6.

Đối với vấn đề chương trình giáo dục phổ thông mới, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nói rằng trước hết, phải đổi mới tư duy, nhận thức và phương pháp trong quản lý, dạy học, giáo dục cho đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Đây là nhân tố then chốt quyết định sự thành bại của đổi mới giáo dục.

Về những băn khoăn trong việc triển khai dạy tích hợp, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ thông tin: Vấn đề này sẽ được thực hiện theo lộ trình từ đơn môn đến liên môn rồi mới tiến tới tích hợp. Trong quá trình đó, Bộ GD-ĐT sẽ chỉ đạo các trường sư phạm thay đổi hình thức đào tạo, mở thêm các lớp đào tạo, tập huấn để thầy cô nâng cao năng lực chuyên môn.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ phát biểu tại hội thảo

“Hiện nay, một số thầy cô đang cảm thấy băn khoăn về việc lấy đâu ra giáo viên dạy tích hợp nhưng thực tế không phải như thế mà có lộ trình. Chúng ta không quyết tâm từ bây giờ thì không bao giờ có giáo viên dạy tích hợp, mà tích hợp là xu hướng quốc tế” – ông Nhạ nhấn mạnh.

Nhiều sách cũng có “sạn”

Vấn đề phụ huynh, dư luận cả nước quan tâm, bức xúc thời gian qua là SGK, với những “hạt sạn “lớn trong SGK Tiếng Việt lớp 1 mới – bộ Cánh Diều.

Theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, khởi đầu năm học khoảng 3 tháng về cơ bản là tốt nhưng “có một số vấn đề dẫn tới đâu đó hình ảnh của ngành bị ảnh hưởng”. Thực hiện sự nghiệp đổi mới căn bản toàn diện, khó tránh khỏi những thiếu sót nhưng phải vững vàng, có niềm tin vào đổi mới, niềm tin những gì đã, đang làm và sẽ làm theo đúng đường lối chính sách của Đảng.

Nói về bộ những lùm xùm liên quan đến SGK, Bộ trưởng GD-ĐT nói từ điển còn hiệu đính, huống hồ SGK. Không chỉ Cánh Diều mà các bộ sách khác cũng có “sạn”.

“Tư lệnh” ngành GD-ĐT yêu cầu toàn ngành cần vững vàng trong lộ trình đổi mới giáo dục; kiên định, tránh “đẽo cày giữa đường”, tránh cực đoan nhưng cần cầu thị lắng nghe. Cần phải rút kinh nghiệm từ SGK lớp 1 ; SGK lớp 2 và lớp 6 phải chuẩn bị tốt. Tác giả, nhà xuất bản, các khâu liên quan từ biên soạn đến phát hành mẫu SGK phải cẩn thận, bám sát chương trình.

“Tôi đề nghị phải bám sát kế thừa của bộ sách hiện nay về cứ liệu, phương pháp… Ngôn ngữ sách phải trong sáng, chuẩn mực, phù hợp lứa tuổi. Đây là vấn đề vô cùng quan trọng. Cố gắng không có “sạn” về văn hóa, chính trị, tín ngưỡng…” – bộ trưởng lưu ý.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ tặng hoa cho các tân Giám đốc Sở GD-ĐT

Cũng theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, công tác chuẩn bị biên soạn SGK sẽ trải qua nhiều vòng. Bộ GD-ĐT đã có văn bản, mỗi sở chọn 10 thầy cô có kinh nghiệm, nhiệt huyết góp ý nội dung vì không ai góp ý sát, chặt chẽ bằng các thầy cô. Sau khi hoàn chỉnh nội dung, sẽ gửi cho tất cả các thầy cô xem, tiếp tục góp trước khi in thành sách.

“Trước đây, SGK in xong, giáo viên mới được xem, nay trước khi in giáo viên được tiếp cận rất kỹ, sau đó góp ý, xuất hiện gì sẽ chỉnh sửa, đính chính, chứ ngồi cầu toàn không bao giờ là đủ được. Qua các vòng, qua ý kiến SGK sẽ tốt lên. Đây là nhiệm vụ, quyền lợi của giáo viên, không ai làm thay được” – ông Nhạ nhấn mạnh.

