Bé gái 13 tuổi ở Hà Nội có cột sống cong hình chữ C, uốn ‘như con rồng’

Bệnh không chỉ khiến trẻ có ngoại hình khác biệt khi cột sống uốn cong mà còn khó đứng vững, dễ bị ngã khi đi lại, chạy nhảy, ảnh hưởng cơ quan nội tạng, đặc biệt là tim mạch, phổi, ổ bụng.

Con gái vừa qua sinh nhật 5 tuổi, chị T.N (Hà Nội) rất ngạc nhiên khi nghe người nhà là thầy thuốc phát hiện bé có dấu hiệu vẹo cột sống.

“Mỗi lần đi lại, chạy nhảy, con hay bị ngã, hai chân lệch nhau, vai không cân bằng”, chị N. nói. 8 năm qua, chị đã đưa con đi các viện lớn nhưng tình trạng vẹo cột sống của bé không đỡ. Đặc biệt, trong 3 năm đại dịch Covid-19, tình trạng cong vẹo của trẻ tiến triển rất nhanh, mỗi năm thêm hơn 10 độ.

Trực tiếp thăm khám cho bé gái 13 tuổi bằng nghiệm pháp Adam, đo đường cong ngực, độ xoay cột sống, kết hợp hình ảnh chụp phim, PGS.TS Đinh Ngọc Sơn, Trưởng khoa Phẫu thuật cột sống (Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức) cho biết, trẻ bị vẹo cột sống tới gần 85 độ.

Căn bệnh khiến cột sống của bé biến dạng, dính đốt sống do nguyên nhân bẩm sinh; vai trái thấp hơn hẳn vai phải; bướu sườn, lưng nhìn rõ khi cúi xuống trước; đốt sống xoay 30 độ.

Bác sĩ Sơn đo độ xoay cột sống cho bệnh nhân H. Ảnh: Võ Thu

“Đáng tiếc là bệnh nhi được phát hiện muộn, đã qua giai đoạn ‘vàng’. Nếu bệnh được phát hiện trước khi bé dậy thì, góc vẹo chưa nhiều (dưới 60 độ), có thể áp dụng nhiều biện pháp can thiệp như chỉnh hình, nẹp tăng trưởng kiểm soát đường cong khống chế độ nặng của cong vẹo”, bác sĩ Sơn cho hay.

Nay, không chỉ có góc vẹo cứng, cột sống biến dạng, bé còn có nhiều bệnh liên quan như thông liên nhĩ, phổi phải xẹp ảnh hưởng chức năng hô hấp, rối loạn thông khí nặng. Việc phẫu thuật cho trẻ cần được đánh giá, hội chẩn rất kỹ bởi nếu được, đây sẽ là ca đại phẫu phức tạp, khó khăn.

Tuy nhiên, đây chưa phải là trường hợp có độ cong vẹo lớn nhất mà bác sĩ Sơn từng tiếp nhận. “Nhiều trường hợp trẻ bị cong vẹo mức độ rất nặng, tới 90-140 độ, khiến cột sống cong chữ C, uốn ‘như con rồng’, bác sĩ Sơn nói với VietNamNet.

Biến chứng nghiêm trọng nếu không can thiệp kịp thời

Gù vẹo cột sống là bệnh lý khá phổ biến ở trẻ với tỷ lệ mắc khoảng 0,5 – 1% dân số. Trong nhiều khảo sát từ các đợt khám sàng lọc sức khỏe tại các trường học, tỷ lệ trẻ có dấu hiệu nghi ngờ cong vẹo cột sống khoảng 7-9%, theo vị bác sĩ.

Nhiều trường hợp không rõ nguyên nhân hoặc xuất phát từ yếu tố bẩm sinh, bệnh lý thần kinh – cơ hoặc thói quen sinh hoạt sai tư thế kéo dài.

Theo bác sĩ Sơn, với trẻ dưới 10 tuổi bị vẹo cột sống (khởi phát sớm), nếu không điều trị, can thiệp thì hậu quả nặng nề, quan trọng nhất là ảnh hưởng tim mạch, phổi, ổ bụng.

Đó là bởi trẻ phát triển hoàn thiện lồng ngực trong giai đoạn 5-8 tuổi, nếu bị vẹo cột sống ở giai đoạn này, phổi bị xẹp, không phát triển được, khiến hệ hô hấp của trẻ không tốt, khó thở; tim và các mạch máu lớn bị chèn ép.

Những trẻ vẹo cột sống vùng thắt lưng chèn ép khoang ổ bụng sẽ khiến các nội tạng bị ảnh hưởng, không phát triển, hoàn thiện.

Nhiều trường hợp trẻ bị cong vẹo mức độ rất nặng, tới 90-140 độ, khiến cột sống cong chữ C, uốn “như con rồng”. Ảnh: M.Thắng

“Không phải trường hợp cong vẹo cột sống nào cũng phải mổ”, bác sĩ Sơn nói. Các bác sĩ sẽ căn cứ vào nhiều yếu tố như tuổi, mức độ cong vẹo, nguyên nhân để có chỉ định phù hợp như mặc áo nẹp chỉnh hình, tập luyện, bó bột hay phẫu thuật…

Điều quan trọng là trẻ phải được phát hiện cong vẹo cột sống sớm, điều trị kịp thời bằng phương pháp phù hợp, giảm thiểu biến chứng gây biến dạng nặng cột sống và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thể chất, tâm lý của trẻ. Hàng năm, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức tổ chức chương trình khám sàng lọc, tư vấn và chụp X-quang miễn phí gù vẹo cột sống ở trẻ em. Năm nay, chương trình sẽ diễn ra trong 2 ngày 10-11/5.