Bản đồ 1 triệu thiên hà mới được lập chỉ trong… 300 giờ

Mới đây, các nhà thiên văn học ở Úc tuyên bố vừa lập thành công bản đồ 83% vũ trụ quan sát được chỉ trong vòng 300 giờ.

Cuộc khảo sát bầu trời mới mà Tổ chức Nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp liên bang của Úc (CSIRO) đã mô tả trong một tuyên bố là “Google map của vũ trụ”, đánh dấu việc hoàn thành một thử nghiệm lớn đối với kính Kính thiên văn lớn và nhanh nhất thế giới có tên Australian Square Kilometre Array Pathfinder (ASKAP).

Với chi phí xây dựng lên đến 155 triệu USD, ASKAP là một dãy gồm 36 ăng-ten với kích thước ngang mỗi cái lên đến trên 12m nằm tại vùng sa mạc phía tây nước Úc. Đây được coi là một hệ thống khổng lồ thực hiện vai trò của một chiếc kính thiên văn quan sát và thu thập các bức xạ trong dải tần số sóng vô tuyến thay vì sóng ánh sáng nhìn thấy như trong kính thiên văn thông thường.

Trong khi các nhà thiên văn học đã sử dụng ASKAP nghiên cứu bầu trời để tìm kiếm các dấu hiệu vô tuyến (bao gồm cả các vụ nổ vô tuyến nhanh bí ẩn) kể từ năm 2012, toàn bộ dải ăng-ten của kính thiên văn chưa bao giờ được sử dụng trong một cuộc khảo sát bầu trời cho đến nay.

Bằng cách khai thác toàn bộ tiềm năng của ASKAP, các nhà nghiên cứu đã lập bản đồ khoảng 3 triệu thiên hà trên bầu trời phía Nam. Khoảng 1 triệu thiên hà xa xôi này trước đây có thể chưa được biết đến đối với thiên văn học và đó có thể chỉ là sự khởi đầu. Với sự thành công của cuộc khảo sát đầu tiên này, các nhà khoa học của CSIRO đang lên kế hoạch quan sát chuyên sâu hơn nữa trong những năm tới.

David McConnell, tác giả chính của nghiên cứu , một nhà thiên văn của CSIRO, cho biết: “Lần đầu tiên, ASKAP đã vận động toàn bộ năng lực của mình, xây dựng bản đồ vũ trụ chi tiết hơn bao giờ hết với tốc độ kỷ lục. Chúng tôi kỳ vọng sẽ tìm thấy hàng chục triệu thiên hà mới trong các cuộc khảo sát trong tương lai”.

Nhiều cuộc khảo sát trên bầu trời có thể mất hàng tháng, thậm chí hàng năm để hoàn thành, trong khi đó với nỗ lực mới của CSIRO, họ chỉ mất vài tuần.

Trong khi mỗi bộ thu trong số 36 bộ thu của kính thiên văn chụp những bức ảnh rộng lớn, toàn cảnh về bầu trời, thì một mạng lưới siêu máy tính chuyên dụng đã làm việc gấp đôi thời gian để kết hợp chúng. Bản đồ kết quả, bao phủ 83% bầu trời là sự kết hợp của 903 hình ảnh riêng lẻ, mỗi hình ảnh chứa 70 tỷ pixel.

Mỗi hình ảnh này sẽ được công bố rộng rãi thông qua Cổng truy cập dữ liệu của CSIRO khi các nhà khoa học phân tích kết quả và lập kế hoạch cho các cuộc nghiên cứu biểu đồ bầu trời tiếp theo trong tương lai.

Phát hiện vụ hợp nhất thiên hà lớn nhất trong lịch sử Dải Ngân hà

Một nhóm các nhà khoa học quốc tế đến từ Anh, Đức và Mỹ vừa công bố khám phá ra cái mà họ gọi là sự hợp nhất thiên hà lâu đời nhất và lớn nhất trong lịch sử của Dải Ngân hà.

Các nhà nghiên cứu cho biết đã sử dụng một mô phỏng máy tính để phân tích các cụm sao cầu, một tập hợp các ngôi sao hình cầu quay quanh lõi thiên hà. Những cụm này là "hóa thạch" của các thiên hà cổ đại mà Dải Ngân hà của chúng ta đã nuốt chửng trong quá khứ.

Theo kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí Monthly Notices của Hiệp hội Thiên văn Hoàng gia, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra bằng chứng về 5 vụ sáp nhập thiên hà, mỗi vụ sáp nhập liên quan đến 100 triệu ngôi sao trở lên.

Các nhà khoa học nói rằng trong số năm thiên hà, có một thiên hà cổ đại sáp nhập chưa được ghi nhận trước đây. Nó thực ra là vụ va chạm lớn nhất và lâu đời nhất của các thiên hà. Vì kích thước ấn tượng của nó, các nhà khoa học đã đặt tên cho sự hợp nhất này là "Kraken", theo tên con quái vật biển thần thoại.

"Vụ va chạm với Kraken là sự hợp nhất quan trọng nhất mà Dải Ngân hà từng trải qua. Sự hợp nhất với Kraken diễn ra cách đây 11 tỷ năm, khi Dải Ngân hà có khối lượng nhỏ hơn 4 lần so với ngày nay. Do đó, vụ va chạm đã làm biến đổi Dải Ngân hà vào thời điểm đó", tác giả chính của nghiên cứu Diederik Kruijssen, nhà thiên văn học tại Đại học Heidelberg ở Đức, cho biết.

Khám phá này được cho không chỉ giúp các nhà khoa học tạo ra một "cây phả hệ" cho Dải Ngân hà mà nó còn làm sáng tỏ thiên hà của chúng ta trông như thế nào trong những ngày đầu tiên.

Các nhà khoa học nói rằng có khả năng Kraken chỉ là một mảnh nhỏ của câu đố hình thành thiên hà và ít nhất 15 vụ sáp nhập thiên hà khác có thể đã xảy ra với thiên hà của chúng ta.

"Các mảnh vụn của hơn năm thiên hà tiền thân hiện đã được xác định. Với các kính thiên văn hiện tại và sắp tới, có thể tìm thấy bằng chứng của tất cả chúng", Diederik Kruijssen nhấn mạnh.