Biến thể mới của SARS-CoV-2 tại Nam Phi có nguy cơ gây tái nhiễm
Trong một nghiên cứu mới đăng tải trên tạp chí bioRxiv, các nhà khoa học đến từ các trường đại học và Viện Các bệnh truyền nhiễm Quốc gia (NICD) của Nam Phi cho biết biến thể virus SARS -CoV-2 mới được phát hiện tại nước này có “nguy cơ gây tái nhiễm rõ rệt”, làm dấy lên lo ngại về hiệu quả của vaccine.
Cấp cứu bệnh nhân tại bệnh viện Steve Biko , thủ đô Pretoria , Nam Phi . Ảnh: Phi Hùng/TTXVN
Nhiều biến thể mới của SARS -CoV-2, chứa các đột biến gene khác nhau, đã xuất hiện trong vài tuần trở lại đây, làm gia tăng lo ngại về khả năng lây nhiễm cao hơn, cũng như nguy cơ virus này có thể tránh được kháng thể sinh ra do lây nhiễm từ trước hoặc do tiêm vaccine.
Trong nghiên cứu, các nhà khoa học ở Nam Phi đã kiểm tra khả năng kháng huyết tương của biến thể mới được phát hiện tại nước này, có tên gọi 501Y.V2, đối với các bệnh nhân đã khỏi bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 . Nghiên cứu cho thấy chúng có thể chống chịu được các kháng thể trung hòa được tạo ra từ lần lây nhiễm trước đó. Tuy nhiên, vẫn cần nghiên cứu thêm về hiệu quả trong các giai đoạn khác của phản ứng miễn dịch.
Phát hiện trên đồng nghĩa với việc dù nhiều người từng nhiễm SARS -CoV-2 và được cho là đã tích lũy khả năng miễn dịch ở mức nhất định, thì các biến thể mới như 501Y.V2 vẫn có nguy cơ gây tái nhiễm rõ rệt.
Các nhà nghiên cứu cho rằng kết quả này cũng ảnh hưởng đến việc sử dụng huyết tương của người bệnh đã hồi phục trong điều trị COVID-19 và cả các loại vaccine được phát triển dựa trên phản ứng miễn dịch với protein gai của virus.
Trên mạng xã hội Twitter, chuyên gia Trevor Bedford tại Trung tâm Nghiên cứu Fred Hutchinson cảnh báo biến thể mới này có thể “lây lan rộng hơn trong vài tháng tới”. Ông cho biết nếu kết quả nghiên cứu tại Nam Phi được xác nhận, việc phát triển vaccine ngừa biến thể mới này sẽ cần được tiến hành trong mùa Thu năm nay.
Ông James Naismith, giám đốc Viện Rosalind Franklin cho rằng phát hiện mới “không phải là tin tốt nhưng cũng không nằm ngoài dự tính”. Các phản ứng miễn dịch trong thực tế phức tạp hơn so với các kháng thể trung hòa của huyết tương. Theo ông James, mặc dù các loại vaccine có thể kích thích phản ứng rất mạnh, nhưng quá trình miễn dịch có cơ chế thay đổi dần về quy mô, chứ không phải là cơ chế bật/tắt.
Cùng ngày, hai nghiên cứu sơ bộ khác của các nhà nghiên cứu tại Anh và Hà Lan được đăng tải trực tuyến cho thấy các kháng thể của bệnh nhân từng mắc COVID-19 có hiệu quả mạnh đối với biến thể mới của SARS -CoV-2 phát hiện ở Anh, đồng thời vaccine do BioNTech và Pfizer phối hợp sản xuất có thể bảo vệ con người khỏi biến thể này.
Các nhà nghiên cứu cho biết các phát hiện ban đầu với biến thể B.1.1.7 có khả năng lây lan nhanh cho thấy biến thể này không có khả năng làm giảm hiệu quả của các loại vaccine hiện tại.
Nhóm nghiên cứu đã kiểm tra biến thể ở Anh trong phòng thí nghiệm với huyết tương giàu kháng thể của 36 bệnh nhân COVID-19 ở các mức độ khác nhau đã hồi phục và phát hiện phần lớn kháng thể đều trung hòa được biến thể mới này.
Một nghiên cứu khác của các nhà khoa học tại BioNTech và Pfizer đã so sánh hiệu quả của huyết tương từ 16 tình nguyện viên trong các thử nghiệm lâm sàng vaccine ngừa biến thể SARS-CoV-2 ở Anh và loại virus ban đầu ở Vũ Hán (Trung Quốc). Kết quả cho thấy biến thể này có thể vượt qua phản ứng miễn dịch của vaccine.
Các biến thể được phát hiện ở Anh, Nam Phi và Brazil chứa các đột biến gene của protein gai – loại protein gắn ở vỏ ngoài của virus, giúp chúng “lẩn trốn” hệ miễn dịch – cho phép virus bám vào tế bào của người, do đó loại protein này đóng vai trò quan trọng đối với khả năng lây nhiễm.
Biến thể 501Y.V2 có khả năng lây lan cao hơn 50% so với các loại biến thể trước đó. Kể từ khi được báo cáo với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào cuối tháng 12, biến thể này đã lan sang ít nhất 20 quốc gia.
