Bị phương Tây thờ ơ, Mỹ Latinh tìm kiếm vaccine từ Nga

Khi Bolivia chật vật trong quá trình đàm phán mua vaccine ngừa COVID-19 với các công ty dược phẩm phương Tây , Tổng thống Luis Arce đã ngỏ ý nhờ Nga giúp đỡ.

Tổng thống Bolivia Luis Arce chứng kiến nhân viên y tế nhận mũi vaccine Sputnik V của Nga tại bệnh viện del Norte in El Alto. Ảnh: Reuters

“Đó thực sự là một nhiệm vụ đầy khó khăn”, Bộ trưởng Thương mại Bolivia Benjamin Blanco miêu tả về nhiệm vụ thu mua vaccine khi quốc gia có 11,5 triệu dân số này ghi nhận tới trên 11.600 ca tử vong vì COVID-19.

Trong khi các nhà sản xuất vaccine phương Tây nói rằng “những quốc gia đang phát triển như Bolivia phải đợi đến tháng 6 mới có hàng” thì Nga đã biến chương trình tiêm chủng thành hiện thực.

Theo hãng tin Reuters , sự phụ thuộc của Bolivia vào Moskva đã phần nào phản ánh cách mà các chính phủ trong khu vực chuyển sang sử dụng vaccine Sputnik V của Nga trong bối cảnh lo ngại bị tụt lại trong cuộc chiến tranh giành vaccine toàn cầu. Trong khi nhiều quốc gia phát triển giàu có hơn dễ dàng ký được các thỏa thuận với các nhà sản xuất thuốc lớn như Pfizer và AstraZeneca , các nước ở Mỹ Latinh lại gặp khó khăn trong việc đảm bảo nguồn cung vaccine đầy đủ.

Đối với Nga, sự chấp nhận sử dụng Sputnik V ở Mỹ Latinh càng tạo thêm uy tín cho loại vaccine này, do trước đó vấp phải sự hoài nghi ban đầu vì phát triển quá nhanh. Điều này cũng tạo cho Moskva cơ hội gây dựng vị thế trong khu vực giàu tài nguyên vào thời điểm mà vaccine COVID-19 đang trở thành công cụ cho quyền lực mềm.

Lô vaccine Spuntik V tới sân bay quốc tế Ministro Pistarini (Argentina) ngày 16/1. Ảnh: Getty Images

So sánh với những thách thức trong quá trình đàm phán với các nhà sản xuất vaccine đa quốc gia, giới chức tại ba nước Mỹ Latinh cho biết giao dịch với nhà sản xuất Sputnik V dễ dàng hơn rất nhiều, với điều khoản hợp đồng ít rắc rối hơn và mức giá hấp dẫn hơn.

Sau khi Tổng thống Arce nhậm chức vào đầu tháng 11, Chính phủ Bolivia đã tiến hành các cuộc đàm phán để đặt hàng vaccine AstraZeneca . Bộ trưởng Blanco miêu tả những cuộc đàm phán này đầy “khó khăn” và “căng thẳng”. Các cuộc đàm phán do Viện Huyết thanh Ấn Độ, là nhà sản xuất vaccine AstraZeneca, dẫn đầu. Vào tháng 1, Bolivia ký một thỏa thuận với Viện Huyết thanh Ấn Độ với số lượng 5 triệu liều, song phải chờ đến tháng 4 mới được nhận hàng hàng. Trong khi đó, quốc gia Mỹ Latinh này cũng không thể đàm phán với Pfizer vì thiếu cơ sở hạ tầng để bảo quản vaccine ở nhiệt độ thấp theo yêu cầu.

Bộ trưởng Blanco chỉ ra sự khác biệt chính trong việc giao dịch với Nga so với những nhà sản xuất vaccine khác là họ cam kết chấp nhận trách nhiệm pháp lý cho bất kỳ vấn đề nào. Bên cạnh đó, mức giá vaccine cũng ưu đãi hơn do Nga đề nghị bán vaccine ngừa COVID-19 với giá chỉ 10 USD/liều, trong khi các hãng dược phẩm như Pfizer đang bán cho các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu và Mỹ với giá 19 USD/liều.

