‘Biến thể nguy hiểm nhất của COVID-19′ lây lan nhanh đến mức nào?
Biển chủng XBB hay Gryphon được cảnh báo có khả năng lây lan nhanh hơn mọi biến thể COVID-19 khác từ trước đến nay.
Vài tháng qua, các biến phụ BA.4 và BA.5 của Omicron thống trị các ca COVID-19 ở Mỹ. Tuy nhiên các chuyên gia mới phát hiện biến thể khác gọi là XBB hoặc Gryphon và khả năng nó sẽ vượt qua mọi biến thể từ trước đến nay.
Biến thể XBB COVID-19 là gì?
Theo giáo sư Thomas Russo, trưởng khoa bệnh truyền nhiễm tại Đại học Buffalo ở New York, XBB là một trong những “biến phụ mới” của Omicron đang lan nhanh hiện nay. Các biến thể phụ này gồm BQ.1.1, BQ.1, BQ.1.3, BA.2.3.20 và XBB.
XBB, hay Gryphon có khả năng vượt qua mọi biến thể khác từ trước đến nay. (Ảnh minh họa)
Chuyên gia Amesh A. Adalja tại Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins giải thích thêm: “XBB là phiên bản lai của hai chủng Omicron dạng BA.2″, và đang “lan truyền nhanh chóng ở Singapore”.
Theo Bộ Y tế Singapore, biến thể lần đầu được phát hiện vào tháng 8/2022 tại Ấn Độ và hiện ghi nhận ở hơn 17 quốc gia như Australia, Bangladesh, Đan Mạch, Ấn Độ, Nhật Bản và Mỹ.
XBB gây chú ý vì được cho là có khả năng tốt nhất trong việc thoát khỏi sự bảo vệ của kháng thể. Theo Prevention, nghiên cứu mới chưa xuất bản từ các nhà nghiên cứu Trung Quốc nói rằng, các chủng mới của Omicron, đặc biệt là XBB “là chủng né tránh kháng thể tốt nhất được thử nghiệm, vượt xa BA.5 và tiến gần bằng SARS-CoV-1 (virus gây ra bệnh SARS)”
Điều này đồng nghĩa với việc các loại vaccine và việc từng mắc COVID-19 có thể không đủ để bảo vệ cơ thể chống lại XBB như với các chủng COVID-19 trước đó. Các loại thuốc kháng thể như Evusheld và Bebtelovimab cũng không hiệu quả đối với XBB.
“Những biến thể này đang phát triển theo hướng trốn tránh sự bảo vệ của kháng thể”, ông Russo nói . Các liều vaccine tăng cường vì vậy “có khả năng bảo vệ chống lại ca bệnh nặng” với XBB, nhưng sẽ “không hoàn hảo trong việc ngăn ngừa” hoàn toàn khỏi bị mắc biến thể này.
Tuy nhiên, các chuyên gia khuyên mọi người không cần hoảng sợ. “Vaccine không phải biện pháp chống lại virus tuyệt đối. Đối với các biến thể có khả năng né tránh miễn dịch thì vaccine vẫn có thể bảo vệ những gì quan trọng nhất, điều này có ý nghĩa lớn đối với các ca bệnh nặng“, tiến sĩ Adalja nói.
Video đang HOT
Cho đến nay, các triệu chứng mắc XBB dường như tương tự như biến thể khác của COVID-19. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), triệu chứng này có thể gồm: Sốt hoặc ớn lạnh, ho, khó thở, mệt mỏi, đau nhức cơ hoặc cơ thể, đau đầu, mất vị giác hoặc khứu giác, viêm họng, nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi, buồn nôn hoặc nôn mửa, tiêu chảy.
XBB lây lan thế nào?
Giống như các chủng Omicron khác, XBB được cho là rất dễ lây lan. Bộ Y tế Singapore lưu ý biến thể này hiện chiếm 54% các ca COVID-19 nước này, tăng 22% so với tuần trước.
Bộ Y tế Singapore thông tin, XBB “ít nhất cũng lây truyền như các biến thể đang lưu hành” nhưng cho biết thêm rằng “không có bằng chứng cho thấy XBB gây ra bệnh nặng hơn”.
Hiện tại còn rất nhiều điều chưa biết về XBB cũng như mức độ nó sẽ lây lan. Theo tiến sĩ Adalja, các biến thể khác cũng bắt đầu lan rộng cùng lúc và chưa rõ loại nào sẽ thay thế các biến thể thịnh hành hiện tại. Vì vậy việc theo dõi những gì xảy ra trong vài tuần tới là rất quan trọng.
Xét nghiệm máu có thể chẩn đoán trầm cảm sau sinh từ trước khi sinh con
Các nhà khoa học vừa phát minh ra một xét nghiệm máu đơn giản có thể chẩn đoán trầm cảm sau sinh từ trước khi sinh con, theo tờ Daily Mail.
Trầm cảm sau sinh rất phổ biến trên thế giới, với 1/7 mẹ bỉm sữa ở Mỹ mắc phải, trong khi ở Anh, tỷ lệ này là khoảng 1/10.
Tình trạng này được xác định bởi các giai đoạn buồn bã, cô đơn và không thể chăm sóc con mới sinh - kéo dài hơn 2 tuần.
Nhưng rất may là, các nhà nghiên cứu vừa tìm ra cách để chẩn đoán trầm cảm sau sinh từ rất sớm, trước khi sinh - bằng cách sử dụng một xét nghiệm máu đơn giản.
