Ảnh hưởng của tỷ phú Elon Musk lan rộng trong ngành công nghiệp vũ trụ Mỹ

Ngày 17/4, theo tờ Politico, tỷ phú Elon Musk – nhà sáng lập SpaceX – đang ngày càng mở rộng tầm ảnh hưởng tại Washington, trong bối cảnh mối quan hệ cá nhân giữa ông và Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày càng trở nên gắn bó.

Tỷ phú Elon Musk phát biểu trong sự kiện trực tuyến. Ảnh: AFP/TTXVN

Dù không giữ chức vụ chính thức trong chính phủ, nhưng ông Elon Musk thường xuyên xuất hiện tại các cuộc họp ở Nhà Trắng và được coi là một trong những cố vấn thân cận của Tổng thống Trump. Với vai trò đó, ông đang có nhiều đòn bẩy để thúc đẩy các ý tưởng cá nhân về chính sách không gian của Mỹ. Trên thực tế, SpaceX – công ty do ông sáng lập – đã chiếm tới 95% tổng số vụ phóng tên lửa của Mỹ trong năm qua, trong khi mạng lưới hơn 7.000 vệ tinh Starlink của công ty này đang chiếm phần lớn số vệ tinh hoạt động trên quỹ đạo.

Sự hiện diện sâu rộng của ông Musk khiến giới lãnh đạo các công ty trong ngành vũ trụ Mỹ có những phản ứng trái chiều. Một số bày tỏ sự lo ngại về khả năng ông thao túng chính sách vì lợi ích cá nhân, trong khi những người khác lại kỳ vọng vào khả năng ông đẩy nhanh tiến trình chinh phục không gian. Một số ý kiến cảnh báo chính sách không gian quốc gia đang có nguy cơ bị cá nhân hóa, phụ thuộc quá nhiều vào định hướng riêng của một doanh nhân công nghệ.

Ông Elon Musk từng gây tranh cãi khi công khai chỉ trích chương trình Artemis của NASA – sứ mệnh đưa người trở lại Mặt trăng – và cho rằng đó là sứ mệnh làm sao nhãng mục tiêu đưa con người lên sao Hỏa. Ông cũng nhiều lần lên tiếng chỉ trích chính quyền tiền nhiệm vì để hai phi hành gia mắc kẹt trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), đồng thời ủng hộ kế hoạch đưa ISS rời khỏi quỹ đạo sớm – một nhiệm vụ mà công ty ông có thể đảm nhận.

Tại Hội thảo Không gian lần thứ 40 ở Colorado tuần trước, nhiều giám đốc điều hành trong ngành đã chia sẻ quan điểm trái chiều về vai trò của ông Musk. Ông Tim Crain, Giám đốc công nghệ của Intuitive Machines – đơn vị hợp tác với NASA trong dự án phát triển tàu đổ bộ Mặt trăng, cho biết ông không quá để tâm đến những phát ngôn của ông Musk trên mạng xã hội mà quan tâm hơn đến chính sách cụ thể sẽ được ban hành.

Trong khi đó, các đối thủ cạnh tranh trực tiếp với SpaceX tỏ ra thận trọng trước ảnh hưởng của ông Musk đối với quá trình phân bổ hợp đồng chính phủ. Ông Peter Beck, Giám đốc điều hành Rocket Lab, nhận định: “Có rất nhiều con mắt đang dõi theo ông ấy, vì vậy ông ấy sẽ phải tuân thủ luật chơi. Nếu không, mọi người sẽ nhanh chóng chỉ ra sai phạm”.

Ông Tory Bruno – Tổng Giám đốc ULA, đối thủ lớn nhất của SpaceX trong các vụ phóng phục vụ an ninh quốc gia – nhấn mạnh kỳ vọng vào một quy trình đấu thầu công bằng và minh bạch, không thiên lệch.

Mối quan hệ giữa ông Elon Musk và người đang được đề cử làm lãnh đạo NASA Jared Isaacman cũng là chủ đề được chú ý. Ông Isaacman từng hợp tác với SpaceX trong các chuyến bay dân sự và thực hiện các chuyến đi bộ ngoài không gian. Một số chuyên gia cho rằng còn quá sớm để đánh giá liệu ông có giữ được sự độc lập trong các quyết định điều hành NASA hay không.

Dù còn gây tranh cãi, ông Elon Musk vẫn là nhân vật truyền cảm hứng lớn đối với ngành vũ trụ. Việc ông theo đuổi mục tiêu đưa người lên sao Hỏa được cho là sẽ tạo ra nhiều cơ hội phát triển cho các công ty liên quan đến hạ tầng vũ trụ. Ông Max Haot, Giám đốc điều hành công ty Vast – đơn vị đang phát triển trạm vũ trụ tư nhân – nói: “Một sứ mệnh đưa người lên sao Hỏa sẽ tạo ra vô số cơ hội mới. Nếu bạn muốn đưa hàng trăm người lên sao Hỏa, họ nên có thời gian làm quen với môi trường không gian trước”.

Với tiềm lực tài chính lớn và năng lực công nghệ vượt trội, ông Elon Musk được cho là có thể theo đuổi tham vọng chinh phục sao Hỏa mà không cần đến ngân sách 25 tỷ USD hằng năm của NASA. Một số chuyên gia nhận định ông hoàn toàn có khả năng trở thành một cơ quan vũ trụ do chính mình vận hành nếu lựa chọn con đường phát triển độc lập. Ông Max Haot cho rằng ngay cả khi không có sự hỗ trợ từ chính phủ, họ vẫn có thể triển khai các sứ mệnh và điều đó sẽ mang lại lợi ích cho nhiều lĩnh vực công nghiệp liên quan đến sao Hỏa.