Tuy nhiên, ký kết hợp đồng vaccine với Nga là một canh bạc lớn đối với các quốc gia Mỹ Latinh vì không phải không có rủi ro. Mặc dù được nhiều nghiên cứu và kết quả thử nghiệm lâm sàng chỉ ra vaccine ngừa COVID-19 của Nga có hiệu quả lên tới 91,6% song vẫn chưa rõ Sputnik V có hiệu quả như thế nào trước các biến thể virus SARS-CoV-2 mới, bao gồm một biến thể nguy hiểm đang lây lan mạnh ở Brazil.

Về phần mình, phái viên giao dịch thương mại của Nga tại Bolivia ông Iakov Fedorov khẳng định thỏa thuận vaccine giữa hai nước không mang tính “chính trị” và chính phủ Nga “luôn sẵn sàng hỗ trợ và giúp đỡ” Bolivia. Quỹ Đầu tư Trực tiếp Nga (RDIF) đã thống nhất cung cấp 5,2 triệu liều Sputnik V cho Bolivia, đủ hai mũi tiêm 2,6 triệu người dân nước này. Tính đến thời điểm hiện tại, Bolivia cho biết họ đã nhận được 20.000 liều vaccine.

Không chỉ có Bolivia, RDIF thông báo đã đạt được thỏa thuận cung cấp vaccine cho ít nhất quốc gia Mỹ Latinh với trên 60 triệu liều. Các quốc gia khác trong khu vực cũng đang để mắt tới Sputnik V.

RDIF cho biết họ đã đạt được hợp đồng cam kết cung cấp vaccine cho trên 500 triệu người trong năm nay. Mới đây nhất, Nga thông báo cấp 300 triệu liều Sputnik V cho các nước châu Phi cùng với một gói tài chính cho các quốc gia đảm bảo tiêm chủng.

Nga nói phương Tây học theo cách tiếp cận về vaccine Covid-19

Quan chức Nga nói rằng bình luận của giám đốc FDA và động thái của Anh cho thấy phương Tây đã chấp nhận rằng Nga đúng đắn khi phê duyệt vaccine sớm.

Đầu tháng này, Nga trở thành quốc gia đầu tiên cấp phép vaccine Covid-19 sau chưa đầy hai tháng thử nghiệm trên người, khiến một số chuyên gia phương Tây lo ngại Nga "đốt cháy giai đoạn", đặt câu hỏi về tính an toàn và hiệu quả của vaccine này.

Vaccine Sputnik V tại Viện Gamaleya ở Moskva ngày 6/8. Ảnh: AFP .

Tuy nhiên, lãnh đạo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) sau đó cho biết ông sẵn sàng bỏ qua quy trình phê duyệt thông thường để cấp phép vaccine Covid-19, miễn là các quan chức tin rằng lợi ích nhiều hơn rủi ro.

Chính phủ Anh tuần trước cũng đưa ra kế hoạch cho phép cơ quan quản lý y tế cấp phép tạm thời cho bất kỳ loại vaccine Covid-19 tiềm năng nào trước khi nó nhận được giấy phép chính thức, nếu nó đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn và chất lượng.

Kirill Dmitriev, người đứng đầu Quỹ Đầu tư Trực tiếp Nga, cơ quan tham gia nhiều vào chương trình vaccine, hôm nay nói tại Moskva rằng Mỹ và Anh đang "học theo Nga".

"Phương Tây bị sốc trước thành công của Nga trong việc sản xuất vaccine tiềm năng và phải trải qua 4 giai đoạn để chấp nhận một điều dĩ nhiên: bác bỏ, giận dữ, buồn rầu và cuối cùng là đành phải chấp nhận", ông nói. "Những tuyên bố gần đây cho thấy họ đã vượt qua giai đoạn buồn rầu và chấp nhận cách tiếp cận của Nga là đúng đắn".

Nga đã bắt đầu thử nghiệm giai đoạn ba vaccine Sputnik V để kiểm tra mức độ hiệu quả với một nhóm tình nguyện viên quy mô lớn. Họ cũng chuẩn bị phê duyệt vaccine Covid-19 thứ hai vào cuối tháng 9 hoặc đầu tháng 10. Bộ trưởng Y tế Nga Mikhail Murashko hôm nay cho biết việc tiêm chủng hàng loạt nhóm dân số có nguy cơ nhiễm nCoV cao sẽ bắt đầu vào tháng 11-12.