Bao giờ công bố sách lớp 2, lớp 6?

Phục vụ cho việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới với lớp 2 và lớp 6 vào năm học 2021- 2022, Bộ GDĐT đang tổ chức các đợt tập huấn, bồi dưỡng cho giáo viên tiểu học, THCS. Phía các trường cũng đã sẵn sàng mọi mặt để thử nghiệm khi có sách giáo khoa (SGK).

Ảnh minh họa

Từ câu chuyện SGK lớp 1 vừa rồi, nhiều địa phương đã và đang đề xuất Bộ GDĐT đẩy nhanh tiến độ công bố SGK lớp 2, lớp 6 để giáo viên đỡ bỡ ngỡ khi giảng dạy.

Tính đến thời điểm này, Bộ GDĐT cũng đã tổ chức nhiều đợt tập huấn giáo viên cốt cán, giáo viên đại trà về thực hiện chương trình GDPT mới bao gồm các nội dung về sử dụng phương pháp dạy học, giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh; kiểm tra đánh giá học sinh theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực học sinh (gọi tắt là các mô-đun). Để công tác bồi dưỡng, tập huấn giáo viên hiệu quả, Bộ GDĐT đề nghị các Sở quan tâm tham mưu lãnh đạo địa phương để tổ chức bồi dưỡng giáo viên đại trà được đầy đủ, kịp thời, chất lượng.

Ghi nhận tâm tư từ giáo viên cho thấy, họ đều mong muốn Bộ GDĐT đẩy nhanh quá trình thẩm định, phê duyệt các SGK nói trên để giáo viên có thời gian nghiên cứu, dạy thử nghiệm nội dung sách mới. Nếu được, việc có sách mới cần song hành trong quá trình tập huấn, để đối chiếu xem quá trình tập huấn có sát với thực tế không, có cần điều chỉnh nội dung các bài dạy không để giáo viên sớm có những kiến nghị.

Vừa rồi đã có những câu hỏi được đặt ra, nếu các cuốn SGK lớp 2 và lớp 6 mà không vượt qua vòng thẩm định thì phương án sẽ ra sao?

Đại diện Vụ Giáo dục Tiểu học (Bộ GDĐT) cho hay, về mặt lý thuyết vẫn có thể xảy ra chuyện không có sách nào vượt qua thẩm định sau cả 2 đợt. Tuy nhiên, với ý chí quyết tâm hoàn thiện của các tác giả, khả năng có sách là hoàn toàn khả thi. Bộ GDĐT sẽ tiếp nhận hồ sơ bản thảo SGK đề nghị thẩm định vào đợt 2 đến hết ngày 30/11. Sau đó sẽ tiến hành vòng 1 của đợt thẩm định thứ 2 trong 15 ngày, vòng 2 diễn ra trong 15 ngày cuối của tháng 12.

Cũng theo đại diện Bộ GDĐT, Bộ dự kiến sẽ ban hành SGK lớp 2 và lớp 6 sớm hơn so với năm trước, đảm bảo đủ thời gian để bồi dưỡng giáo viên sử dụng sách; sẽ công bố sách tối thiểu 5 tháng trước khi bắt đầu năm học mới. Như thế sẽ có 5 tháng để các nhà xuất bản in ấn, rồi phát hành...

Những hạt sạn trong SGK Tiếng Việt lớp 1 bộ Cánh Diều là bài học còn nguyên đó. Sai sót ở bất cứ lĩnh vực nào đều thể hiện sự thiếu chuyên nghiệp của người thực thi, và sai sót ở lĩnh vực giáo dục, SGK mới thì thật khó chấp nhận, bởi nó liên quan, đụng chạm đến những vấn đề lớn trong cách dạy trẻ, trong nguyên lý giáo dục. Việc rút kinh nghiệm cần nghiêm túc, chứ không thể là sự ứng phó, chỉ nhằm làm yên dư luận.