‘Ván cược’ 10 nghìn tỷ euro của EU: Nỗ lực mới để cứu nền kinh tế

Trong bối cảnh hiện tại, đây có thể là cơ hội để cứu châu Âu khỏi việc trượt vào “vực thẳm tài chính”.

Biểu tượng đồng euro tại Frankfurt, Đức. Ảnh: THX/TTXVN

Theo tờ Politico của Mỹ ngày 30/7, châu Âu đang đứng trước ngưỡng cửa của một thay đổi kinh tế quan trọng với kế hoạch đầy tham vọng nhằm thúc đẩy nền kinh tế đang trì trệ. Từ Hy Lạp đến Đức, các chính phủ đang tập hợp xung quanh ý tưởng liên minh thị trường vốn (Capital Markets Union – CMU), một dự án có thể mang tính chuyển đổi nhưng cũng đầy rủi ro.

Không giống như Mỹ, người châu Âu thường ít thích rủi ro. Thay vì đầu tư 10 nghìn tỷ euro đang ứ đọng trong các tài khoản ngân hàng vào thị trường chứng khoán, họ lại giữ chúng an toàn. Điều này đã khiến các công ty thiếu t.iền mặt, hạn chế khả năng đầu tư vào các dự án vì lợi ích công cộng và kéo theo sự trì trệ kinh tế của châu Âu.

Liên minh thị trường vốn, mặc dù có tên gọi khá nhàm chán, nhưng lại chứa đựng một số ý tưởng phức tạp và đầy triển vọng. Dự án này hướng tới việc hợp nhất 27 thị trường vốn khác nhau trên toàn EU, tạo điều kiện cho dòng vốn lưu thông tự do hơn, giúp các công ty dễ dàng huy động vốn và cạnh tranh với các đối thủ toàn cầu.

Trong bối cảnh đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đều đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện liên minh thị trường vốn. Chủ tịch Leyen gọi nhiệm kỳ 5 năm sắp tới của bà là “thời điểm đầu tư”, bắt đầu bằng việc hoàn thiện liên minh thị trường vốn của EU.

Người đứng đầu các tập đoàn chứng khoán châu Âu, như Niels Brab của Deutsche Brse và Stéphane Boujnah của Euronext, cũng đồng tình với quan điểm này. Họ cho rằng việc thúc đẩy đầu tư mạo hiểm là cần thiết để châu Âu bắt kịp khoảng cách công nghệ với Mỹ và Trung Quốc.

Cơ hội

Nền kinh tế châu Âu hiện đang đối mặt với nhiều thách thức. Ngành công nghiệp đang suy thoái, các công ty khởi nghiệp thiếu vốn và các quy tắc tài chính nghiêm ngặt của EU hạn chế khả năng chi tiêu công. Tuy nhiên, khoản tiết kiệm 10 nghìn tỷ euro của người dân châu Âu có thể là chìa khóa để giải quyết vấn đề này.

Pháp cũng đã đưa ra sáng kiến tạo ra một sản phẩm tiết kiệm chung cho toàn EU, nhằm khuyến khích người dân chuyển từ t.iền gửi ngân hàng lãi suất thấp sang cổ phiếu. Điều này không chỉ giúp các công ty huy động vốn mà còn tăng cường khả năng đầu tư của người dân.

Lương hưu cũng là một mục tiêu rõ ràng. Trong khi ở Mỹ, gần 60% hộ gia đình sở hữu cổ phiếu thông qua các tài khoản tư nhân được ưu đãi về thuế, con số này ở Pháp và Đức chỉ khoảng 18%.

Điều này cho thấy tiềm năng lớn của việc chuyển hướng đầu tư từ lương hưu sang các khoản đầu tư mang lại lợi nhuận cao hơn.

Thị trường vốn không chỉ là nơi giao dịch cổ phiếu và trái phiếu mà còn là nguồn cung cấp vốn quan trọng cho các dự án đổi mới và phát triển. Hiện tại, khoảng 300 tỷ euro t.iền tiết kiệm của châu Âu được đầu tư ra nước ngoài mỗi năm, chủ yếu là ở Mỹ. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc cải thiện thị trường vốn nội bộ để giữ chân các nguồn vốn quý giá này.

Những thách thức

Tuy nhiên, việc thực hiện liên minh thị trường vốn không hề dễ dàng. Việc chuẩn hóa luật phá sản, một phần quan trọng của dự án, đã hoàn toàn bị đình trệ. Các ý tưởng về việc thành lập một cơ quan giám sát EU duy nhất cho các tổ chức tài chính “phi ngân hàng” cũng gặp phải sự phản đối từ nhiều nước.

Ngoài ra, việc cạnh tranh từ khắp châu Âu sẽ khiến nhiều tổ chức tài chính phải đối mặt với rủi ro phá sản hoặc bị mua lại. Một số quốc gia lo ngại rằng các tổ chức tài chính hàng đầu của họ sẽ không thể tồn tại khi tiếp xúc với sự cạnh tranh thực sự.

Tóm lại, Liên minh thị trường vốn của EU là một dự án đầy tham vọng và cần thiết để thúc đẩy nền kinh tế châu Âu. Mặc dù có nhiều thách thức và rủi ro, nếu thành công, nó có thể mang lại những thay đổi quan trọng, giúp châu Âu cạnh tranh với các đối thủ toàn cầu và thúc đẩy sự phát triển bền vững. Trong bối cảnh hiện tại, đây có thể là cơ hội cuối cùng để cứu lục địa khỏi việc trượt vào “vực thẳm tài chính”.