Âu – Phi qua rồi thời thân ái

Chỉ trong thời gian rất ngắn, Pháp và EU liên tiếp nhận tin không tốt lành từ châu Phi.

Sau khi chính phủ Chad tuyên bố chấm dứt hợp tác quân sự với Pháp, đến lượt Senegal nêu đề nghị đóng cửa căn cứ quân sự của Pháp ở Senegal. Cả Chad lẫn Senegal đều quả quyết là không chủ ý đoạn tuyệt với Paris, mà chỉ giữ khoảng cách đủ xa để mọi liên quan và ràng buộc về quá khứ lịch sử với Pháp không ám ảnh và chi phối quan hệ. Điều đó có thể thấy thời quan hệ thân ái của Pháp với các nước thuộc địa cũ ở châu Phi đã thật sự qua rồi.

Tổng thống Senegal Bassirou Diomaye Faye (trái) chụp ảnh cùng Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tại Điện Elisee, tháng 6.2024. Ảnh tư liệu.. ẢNH: AFP

Trước Chad và Senegal, ở trong cùng khu vực đã có Mali, Niger và Burkina Faso đoạn tuyệt thật sự với Pháp và phương Tây chứ không chỉ có tách biệt với Pháp và phương Tây như Chad và Senegal. Sự sa sút ảnh hưởng của Pháp ở châu Phi đi cùng với sự suy giảm ảnh hưởng của các nước châu Âu khác đã từng thuộc địa hóa châu Phi trong quá khứ cũng như của EU và phương Tây trên châu lục này.

Cả Chad và Senegal đều muốn dùng việc xa cách Pháp để có tiền đề và môi trường chính trị đối ngoại thuận lợi mới cho việc thiết lập và thúc đẩy quan hệ hợp tác với các đối tác khác trên thế giới mà ai cũng ngầm hiểu trước hết trong số ấy là Trung Quốc và Nga. Pháp, EU và phương Tây thất thế ở châu Phi thì Nga và Trung Quốc thuộc diện những đối tác bên ngoài đầu tiên được “ngư ông đắc lợi” nhiều nhất.

Một trong những nguyên do quyết định nhất khiến cho Pháp hiện tại và EU nói chung không kéo dài được thời thân ái với các nước thuộc địa cũ ở châu Phi là sự chậm trễ quá mức và thiếu thành khẩn, thiếu thực chất và thiếu nhất quán trong việc nhận thức đúng đắn về quá khứ lịch sử và nhận trách nhiệm chính trị, pháp lý và đạo lý về những tội lỗi đã gây ra ở các nước thuộc địa cũ trong quá khứ lịch sử.