Biểu hiện và cách xử trí bệnh sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết (SXH) là bệnh truyền nhiễm cấp tính, có thể gây thành dịch do virus dengue gây ra. Bệnh thường có biểu hiện triệu chứng lâm sàng khá đa dạng, có thể diễn biến nhanh từ thể nhẹ sang thể nặng không tiên lượng trước được.

Nếu không được phát hiện, chẩn đoán sớm và xử trí kịp thời, dễ dẫn đến tử vong. Vì vậy, người dân không nên chủ quan với SXH.

Khám bệnh nhân sốt xuất huyết điều trị ở Bệnh viện E. Ảnh: Trần Anh

Biểu hiện của bệnh

Dấu hiệu ở bệnh nhân bị nhẹ: Sốt cao liên tục 39 – 40 độ C trong khoảng 2 – 3 ngày hoặc kéo dài hơn. Bệnh nhân có hiện tượng đau đầu dữ dội vùng trán, sau đầu; trên cơ thể xuất hiện những nốt phát ban và mẩn đỏ.

Thể bệnh nặng: Bao gồm các dấu hiệu trên kèm theo một hoặc nhiều dấu hiệu sau: Chấm xuất huyết ngoài da, chảy máu cam, chảy máu chân răng, vết bầm tím chỗ tiêm, nôn/ói ra máu, đi cầu phân đen (do bị xuất huyết nội tạng). Bệnh nhân đau bụng, buồn nôn, chân tay lạnh, người vật vã, hốt hoảng (hội chứng choáng do xuất huyết nội tạng gây mất máu, tụt huyết áp).

Trong trường hợp khi đã uống thuốc hạ sốt nhưng không có dấu hiệu thuyên giảm, bệnh nhân cần được đưa đến bệnh viện để được điều trị càng sớm càng tốt. Đặc biệt, nếu tiểu cầu trong máu hạ thấp, người bệnh cần phải được theo dõi tránh dẫn đến tình trạng xuất huyết trong gây nên các biến chứng nguy hiểm. Ở bệnh nhân thể nặng nếu không được cứu chữa kịp thời rất có thể dẫn đến tử vong.

Diễn biến của bệnh sốt xuất huyết

Giai đoạn 1: Vì triệu chứng điển hình của bệnh này là sốt cao rất giống với các loại sốt virus thông thường, đặc biệt là ở giai đoạn 1 khi người bệnh mới bị mắc nên đa số mọi người thường chủ quan và chỉ điều trị tại nhà. Các biểu hiện ở giai đoạn này đó là sốt cao 39 – 400C liên tục, khó giảm và hay bị đau đầu. Lúc này người bệnh nên đi xét nghiệm dengue NS1 Ag để xem mình có bị mắc SXH hay không, nếu kết quả dương tính cần nhanh chóng điều trị.

Giai đoạn 2: Đây là giai đoạn nguy hiểm của bệnh, với các triệu chứng nặng như trên, bắt đầu xuất huyết nội tạng, nôn mửa, mất máu, thần kinh yếu và bị choáng, sốt li bì, mê sảng. Thời điểm này người bệnh cần được cấp cứu kịp thời và làm xét nghiệm tiểu cầu.

Giai đoạn 3: Khi đã vượt qua giai đoạn 2 thì đây là thời điểm hồi phục. Các triệu chứng về xuất huyết mất dần, thể trạng khỏe mạnh lên, tiểu cầu tăng và tiêu hóa ổn định trở lại.

Đi khám ngay khi có dấu hiệu mắc bệnh

Đến nay, bệnh SXH chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và chưa có vaccine phòng bệnh. Bệnh do virus dengue gây ra với 4 típ gây bệnh được ký hiệu là D1, D2, D3, D4. Cả 4 típ gây bệnh này đều gặp ở Việt Nam và luân phiên gây dịch. Do miễn dịch được tạo thành sau khi mắc bệnh chỉ có tính đặc hiệu đối với từng típ cho nên người ta có thể mắc bệnh SXH lần thứ 2 hoặc thứ 3 bởi những típ khác nhau.

Phòng bệnh chủ yếu là kiểm soát được hoạt động của muỗi truyền bệnh SXH như tránh muỗi đốt kể cả ban ngày; diệt bọ gậy muỗi, lăng quăng muỗi và muỗi trưởng thành bằng tất cả các biện pháp hiệu quả, khả thi; đồng thời thường xuyên vệ sinh cảnh quan, môi trường sống để loại bỏ các ổ chứa nước đọng là điểm sinh sản của muỗi ở trong nhà và ngoài nhà. Khi phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh SXH cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Người dân tuyệt đối không tự theo dõi và truyền dịch tại nhà, có thể nguy hiểm đến tính mạng. Đặc biệt, đối với trẻ nhỏ, việc điều trị càng thận trọng, cần làm theo hướng dẫn của thầy thuốc. Việc điều trị sốt SXH phải tuân theo phác đồ điều trị được áp dụng trong các cơ sở y tế.