Các nhà khoa học từ Bệnh viện Trường Y Đại học Johns Hopkins (Mỹ) đã thu thập mẫu máu của 42 phụ nữ mang thai.
Họ đã xem xét kỹ hệ thống mà các tế bào sử dụng để giao tiếp với nhau, bao gồm các phân tử được gọi là RNA thông tin (mRNA).
Trong thời kỳ mang thai, hệ thống liên lạc này tăng cường để đáp ứng các nhu cầu về sự phát triển và làm tổ của phôi thai.
Nhóm nghiên cứu đã đo nồng độ của hàng nghìn phân tử mRNA khác nhau trong khoảng thời gian từ tuần thứ 14 đến 40 của thai kỳ (nghĩa là từ lúc thai được 3 tháng cho đến 9 tháng), cũng như đến 6 tháng sau khi sinh.
Phân tích đã tiết lộ nồng độ một số phân tử mRNA trong thời kỳ mang thai và giai đoạn sau khi sinh "thay đổi nhiều" ở những người bị trầm cảm sau sinh.
Kết quả, được công bố trên tạp chí khoa học Molecular Psychiatry cho thấy, ở những người bị trầm cảm sau sinh, nồng độ của một số phân tử mRNA cao hơn trong khi một số lại thấp hơn so với những phụ nữ không bị bệnh, theo Daily Mail.
Chứng trầm cảm sau sinh dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực như tỷ lệ tự tử cao ở mẹ bỉm sữa hoặc sự gián đoạn trong quá trình phát triển nhận thức, cảm xúc và xã hội của bé. ẢnhSHUTTERSTOCK
Họ nhận thấy rằng phần lớn những thay đổi này xảy ra trong thời kỳ mang thai chứ không phải sau khi sinh con.
Các nhà nghiên cứu cho biết, nếu kết quả này được xác nhận, họ có thể phát triển một xét nghiệm máu mới, có thể xác định sớm - từ trước khi sinh - những người có nguy cơ mắc chứng trầm cảm sau sinh, theo Daily Mail.
Tác giả kỳ cựu của nghiên cứu, tiến sĩ Sarven Sabunciyan, Phó giáo sư Nhi khoa, Trường Y Đại học Johns Hopkins, cho biết: Chứng trầm cảm sau sinh dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực như tỷ lệ tự tử cao ở mẹ bỉm sữa hoặc sự gián đoạn trong quá trình phát triển nhận thức, cảm xúc và xã hội của bé.
Nếu có thể phát hiện những người có nguy cơ cao hơn - từ trước khi sinh, chúng ta có thể ngăn chặn các sự cố đáng tiếc, tiến sĩ Sabunciyan cho biết, theo Daily Mail.
Những thay đổi trong các phân tử mRNA này cũng dẫn đến sinh non, tiểu đường thai kỳ và huyết áp cao nguy hiểm ở người mẹ.
Theo trang web của Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS), nhiều mẹ bỉm sữa cảm thấy hụt hẫng, khóc hoặc lo lắng trong tuần đầu tiên sau khi sinh.
Đó là cảm giác buồn bã xuất hiện vài ngày sau khi sinh và phổ biến đến mức được coi là bình thường.
Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài hơn 2 tuần hoặc bắt đầu muộn hơn, thì đó có thể là chứng trầm cảm sau sinh.
Các nhà khoa học vừa phát minh ra một xét nghiệm máu đơn giản có thể chẩn đoán trầm cảm sau sinh từ trước khi sinh con. Ảnh SHUTTERSTOCK
Trầm cảm sau sinh là gì?
Trầm cảm sau sinh cũng nghiêm trọng như những dạng rối loạn sức khỏe tâm thần khác.
Theo NHS, các triệu chứng bao gồm:
Buồn dai dẳngMất hứng thú hoặc không quan tâm đến thế giới xung quanhMệt mỏiMất ngủKhông gắn kết với béXa lánh mọi ngườiKhó tập trung và khó đưa ra quyết địnhCó những suy nghĩ đáng sợ, như làm hại con mới sinh.
Nên làm gì?
Người bệnh không nên đợi các triệu chứng sẽ hết.
Mà nên nhận ra rằng họ chán nản không phải do lỗi của họ và điều đó không làm cho họ trở thành người mẹ tồi.
Nếu bạn hoặc người nhà gặp tình trạng này, hãy nói chuyện với bác sĩ.
Điều trị chủ yếu là tự lực, như tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc, nói chuyện với người thân, dành thời gian để làm những việc yêu thích, liệu pháp tâm lý hoặc thuốc chống trầm cảm.
Nguyên nhân vẫn còn chưa rõ ràng, tuy nhiên, nó phổ biến hơn ở những người có tiền sử các vấn đề về tâm thần.
Thiếu sự hỗ trợ từ những người thân, mối quan hệ với đối tác kém và từng gặp một biến cố lớn trong đời, như mất người thân, cũng có thể làm tăng nguy cơ, theo NHS.
Biến thể Covid-19 mới có thể 'lén lút' gây tái nhiễm nhiều lần hằng tháng Các chuyên gia y tế trên toàn cầu cảnh báo rằng Omicron BA.5 - biến thể virus hiện thống trị ở Mỹ và nhiều nước trên thế giới - lây nhiễm vượt trội hơn các biến thể khác, có khả năng gây tái nhiễm chỉ trong vòng vài tuần. Tiến sĩ Andrew Roberston, Giám đốc Sở Y tế Tây Úc (Úc), nói rằng...