Hàng nghìn người Israel dương tính với virus SARS-CoV-2 dù đã tiêm vaccine
Hàng chục nghìn người Israel vẫn có kết quả xét nghiệm dương tính với virus SARS-CoV-2 dù đã được tiêm vaccine COVID-19 của hãng Pfizer/BioNTech, trong đó có 69 người đã tiêm liều thứ hai.
Một người đàn ông được tiêm vaccine ngừa COVID-19 tại Israel. Ảnh: Reuters
Hãng tin RT (Nga) dẫn nguồn tin từ Bộ Y tế Israel đưa tin khoảng 189.000 người đã được xét nghiệm virus SARS-CoV-2 sau khi tiêm chủng. Tuy nhiên, trên 12.400 người (chiếm 6,6%) vẫn có kết quả dương tính với virus này, theo dữ liệu được các trung tâm xét nghiệm báo cáo. Phần lớn trong số họ rõ ràng đã bị nhiễm virus ngay sau khi tiêm mũi đầu tiên của vaccine hai liều.
Trong đó, 1.410 người có kết quả dương tính với virus sau 2 tuần kể từ lần tiêm đầu tiên, dù các chuyên gia cho rằng lúc này khả năng miễn dịch một phần đã có hiệu lực.
Hơn nữa, 69 bệnh nhân đã bị nhiễm virus SARS-CoV-2 mặc dù đã được tiêm cả 2 mũi vaccine, Bộ Y tế cho biết. Israel đã bắt đầu triển khai tiêm liều thứ hai gần hai tuần trước, Thủ tướng Benjamin Netanyahu là người đầu tiên hoàn thành việc tiêm chủng.
Trước tình trạng này, hãng dược phẩm Pfizer cho rằng sự gia tăng đột biến về khả năng miễn dịch sẽ xảy ra từ ngày thứ 15 đến ngày thứ 21 sau lần tiêm đầu tiên, khi đó hiệu quả của vaccine tăng từ 52% lên 89%. Theo các thử nghiệm trước đó, vaccine ngừa COVID-19 do hãng Pfizer/BioNTech cung cấp có hiệu quả đạt 95% vào một tuần sau khi tiêm liều thứ hai.
Khi nói đến vaccine, kết quả của các thử nghiệm lâm sàng có thể khác với quá trình tiêm chủng trên thực tế, vì khi đó vaccine được tiêm chủng cho số lượng người lớn hơn nhiều.
Một người đàn ông Do Thái được tiêm vaccine ngừa bệnh COVID-19 tại Ashdod, Israel. Ảnh: Reuters
Hôm 19/1, Chủ tịch Hội đồng chống dịch COVID-19 của Israel, ông Nachman Ash, cho biết việc tiêm vaccine mũi đầu tiên của hãng dược phẩm Mỹ không có đủ hiệu quả. Ông cho biết nó "kém hiệu quả hơn so với những gì họ nghĩ" và "hiệu quả cũng thấp hơn những gì Pfizer đã trình bày".
Tuy nhiên, Giáo sư Gili Regev-Yohai, trưởng khoa truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Sheba, cơ sở tiêm chủng cho Thủ tướng Netanyahu, vẫn khẳng định trước truyền thông Israel rằng vaccine Pfizer "hoạt động tuyệt vời" sau hai mũi tiêm. Theo ông Yohai, 102 nhân viên y tế tại trung tâm đã được xét nghiệm một tuần sau khi hoàn thành việc tiêm chủng, và tất cả, trừ hai người trong số họ, cho thấy mức độ kháng thể cao hơn từ 6 đến 20 lần so với 7 ngày trước đó.
Israel đang dẫn đầu thế giới về tốc độ tiêm chủng ngừa COVID-19. Trong những tháng qua, khoảng 2,15 triệu người đã được tiêm vaccine Pfizer/BioNTech, trong đó 300.000 người đã được tiêm cả hai mũi.
Mặc dù đã tiêm chủng cho hơn 20% dân số của mình, Israel dường như không hào hứng với việc chia sẻ tiêm vaccine với người Palestine ở các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. Hôm 20/1, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã bày tỏ "quan ngại" về khả năng tiếp cận vaccine không bình đẳng giữa người Israel và người Palestine.
Một đại diện của WHO tại Palestine cho biết cơ quan Liên Hợp quốc đang thảo luận với các nhà chức trách Israel về khả năng phân bổ vaccine cho Dải Gaza và Bờ Tây. Bộ trưởng Y tế Israel, bà Yuli Edelstein, cho biết bộ có thể cung cấp liều lượng vaccine còn dư của mình cho chính quyền Palestine, sau khi người Israel đã được tiêm đầy đủ vaccine ngừa COVID-19.
Nhật Bản mua thêm vaccine ngừa COVID-19 của Pfizer/BioNTech Ngày 20/1, Chính phủ Nhật Bản đã đạt được thỏa thuận với công ty dược phẩm Pfizer của Mỹ về việc cung cấp vaccine ngừa COVID-19 của hãng này nhằm đảm bảo có đủ vaccine cho 72 triệu người trong năm nay. Kiểm tra thân nhiệt hành khách nhằm phát hiện trường hợp nhiễm COVID-19 tại cảng Daikoku ở Yokohama, Nhật Bản. Ảnh:...